Prime'a abone ol

Ücretsiz üye olun

  • Favori makalelerinize hızlı erişim sağlayın

  • Son dakika haberleri ve favori sürücülerle ilgili bildirimleri yönetin

  • Yorumlarınızla sesinizi duyurun

Motorsport prime

Premium içeriği keşfedin
Prime'a abone ol

EDİSYON

Türkİye

F1'in yeni aerodinami handikapı sistemi sporu nasıl değiştirebilir?

2021'den itibaren Formula 1 takımları ilk defa, bir önceki sezonun sonucuna göre belirlenmiş aerodinami handikapı sistemine göre çalışacaklar.

Valtteri Bottas, Mercedes F1 W11, and Lewis Hamilton, Mercedes F1 W11, lead the field away at the start

Valtteri Bottas, Mercedes F1 W11, and Lewis Hamilton, Mercedes F1 W11, lead the field away at the start

Zak Mauger / Motorsport Images

Yani bu kural, 2020'de en geride kalan takım olan Williams'ın 2021'de rüzgar tünelinde ve CFD'de diğerlerinden daha fazla AR&GE çalışması yapacağı manasına geliyor.

Tam tersi Dünya Şampiyonu Mercedes ise diğer 9 takımdan daha az çalışma yapabilecek.

Bu kuralın hayata geçeceği ilk sezon etkisi nispeten daha az olacak ancak 2022'den itibaren ölçeğin eğimi gittikçe daha dikey olacak ve seneler ilerledikçe kuralın etkisi daha çok görülecek.

Zirvede olanları cezalandırıp, gerilerde olanlara ihtiyacı olan şeyi vermek F1'de yeni olsa da MotoGP'de bir süredir uygulanan bir sistem. Sıkıntı yaşayan üreticilerin bu kural kapsamında ekstra test yapmalarına ve motor güncellemeleri almalarına izin veriliyor.

Yıllardır FIA ve F1 takımları arasında, takımlar arasındaki dengeleri iyileştirmek için ağırlık kullanımı ve ters grid gibi fikirler değerlendiriliyor. Genel olarak bu tür fikirlerin yapay olduğu yönünde eleştiriler yapıldı. Bunun üzerine doğrudan yarışları etkileyecek bir çözüm yerine, başarılı takımların AR&GE çalışmalarını azaltacak bir yöntemde hem fikir olundu.

Bu konsept sayesinde arkada kalanlara daha fazla aerodinamik çalışma fırsatı sağlanarak farkı kapatmasına izin verilecek.

Geçen sene Motorsport.com'a konuşan Ross Brawn, "Bu kuraldan memnunum çünkü bu nazik bir düzeltme olacak."

"Bu kuralla meritokrasi korunmuş olacak. Yine piste çıkıp kazanmak gerekecek."

"Pilot piste çıktığında onun üzerinde bir handikap olmayacak. Başarı ağırlığı gibi bir şey olmayacak."

"Daha çok NFL'deki gibi, daha az başarılı takımlar ilk başta en büyük fırsata sahip olacaklar ancak onların da bunu başarmaları gerekiyor. Onlara puan vermiyoruz."

"Griddeki rekabet seviyesi üzerinde bozucu olmayan, nazik bir etkisi olacak." dedi.

Ön grubu yakalamayı hedefleyen ara taraftaki takımlar da bu fikri beğendiler.

Renault ile yollarını ayıran eski takım patronu Cyril Abiteboul, "F1 için keşfi ilginç bir handikap sistemi olacak.  Ağırlık ya da performans dengesinden ziyade bu sistem F1'in DNA'sına daha uygun."

"Her şey fabrikada olacak. Ancak fabrikalardaki yatırımlar, çalışanlar ve bu tür şeyler de eşit değil."

"Bu açıdan yukarılarda olmayan takımların eşitliğine çok küçük katkısı olacak."

"Bana göre ilk başta gridi daha rekabetçi bir hale getirecek handikap sistemini denemek kabul edilebilir bir şey. Bu spor için harika bir sistem." demişti.

Brawn'ın söylediği gibi yine zeki insanların yaptıkları başarılı çalışmalar ödüllendirilecek.

Aston Martin Takım Patronu Otmar Szafnauer, "ATR kısıtlamaları, etkili rüzgar tüneli programı olanları ödüllendirecek."

"Her şeyi verimli bir şekilde kullanabiliyorsanız ve tünelde iki defa test yapmanız gerekmiyorsa, tünelden sürekli iyi sonuçlar alabiliyorsanız, önemli olan bu."

