Beklentinin altında kalanlar ve üzerine çıkanlar: Takım takım Formula E incelemesi

Abt Schaeffler Audi Sport

Pilotlar:  Lucas di Grassi,  Daniel Abt

Onlara göre (Dieter Gass, Audi Sport Patronu): "Dürüst olmak gerekirse Montreal'e vardığımızda pilotlar şampiyonluğunu böyle büyük bir farkla alabilmeyi beklemiyorduk. Bütün sezon boyunca mücadelenin çok sert olduğunu hissedebilirdiniz."

"Üzerimizde, özellikle de Lucas'ın üzerinde çok büyük bir baskı vardı. Fakat büyük resme bakarsanız Formula E ile ilgilenmemizin temel sebebinin de Lucas olduğunu görürsünüz. Formula E'nin geleceğine ve başarılı olabileceğimize yürekten inanıyor, bütün takımı sırtlıyor. Harika bir iş çıkardı ve bana kalırsa şampiyonadaki en bütün pilot Lucas."

"Bizden dördüncü sezon için çok büyük bir personel değişimi beklemeyin, çünkü görünen o ki şu anda işler bu ekiple iyiye gidiyor. Şimdilik operasyonel kısma Abt bakıyor fakat yavaş yavaş pistte daha çok Audi çalışanı göreceksiniz. Fakat bizim asıl çalışma ortağımız, teknoloji partnerimiz olan Schaeffler'dır."

Bize göre: Abt Schaeffler Audi Sport'un Di Grassi'yi bu sezon şampiyon yapabilmesi oldukça ironik. Alman ekip performans anlamında birinci sezondan beri Renault'nun hiç bu kadar gerisinde kalmamıştı fakat yine de Di Grassi'ye bir şampiyonluk verebildiler.

Takımın sezonun en başından beri aracından en yüksek performansı elde etmesi gerektiği ortadaydı. Keza Schaeffler'in takıma getirdiği motor geçen senenin üç vitesli dikey yerleştirilmiş motoruna göre çok büyük yenilikler içermiyordu.

Meksika'da takımın gözü kulağı di Grassi'nin yarış mühendisi olan Franco Chioccetti'deydi. Yarış içerisinde iki kez son sıraya düşmesine rağmen di Grassi Meksika'da mükemmel bir zafer kazandı.

Tam on iki ay sonra takım Meksika'daki lanetini kırmıştı. İkinci sezonda takımın yaptığı bir hata sonucu di Grassi Meksika'da diskalifiye edilmiş, zaferi ve şampiyonluğu elinden alınmıştı.

Bu yaranın kapanması biraz zaman aldı, fakat di Grassi bu sezon Buemi'nin New Yok'taki yarışlarını kaçırmasını ve Montreal'deki şanssız haftasonunu şampiyonluğa çevirmeyi başardı.

Takım bu sezon Mahindra, DS Virgin ve Techeetah'ın da dahil olduğu mücadelede şampiyon olabilmek için motorlarından son damlasına kadar faydalandılar. Bu istek ve arzu takıma ilk iki sezon ucu ucuna kaybettikleri pilotlar şampiyonluğunu getirdi.

Audi çalışanlarının artık takımda daha fazla bulunması ve Audi'nin fabrikasında bulunan kaynaklardan yararlanma fırsatı ile birlikte takım artık ileriye doğru daha büyük adımlar atabilir. Takım başarının devamını istiyorsa daha ileriye gitmeleri gerekiyor.

Puan: 8/10

Daniel Abt, ABT Schaeffler Audi Sport, Lucas di Grassi, ABT Schaeffler Audi Sport

Fotoğraf: Sam Bloxham / LAT Images

Andretti Formula E

Pilotlar:  Antonio Felix da Costa,  Robin Frijns

Onlara göre (Roger Griffiths, Takım Patronu): "Bence bu sezon elde edemediğimiz sonuçlardan dolayı herkes çok kızgın. Bu hiç birimizin umduğu şey değildi."

