Formula 1'deki geçiş istatistikleri

Doğru ya da yanlış, F1 taraftarları bir yarışı değerlendirirken genelde o yarışta yapılan geçişleri ölçüt olarak kullanırlar. Daha fazla geçiş, daha fazla aksiyon demek. Bu da daha fazla heyecan manasına geliyor, öyle değil mi?

Aslında tam olarak öyle değil. 2018'de Daniel Ricciardo'nun motorunda güç kaybetmesine rağmen Monaco Grand Prix'sini kazanmasının zorlayıcı olmadığını kim iddia edebilir? Aynısı Lewis Hamilton'ın 12 ay sonra aynı pistte lastiklerinin bittiğini söylediği yarışı kazanması için de söylenebilir.

Bazen savunma yapmak da atak yapmak kadar eğlencelidir. Bu yüzden Fernando Alonso'nun 2005 San Marino GP'de Michael Schumacher'e yaptığı savunma efsaneler arasında yer alıyor.

Öyle olsa bile, yine de F1'de bir yarışta sıralamaların pek değişmemesinden daha kötü bir şey yoktur. Bu yüzden 2011'de DRS (Sürüklenmeyi Azaltıcı Sistem) spora dahil edildi ve onunla birlikte geçiş seviyesi ve istatistikleri bir anda kırılmaya başladı. O sezonun daha dördüncü yarışında, bir yarıştaki en çok geçiş rekoru kırıldı.

Birçok kişi DRS'nin geçişleri çok kolaylaştırdığını düşünüyor. Ancak 2022'de araçların birbirlerini takibinde türbülansı yani kirli havayı azaltacak tasarımlara sahip tasarımlar F1'e girecek. McLaren'ın Teknik Direktörü James Key, bunun sonucunda DRS'nin daha az etkili olacağını düşünüyor.

George Russell, Williams FW43 overtakes Romain Grosjean, Haas VF-20 whislt he overtakes

Photo by: Mark Sutton / Motorsport Images

F1'de geçiş nedir?

Bir F1 aracının diğerini geçmesine geçiş (sollama) diyebilirsiniz. Ancak verilerin analizinde tam olarak bu açıklama kullanılmıyor. Öncelikle, bir sollamanın geçiş olarak kabul edilebilmesi için hızlı turda yapılması gerekiyor. Yani teknik olarak ilk turlarda yapılan geçişler, teknik olarak geçiş olarak kabul edilmiyor.

İkinci olarak, geçiş yaptıktan sonra elde edilen pozisyonun o turun bitiş çizgisine kadar korunması gerekiyor. Yani bir araç diğerini geçip hemen ardından yeniden geçildiyse, bu durumda iki geçiş yapılmış olmuyor. Yani o pozisyon değişiklikleri geçiş istatistiklerine dahil edilmiyor.

Geçiş yaptığınızda, pozisyon kazanmanız gerekiyor. Bu durumda, tur bindirmeler ya da turunu geri almalarda yapılan geçişler de hesaba dahil edilmiyor. Ve geçişin pist üstünde olması gerekiyor. Pit stoplar gibi durumlarla sağlanan pozisyon değişiklikleri de geçiş olarak kabul edilmiyor.

Bu şekilde eski yarışlara bakıp tur istatistiklerini incelediğinizde, her turu tamamlayan araçlara göre değerlendirme yapmanız daha kolay oluyor. Böylece hangi geçişin pozisyon kazanmak için yapıldığını daha kolay anlıyorsunuz.