"Böylece her zaman tünel sonuçlarını kalibre etmeye çalışmadan daha çok performans alırsınız. Tünelde kaliteli bir program yürütüyorsanız, bundan fayda sağlarsınız." dedi.

Formula 1'in yeni aerodinami kısıtlamaları neler?

Peki bu sistem nasıl çalışacak? Öncelikle bilmeniz gereken şey, Aerodinamik Test Kısıtlamaları (ATR) F1 Sportif Kuralları'nın 8. bölümünde yıllardır yer alıyor.

Nelerin yapılıp nelerin yapılamayacağı detaylı bir şekilde yazılıyor. Zamanla ortaya çıkan -takımlar arasında paylaşılan bilgiler gibi - açıklar kapatıldı. Kısıtlamaların kontrol sistemi geliştirildi ve koyulan kurallar işe yarıyor.

Sezon Aerodinamik Test Periyodu (ATP) açısından 6 bölüme ayrılıyor. Bu bölümler 9, 8, 8, 10 (yaz tatili dahil), 8 ve 9 hafta şeklinde bölünmüş durumda.

Her bir ATP periyodunda ne kadar aero çalışması yapılabileceği sınırlandırılmış durumda ve takımlar her dönemin sonunda yaptıkları çalışmaları FIA'ya bildiriyorlar. Böylece sezon boyunca gelişim canlı bir şekilde takip edilmiş oluyor.

Rüzgar tüneli testlerinde ise üç kilit parametre bulunuyor. 2020'de her bir ATP periyodunda 320 kullanım, 80 saat rüzgar süresi, her bir vardiya dönüşümündeki boşluklar dahil 400 saatlik bir kullanım alanı vardı, ki bu sürenin içerisinde o alanı işgal süresi gibi kıstaslar da bulunuyordu. Örnek vermemiz gerekirse, 400 saatlik kullanım süresinde, yani tipik bir sekiz haftalık ya da 56 günlük periyotta, 50 tane 8 saatlik vardiya çalışması oluyordu.

CFD kullanımı ise ayrı ve oldukça karmaşık kurallarla kısıtlanıyor. Takımların kullanılan sistem ve bilgisayar gücüyle alakalı tüm detayları paylaşması gerekiyor.

Tüm bu kısıtlamalar herkes tarafından kabul ediliyor. 2021'deki tek fark, her bir takım için sınırların farklı olacak olması. Kısıtlamalar 2020 Takımlar Şampiyonası'ndaki pozisyonlara göre belirlenecek. 2020 ATR rakamları, şampiyonada 5. olan takım için geçerli olacak ve onun altı ve üstü için rakamlar değişecek.

2021 ATR Test Kısıtlamaları (1 Ocak - 30 Haziran)

Mercedes %90
Red Bull %92.5
McLaren %95
Aston Martin %97.5
Alpine %100
Ferrari  %102.5
AlphaTauri %105
Alfa Romeo %107.5
Haas

%110

Williams

%112.5

Bir önemli detay, 30 Haziran'da her şeyin sıfırlanacak olması. Bu, 6 periyotluk ATP periyodunun 3.'sünün sonuna denk geliyor.

O dönemde yukarıdaki tablo, 2021 Dünya Şampiyonası sıralamasına göre değişecek. Yani bu, mevcut takvime göre Fransa GP'den sonra değişiklik olacağı manasına geliyor.

Formula 1'in yeni aerodinamik kısıtlamalarının ne kadar etkisi olacak?

2020 şampiyonu Mercedes ile ikincisi Red Bull arasındaki % 2.5'luk fark, arkadaki takım için ciddi bir avantaj sağlayacak mı?

30 Haziran'daki sıfırlamaya kadar sezonun ilk yarısında iki takım arasında 6 rüzgar saati, ya da 24 tünel sürüşü kadar fark olacak.

Bu Red Bull için bir kazanç olsa da kısa vadede büyük bir fark yaratacak değişiklik değil. Bu birbirini takip eden diğer takımlar için de geçerli bir şey.

Ancak aralarında 2-3 sıra olan takımlar için düşündüğümüzde, arkadaki takımlar bu durumdan avantaj sağlayabilir. Bu açıdan 2020'de sezonu 6. sırada tamamlayan Ferrari için ilginç bir sonuç ortaya çıkabilir.