"Bu diğer takımların gösterdiği ilerlemenin bir sonucu. Grid artık çok daha güçlü, herkes daha fazla yatırım yapıyor ve bunun karşılığını aldıklarına dair kanıtlar ortada."

"Kendi hız tuzağı verilerimize baktık, sektör zamanlarımıza baktık ve analiz ettik. Ne biz ne de BMW motorumuzun tasarımı ve performansı bakımından üst sıradaki rakiplerimizden uzak olduğumuzu düşünmüyoruz. Fakat aracın performansı sadece bunlarla ilişkili değil ve biz de sorunlarımızı bulmak zorundayız."

"Sorunumuzun tek bir şeye bağlı olmadığını biliyoruz ve sorunlar her ne ise, bu sezon istediğimiz sonuçları alamamamıza sebep oldu."

Bize göre: Andretti'nin bu sezon da beklentilerin altında kaldığını saklamanın anlamı yok. İlk sezonun motorunda yaptıkları ufak modifikasyonlar bile geçtiğimiz sezonun sonunda Robin Frijns'in büyük işler başarmasına yetmişti. Bu sezon Andretti'den beklentiler çok daha yüksekti.

Aslında Hong Kong'da alınan beş ve altıncı sıra gayet iyi bir başlangıçtı. Tüm sorunlara rağmen takım Frijns'in sıralamalarda çarptığı aracını yarışa hazırlamayı başardı. Ne yazık ki Hong Kong, Andretti için sezonun zirvesiydi.

İlk sezondaki motorun modifiye bir versiyonundan sonra takım bu sene ilk kez kendi üretimleri olan bir motorla yarıştı. 

Pilotlar bu sezon pekçok kez gridin geri kalanından farklı bir yarışın içindeydiler ve pilotların tatminsizliği ilk birkaç yarışın ardından net şekilde ortaya çıktı.

Bazı büyük hatalar da yapıldı. Takım Meksika'da araçlarından birini podyuma kadar getirmeyi başardı, fakat minimum pit zamanının yanlış okunması sebebiyle araçlardan biri pitten geçme cezası aldı. Andretti için sezonun özeti aslında bu. Takım zaten çok az olan fırsatlarını bile değerlendirmeyi başaramadı.

Andretti gibi düzgün bir takımın nasıl bu kadar düşük bir performans sergilediği hala bir gizem. BMW'nin beşinci sezonda spora girmesini açıklaması ile birlikte Andretti performansını geliştirmesi gerektiğini biliyor. Padoktaki çoğu isim uyuyan devin uyanmasını bekliyor.

Puan: 4/10

Robin Frijns, Amlin Andretti Formula E Team

Fotoğraf: Olivier Delorme

Faraday Future Dragon Racing

Pilotlar:  Jerome d'Ambrosio,  Loic Duval (11 yarış),  Mike Conway (1 yarış)

Onlara göre (Nigel Beresford): "Herkes bu sezonun zor geçtiğinin farkında. Birçok hata yaptık ve bunun farkındayız."

"En azından takım olmayı becerebildiğimiz yarışlarda insanları bir araya getirip iş yapabilmeliydik."

"Çok geniş bir çalışma takımımız var, ben ve İngiltere'deki birkaç kişiden, Amerkiada'ki Faraday Future çalışanlarına, Monako'daki Jacky Eeckelaert'e kadar dünyanın her yanında birileri var. Bu ideal değil, bunu çözmemiz ve ileriye nasıl gideceğimizi bulmamız lazım."

"Büyük resme baktığımızda yaşadığımız çoğu sorunun bizden kaynaklandığını görüyoruz. Bunu kabul edebilecek kadar kendimize karşı dürüstüz ve bunu düzeltmeye çalışacağız. Değişmeli ve ilk iki sezondaki formumuza geri dönmeliyiz."

"Evet, mücadelenin seviyesi kesinlikle yükseldi fakat üst sıralar için tekrar mücadele verebileceğimizi düşünüyoruz."

Bize göre: İlk sezonu klasmanda ikinci tamamlayan, ikinci sezon zaferler ve podyumlar için mücadele eden bir takım nasıl bu kadar geriledi?