Daniel Ricciardo, Red Bull Racing RB12 leads

Photo by: Red Bull Content Pool

Kuru zeminde en çok geçiş yapılan yarış - 161 geçiş ile 2016 Çin Grand Prix

Resmi olarak kaydı olmasa da, Formula 1 tarihinde kuru zeminde en çok geçişin kaydedildiği yarış 161 geçiş ile Mercedes pilotu Nico Rosberg'in kazandığı 2016 Çin GP oldu. Bu, birçok hızlı pilotun yarışa gerilerden başlaması ya da geriye düşmesi sayesinde yaşandı. Lewis Hamilton, sıralamalarda yaşadığı MGU-H sorunuyla yarışa geriden başlarken, Ferrari pilotu Kimi Raikkonen, takım arkadaşı Sebastian Vettel'le teması sonucu yeni bir ön kanat için erken pit yapmak zorunda kaldı. Aynı şekilde Vettel de temas nedeniyle geriledi. Daniel Ricciardo, Red Bull ile lider giderken lastik patlattı ve 17. sıraya geriledi. Bu istatistiğe ayrıca yarışa başlayan 22 aracının tamamının yarışı tamamlaması da katkı sağladı. F1 tarihinde tüm araçların yarışı tamamladığı yarış sayısı da pek fazla değil. Herkesin yarışı tamamlaması, yapılması gereken geçiş sayısını arttırdı ve ortaya böyle bir sonuç çıktı.

Bu rekor daha önce 79 geçiş ile 2011 Türkiye GP'ye aitti. O, DRS ile yapılan dördüncü yarıştı ve kuşkusuz Türkiye'de o kadar geçiş yapılmasında arka kanadın açılmasının etkisi büyük oldu.

Fernando Alonso, Ferrari F2012, leads Sebastian Vettel, Red Bull RB8 Renault

Photo by: Andrew Ferraro / Motorsport Images

Islak zeminde en çok geçiş yapılan yarış - 147 geçiş ile 2012 Brezilya Grand Prix

Formula 1'in lastik tedarikçisi Pirelli'nin kaydettiği istatistiklere göre, 2012 Formula 1 sezonunun final yarışı Brezilya GP'de 147 geçiş yapıldı. Bu, yağmurun etkilediği yarışlar içerisinde en çok geçiş yapılan yarıştı. Yağmurlu koşullar, o yarışın tarihteki en heyecan verici finallerden birisi olmasını sağladı. Şampiyona lideri Sebastian Vettel ilk turda spin attıktan sonra şampiyonluk mücadelesinin diğer kahramanı Ferrari pilotu Fernando Alonso karşısında destansı bir mücadele sergilemek zorunda kaldı. Alonso'nun yarışı McLaren pilotu Jenson Button'ın arkasında ikinci sırada tamamlamasının ardından Vettel'in şampiyon olabilmesi için 6. olması yeterli olacaktı.

Force India pilotu Nico Hulkenberg, ilk defa o yarışta liderliğe yükseldi. 18. turda liderliği ele geçiren Hulkenberg, 30. turda spin atana kadar yerini korudu ve ardından Hamilton liderliğe yükseldi. İki pilot, 54. turda 1. virajda çarpıştılar ve iki pilot o çarpışma ile galibiyet şansını kaçırdılar.

Şampiyonluk mücadelesi açısından çok heyecan dolu bir bitiş olacak gibi duruyordu ancak Paul di Resta'nın bitişe 3 tur kala kaza yapmasının ardından yarış güvenlik aracı arkasında tamamlandı.

Jackie Stewart, BRM P261, leads Jim Clark, Lotus 33-Climax at the 1965 Italian Grand Prix

Photo by: Motorsport Images

Liderlik için en çok geçiş yapılan yarış - 41 geçiş ile 1965 İtalya Grand Prix

Monza'da gerçekleştirilen 1965 İtalya GP, F1 tarihinde liderlik için en çok geçiş yapılan yarış oldu. 76 turluk yarışta liderlik tam 41 kez el değiştirdi. Dört Britanyalı pilot - Jackie Stewart, Graham Hill, Jim Clark, John Surtees - yüksek hızlı pistte hava koridoru etkisini çok iyi değerlendirdiler ve BRM, Lotus ve Ferrari takımları bu sayede liderliğe yükseldi.

Sonunda kazanan isim, BRM'deki takım arkadaşı Hill'in 3 sn önünde damalı bayrağı gören Stewart oldu. Clark ve Surtees, mekanik sorunlarla yarışa erken veda ettiler.

The start of the race with only six cars

Photo by: Steve Swope / Motorsport Images

En az geçiş yapılan yarış - 0 geçiş ile 2003 Monako Grand Prix, 2005 Birleşik Devletler Grand Prix, 2009 Avrupa Grand Prix

1950'den beri sadece 3 Formula 1 yarışında hiç geçiş olmadı. Bu yarışlar 2003 ila 2009 yılları arasında gerçekleştirildi.