Aşağıda Ferrari ve önünde yer alan takımlar arasındaki farkları göreceksiniz.

İlk 6 takım için rüzgar tüneli izinleri (1 Ocak - 30 Haziran)

Takım İzin verilen sürüş Rüzgar saati
Mercedes 864 216
Red Bull 888 222
McLaren 912 228
Aston Martin 936 234
Alpine 960 240
Ferrari  984 246

Altı aylık periyotta Ferrari ile Mercedes arasında olan 120 sürüş, 30 saatlik fark önemsiz bir fark değil. Verimli bir şekilde kullanılırsa, Ferrari için önemli bir fırsat olabilir.

30 Haziran'daki sıfırlamanın ardından şampiyonadaki durumlara yeniden bakılacak. Ferrari altıncı sıradan daha yukarıda yer alırsa, o zaman ilk altı aylık periyoda göre ikinci altı aylık periyodda daha az sürüşe sahip olacak.

F1'in yeni aerodinamik kısıtlamaları neden zorlayıcı?

Bu değişiklikteki esas mücadele, 2021 rüzgar tüneli ve CFD çalışmalarının mevcut aracı geliştirme ve büyük değişikliklerin olacağı 2022 aracını geliştirmek için ortak kullanılacak olması. 2022'de her şey sıfırdan başlayacağı için takımları zorlu bir dönem bekliyor.

Her takım, rüzgar tüneli ve CFD kaynaklarını iki proje arasında nasıl kullanması gerektiğine karar vermeli. Bu açıdan tüneldeki her bir saat, daha doğrusu her bir sürüşün verimli bir şekilde kullanılması daha büyük önem taşıyor.

En sert kısıtlamalarla karşı karşıya olan takımlar, gerçekten odaklanmaları gerektiğinden, özellikle zorlu bir mücadeleyle karşı karşıya kalmış durumda.

Mercedes'in teknik patronu James Allison, "Geçen sene iyi olduğumuz için şanslıydık."

"Ve ne yazık ki bunun bedelini 2021 ve sonrasında biraz ödeyeceğiz çünkü rüzgar tüneli ve CFD gibi temel araçları daha az kullanabileceğiz."

"Bizim için mücadele, bu yeni kurallara en pozitif şekilde nasıl tepki vereceğimiz, avlanmadığımızdan nasıl emin olacağımız üzerineydi."

"Bu konudaki mücadele, rüzgar tüneli ve CFD'yi geçmişteki kadar kullanamayacaksak, rüzgar tünelindeki her bir fırsattan nasıl daha fazla performans alabileceğimiz, bunu kendi dünyamıza nasıl adapte edebileceğimiz üzerinde oldu."

"Rüzgar tünelinde bir sürüş yapacaksak, bunun mümkün olduğu kadar çok değerli olmasından emin olmak istedik."

"CFD'de çok küçük bir hesaplama yapmamıza izin veriliyorsa, o zaman CFD hesaplamalarının mümkün olduğu kadar değerli olması için uygun yöntem ve yaklaşımlar bulmalıydık."

"Bu açıdan, yaklaşımımızı bu yönde adapte etmeye çalıştık. Bu temel araçları kullanma sayımız azalıyor olsa da, bu değişimle kaybı dengelemeye çalışıyoruz." dedi.

F1 takımları kaynaklarını ne zaman 2022'ye aktaracak?

Tüm takımlar geçen sene sonuna kadar sadece 2021 paketleri üzerinde çalışabildiler çünkü 1 Ocak 2021'den önce 2022 için aero testlerine başlamak yasaklanmıştı.

Takımlar, her ne kadar çekici olsa da o tarih itibariyle tam olarak 2022'ye odaklanmadılar. Henüz 2021 sezonu başlamadı. Bu yüzden takımların yeni sezon öncesinde mevcut araçlarını optimize etmek için daha fazla zamana ihtiyaçları var.

Ancak sene ilerledikçe takımlar muhtemelen sadece 2022'ye odaklanacaklar. 

2022 aracına tamamen odaklanma zamanlaması, büyük kural değişiklikleri nedeniyle kritik olacak. Takımlar çok geç kalmadan tüm kaynaklarını 2022'ye aktaracaktır.

Ve, 2021 araçlarının temelinin 2020 araçları olduğunu, şasinin büyük ölçüde aynı olduğunu, sadece aerodinamik gelişiminin serbest olacağını unutmayın. Mekanik parçaların gelişiminin dondurulmuş olması nedeniyle, bu sene avantaj kazanılabilecek en büyük alanlardan birisi güç ünitesi olacak.