Bu sorunun karmaşıklığını düşünürsek cevap muhtemelen bir roman uzunluğunda olur.

En temelde diyebiliriz ki bazı değişimler takımın önceki bütünlüğünü bozdu, bazı becerilerini kullanılamaz hale getirdi. Mühendislik seçimleri ve düzgün bir yönetim kadrosu eksikliklere örnek verilebilir.

Üçüncü sezonda takım bazı ufak hatalar yüzünden çok büyük puanlar kaybetti. Ekip aynı zamanda Michelin'in çok daha verimli, sağlam, fakat değişen sıcaklıklarda çok daha bilinmez reaksiyonlar veren yeni lastiklerini anlamakta zorlandı.

Buna ek olarak takımda Buenos Aires sonrasından büyük bir uyumsuzluk da vardı. Loic Duval'in yarış mühendisi Fabrice Roussel bir telsiz kuralı ile ilgili çıkan anlaşmazlık sonucu takımı bıraktı.

Bu olay olurken takım Meksika ve sonrası için Esteban Gutierrez'i takıma katmaya çalışıyordu. Takım içindeki taşları oynatacak bu hamle de ekibin rahatını bozdu. Loic Duval'in an itibarile takımdan ayrılmaya çalışmasının sebebi de muhtemelen bu olayla ilişkili.

Aslına bakarsanız Faraday Future Dragon Racing kötü bir takım değil. Jay Penske inanılmaz derecede yetenekli isimlerden bir takım kurdu fakat bu sezon onlar için her şey biraz ters gitti.

Bu sıkıntılar Faraday Future'ın takıma dahil olması ile mi ilgili? Bilmiyoruz, fakat bu birliktelik kesinlikle şu ana kadar kolay olmadı.

Sezon arasında takımın çözmesi gereken çok şey var, bunları en başında da Faraday Future'ın belirsiz durumu geliyor. Takımda bir değişim başlayacaksa kesinlikle buradan başlamalı.

Puan: 5/10

Jérôme d'Ambrosio, Dragon Racing

Fotoğraf: Sam Bloxham / LAT Images

DS Virgin Racing

Pilotlar:  Sam Bird,  Jose Maria Lopez (10 yarış),  Alex Lynn (2 yarış)

Onlara göre (Alex Tai, Takım Patronu): "İkinci çizgiyi kapattığımız ilk yarış Hong Kong'tan beri bir şeyler yapabileceğimizin farkındaydık."

"Orada bazı sorunlarımız oldu ve pilotlarımız iki kez birbirleriyle temas ettiler. Onları bir kenara çekip konuşmak zorunda kaldım. Onlara asla birbirleriyle yarışmamalarını söyleyemem, ama birbilerine saygı duymalılar."

"DS ekibi bize kesinlikle mükemmel bir teknik zemin hazırladı, mühendislerimiz de otomobilden olabildiğince fazla performans çıkarmak adına yorulmadan çalıştılar."

"Ön sıralarda Renaultlarla mücadele ediyor olabilirdik. Pilot kadromuz ön sıralardaki ekiplerden daha iyi. Orada olamadığımız için üzgünüz, fakat motorsporları böyle bir şey."

Bize göre: DS Virgin'ın bu sezonki performansı iki galibiyet ve birkaç podyum ile birlikte Mahindra'nın performansına yakındı. Fakat sorulması gereken asıl soru ekibin potansiyel olarak kazanabileceği tüm puanları toplayıp toplamadığı.

DS Virgin ve Mahindra arasında üçüncülük için yaşanan çekişme sezonun son yarışında belirlendi ve kaybedildi. Bu durum Alex Tai gibi bir rekabetçi karakteri muhtemelen üzmüştür.

Hiç şüphesiz takımın iki pilotunun Berlin ve Hong Kong'da birbirlerine temas etmesi takımın büyük puanlar kazanma yolunda iki önemli fırsatını yok etti.