2003 Monako GP geçişsiz bir şekilde tamamlanırken bir sonraki geçiş olmayan yarış, sadece 6 aracın katıldığı 2005 Amerika yarışıydı. O yarışa sadece Bridgestone kullanan Ferrari, Jordan ve Minardi takımları katılırken, Michelin kullanan takımlar formasyon turunun ardından pite dönmüşlerdi. Pilotların güvenliğini garanti edemeyen ve Bridgestone kullanan takımlarla bir orta yol bulamayan Michelin, pilotları yarıştan çekmekten başka çare bulamadı. Bu olay, tribünleri dolduran 100 binin üzerinde taraftarı kızdırmıştı.

Bir sonraki geçişsiz yarış, Valensiya cadde pistinde koşulan 2009 Avrupa GP'ydi. Son olarak 2017 Rusya GP geçişsiz olmaya yakındı. Valtteri Bottas'ın ilk F1 zaferini kazandığı o yarışta seyirciler sadece 1 geçiş izleyebildiler.

Max Verstappen, Red Bull Racing, 1st Position, celebrates on the podium

Photo by: Glenn Dunbar / Motorsport Images

Bir pilotun en çok geçiş yaptığı sezon - 78 geçiş, Max Verstappen (2016)

2016, Max Verstappen için büyük bir sezondu. Sezonun başı denilebilecek bir dönemde Toro Rosso'dan Red Bull'a yükseltildi ve Hollandalı pilot, Red Bull ile henüz ilk yarışı olan İspanya GP'de Mercedes pilotları Nico Rosberg ve Lewis Hamilton'ın ilk turda kaza yapmasının ardından kazanmayı başardı. O yarışta henüz 18 yaşında olan Verstappen, deneyimli bir pilot gibi mücadele etti ve Kimi Raikkonen'i arkasında tutarak kazandı.

Pirelli'nin sezon sonunda sunduğu istatistiklere göre Verstappen, 21 yarışlık takvim boyunca 78 geçiş yaptı. Bunlardan 18'i Toro Rosso, 60'ı Red Bull adınaydı ve Verstappen, yarış başı ortalama 3.7 geçiş yapmış oldu. O sezon, Verstappen'in takım arkadaşı Daniel Ricciardo da 61 geçiş yaptı. Verstappen'in istatistikleri olmasaydı, rekor onda olacaktı.

Bu rekor, 2016 yılına kadar 60 geçiş ile Sebastian Vettel (2012), Michael Schumacher (2003) ve Niki Lauda (1984) tarafından paylaşıldı. Felipe Massa ve Mark Webber, 2013'te 59 geçiş ile rekora yaklaştılar ancak yakalayamadılar. Jean Eric Vergne 2012'te 58 geçiş yaparken, Sergio Perez 2016'da 56 geçiş yaptı. Kimi Raikkonen de 2013'te 56 geçiş yapmıştı.

Sebastian Vettel, Red Bull Racing RB8, leads at the start of the race at the 2012 Japanese GP

Photo by: Motorsport Images

En çok geçiş yapılan sezon - 870 geçiş (2012)

2016'da yaptığı geçişlerle dikkat çeken isim sadece Max Verstappen değildi. O sezon gerçekleştirilen 21 yarışta toplam 866 geçiş yapıldı. Bu, bir sezon hariç tüm sezonlardan daha fazlaydı.

Bu konuda rekor, 20 yarışlık takvimde 870 geçişin yapıldığı 2012 sezonuna ait. O sezon yarış başı ortalama 43.5 geçiş oldu. DRS'nin ilk kez kullanıldığı 2011 sezonunda ise yarış başı geçiş ortalaması 43.2'ydi.

F1'deki geçiş ortalaması, yakıt ikmalinin yeniden getirildiği 1994 yılında dikkat çekici bir şekilde düşmüştü. 1993'te her yarış ortalama 24.5 geçiş olurken 1994'te bu oran 18.1'e düşmüştü. 2010 yılında yakıt ikmali yeniden yasaklanana kadar geçiş ortalaması 15 civarında oldu. 2009'da yarış ortalaması 13.2 olurken 2010'da yakıt ikmalinin yasaklanmasının ardından bu oran yarış başına geçiş ortalaması bir anda 23.8'e yükseldi.