Ek olarak bu sene, Pirelli lastiklerine yardımcı olması için aerodinamik alanında bazı değişiklikler yapıldı. Bu değişiklikler nedeniyle aracın aerodinamik yapısında ciddi farklılıklar olacak. Bu açıdan sezon boyunca bazı dersler çıkarılıp gelişme kaydedilecektir.

Takımların kaynaklarını yeni sezona aktarmalarında şampiyonluk mücadelesi her zaman önemli olmuştur. 

Şampiyonluk mücadelesi veren ya da orta sıralarda iyi pozisyonlar için mücadele eden takımlar, rakipleri karşısında kaybetmemek için gelişimi çok erkenden durdurup yeni araca odaklanma konusunda aceleci davranamazlar. 

Takımlar Şampiyonası'ndaki her pozisyon, sadece prestij değil aynı zamanda F1 Ödül Fonu'ndan ciddi kazanç manasına geliyor.

Bunun yanında ATR ölçeği, özellikle 2022'den itibaren daha da büyük bir etkiye sahip olacağı için şampiyona pozisyon denklemine daha fazla boyut eklemiş oldu.

Yukarıda paylaşmış olduğumuz tablodaki rakamlar 2021 için geçerli olacak. 2022'den itibaren ise pozisyona göre aerodinamik gelişim fırsatı geride olanlar için daha fazla, önde olanlar için daha az olacak.

2022-25 ATR Test Kısıtlamaları

1. sıra %70
2. sıra %75
3. sıra %80
4. sıra %85
5. sıra %90
6. sıra %95
7. sıra %100
8. sıra %105
9. sıra %110
10. sıra %115

Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere, 2022'den itibaren takımların gelişim hakları arasındaki farklar daha büyük olacak. Bu, yukarılarda yer alan takımların gelişim cezasının daha büyük olacağı manasına geliyor. Örnek olarak vermemiz gerekirse, ilk 6 ay boyunca 1. sıradaki takım 120 sürüş yaparken 6. sıradaki takım 240 sürüş yapabilecek.

Böylece bir takım 2022'deki yeni kurallara dominant bir şekilde başlayıp şampiyon olsa dahi, bu momentumu sonraki senelerde sürdürmesi takip eden takımların kendilerine verilen fırsatları kullanması halinde eskiye göre daha zor olacak.

Tabii ki her zaman en yetenekli aerodinamik personeline, en verimli CFD programına ve en iyi kalibre edilmiş rüzgar tüneline sahip takımlar avantajlı olacaklar. Bir başka deyişle, nitelik niceliğin önüne geçebilir.

Ancak 2022 itibariyle gelişim hakları arasındaki farklar o kadar büyük olacak ki, bunun doğal olarak ilerleyen süreçte etkisi olacak. Bu sayede sezonlar arasında takımların güç dengeleri arasında farklılıklara şahit olabiliriz. F1 ve FIA'nın da istediği tam olarak buydu.

Tabii ki gelecek sezonlarda sistemin çalışmaya başlamasının ardından sistemin doğru ve yanlış yönleri tartışılacaktır.

Brawn, "Bu gerçekten eğlenceli. Mercedes ekibinden birisi bana bu konuda şikayette bulundu. Ona, 'Her zaman kazanacağınızı varsayıyorsunuz. Bir an için ikinci veya üçüncü olduğunuzu düşünün. Bu durumda biraz yardım istemez misiniz?' dedim."

"Ve birdenbire, kazanmazlarsa, bunun oldukça faydalı olacağının farkına vardı..." dedi.

Motorsport topluluğunun bir parçası olun

Yorumlara katılın
Önceki haber Hughes: "Aston Martin, gelecek sezon Mercedes'in hemen arkasında olabilir"
Sonraki haber Giovinazzi: "Ferrari 3. sezonum için 'açık' hedefler koydu"

Öne Çıkan Yorumlar

Henüz hiç yorum yapılmadı. İlk yorum yapan olmak ister misiniz?

Ücretsiz üye olun

  • Favori makalelerinize hızlı erişim sağlayın

  • Son dakika haberleri ve favori sürücülerle ilgili bildirimleri yönetin

  • Yorumlarınızla sesinizi duyurun

Motorsport prime

Premium içeriği keşfedin
Prime'a abone ol

EDİSYON

Türkİye