Formula 1'deki Concorde Anlaşması nedir?

Formula 1'deki Concorde Anlaşması, Formula 1'de yarışan takımların Formula 1 Yönetimi (FOM) ve Uluslararası Otomobil Federasyonu (FIA) ile imzalamak zorunda oldukları oldukça kapsamlı bir sözleşmedir.

Bu sözleşme takımların belli dönemler arasında belli şartları yerine getirerek Formula 1'de yarışmalarını sağlayan, aynı zamanda televizyon gelirleri ve ödül paraları gibi gelir kaynaklarını yazıya döken bir belgedir. Aynı zamanda anlaşmanın geçerli olduğu dönemde yönetim şekliyle alakalı maddeler de anlaşma içerisinde yer alır.

Bu anlaşma, tarafların sporun daha profesyonel ve stabil bir şekilde yürütülmesinde yükümlülükleri yerine getirmelerini sağlıyor. Formula 1'in ilk yıllarında yarışlara katılma konusunda belli bir düzen yokken Concorde Anlaşması, en basit haliyle her takımın iki pilotla birden tüm seanslara katılmasını, olağan dışı durumlar haricinde, zorunlu tutuyor. Takımlar bu sayede kendilerine anlaşma kapsamında söz verilen gelirleri elde ediyorlar.

Formula 1 tarihindeki ilk Concorde Anlaşması 19 Ocak 1981'de imzalandı. Günümüzde Formula 1 teknik ve sportif kurallarını FIA belirlerken 1979'da Commission Sportive Internatonale (CSI) belirliyordu. Onun dağılmasının ardından Uluslararası Otomobil Sporları Federasyonu (FISA) kuruldu. FISA sürekli olarak Formula 1 Üreticiler Birliği (FOCA) ile anlaşmazlık yaşıyordu. O dönemde FOCA'nın başkanı, çok yakından tanıdığımız, uzun yıllar Formula 1'in patronu olan Bernie Ecclestone'du ve onun hukuki danışmanı yine uzun yıllar FIA Başkanı olan Max Mosley'di. Bu isimler, dönemin FISA Başkanı Jean Marie Balestre ile sürekli tersleşiyordu.

Bu anlaşmazlıkların sonucunda FISA - FOCA savaşı oldu ve o dönemde birçok yarış iptal edildi. Yaşananların ardından dönemin lastik tedarikçisi Goodyear, Formula 1'den çekilme tehdidinde bulundu. Bu spor için ticari manada büyük zarar verici bir olay olurdu. Yaşanan anlaşmazlıkların gittikçe daha kötüye gitmesinin ardından Ecclestone, takım patronları, Balestre ve FISA temsilcileri ile 19 Ocak 1981'de Paris'teki Concorde Plaza'sında bir toplantı düzenledi. 13 saat aralıksız süren toplantının ardından taraflar anlaşmaya vardılar ve anlaşmaya toplantının gerçekleştirildiği binanın adı yani Concorde Anlaşması adı verildi.

Anlaşmanın içeriği büyük ölçüde gizli kalsa da anlaşma, imzalayan tüm takımların imzaladıkları şartlar altında tüm yarışlara katılmasını zorunlu kıldı ve takımların geleceği, alacakları para garanti altına alınmış oldu.

1981'deki ilk anlaşmanın ardından 1987, 1992, 1997, 1998, 2009, 2013 ve son olarak 18 Ağustos 2020'de yeni anlaşmalar yapıldı.

Normalde Concorde Anlaşması'nın içeriği taraflar arasında gizli tutulur ancak 2005'te RaceFax muhabiri Forrest Bond, 1997'de imzalanan anlaşmaya ait 120 sayfalık belgenin tamamını yayınlamıştı.

Yapılan son Concorde Anlaşması, 2021 ile 2025 yılları arasında geçerli olacak.