DS bu sezon da Virgin ile birlikte çalıştı, ve kilit adam Sylvain Filippi sayesinde takım aracı piste indirdiği andan itibaren çok güçlüydü.

Takım yeni Michelin lastiklerini anladıkça ve yazılımsal güncellemeler getirdikçe ilerleme geldi. Bu ilerlemenin yansıması da New York'taki kusursuz hafta sonuydu.

Bu etikleyici bir başarı çünkü DS Virgin üçüncü sezona girerken ikinci sezondaki tasarım felsefesinden vazgeçerek iki motor konseptinden tek motor konseptine geçti. Bu sayede aracın hafifletebildiler ve inverteri de motor bölmesine yerleştirebildiler.

Takımın beşinci sezonda ne yapacağı ise merak konusu. DS'in 2018/2019 sezonundan itibaren Techeetah ile çalışması bekleniyor.

Bu durum Virgin'ın bir müşteri takımı olma veya Formula E ile ilgilenen bir üreticiyi spora çekme olasılığını gündeme getiriyor.

Puan: 7/10

Sam Bird, DS Virgin Racing

Fotoğraf: Malcolm Griffiths / LAT Images

Jaguar Racing

Pilotlar:  Mitch Evans,  Adam Carroll

Onlara göre (James Barclay, Takım Patronu): "Formula E çok fazla test imkanı vermiyor, dolayısıyla öğrenme eğrimizin dik olacağını biliyorduk. Bu sezondan birçok ders çıkardık."

"Biz girdiğimizde sporda iki senedir yarışan birçok takım olduğu gerçeğinin farkındaydık. Sıfırdan başlayıp bu takımlarla mücadele etmenin büyük bir zorluk olacağını hep söylüyorduk."

"Hong Kong'dan beri yaşadığımız gelişimi görebilirsiniz. Sezon içerisinde en büyük gelişimi biz yaşadık. New York'a geldiğimizde Hong Kong'daki pol ile aramızdaki farktan geriye sadece 0,6 saniye kalmıştı."

"Bizim için Formula E uzun vadeli bir proje. Bir projeniz vardır, adımlarınız vardır ve bu adımları atmak için kendinize tanıdığınız süreler vardır. Biz süreyi yeni nesil otomobillerin piyasaya çıkmasıyla da ilişkili olarak belirledik."

Bize göre: 2016 yılında "büyük kedi" motorsporlarına geri döndü. İlk yarışlardaki endişe verici performansların ardından pençelerini biledi, silkindi ve sezon sonunda düzenli olarak puan toplayan bir güç haline geldi.

Bu gelişimi görmek etkileyiciydi. Sezon öncesinde de konuşulduğu üzere, Jaguar ilk sezonu öğrenme süreci olarak geçiren yeni takımlara anlayışla yaklaşmamız gerektiğnii kanıtladı.

Formula E batarya tedarikçisi Williams'ın ilk sezon için ürettiği motoru modifiye ederek kullanan Jaguar motorun verimliliğini ciddi anlamda artırmayı başardı. Hala bataryanın üzerine konumlandırılmış olan inverter ile birlikte Jaguar'ın tasarımının muhafazakar bir tasarım olduğunu söyleyebiliriz.

Sezonun takım için zor geçmesi bekleniyordu fakat büyük resme baktığımızda, artan operasyonel ve teknik bilgileri ile birlikte Jaguar'ın sezonu verimli geçirdiğini söyleyebiliriz.

Teknik açıdan ikinci sezondan çok daha farklı üçüncü sezon ise takımın üzerindeki baskıyı arttıracaktır. Fakat Jaguar'ın tecrübesizlikten kaynaklanan sorunlarını ikinci sezonunda yaşamamasını bekleyebiliriz.

Pist dışında ise Jaguar her yerdeydi. Formula E'nin artan global tanınırlığına akıllıca bir pazarlama ile dikkat çektiler ve bu pazarlama kampanyasını elektrikli araçlarını tanıtmak için kullandılar.

Puan: 5/10

Mitch Evans, Jaguar Racing

Fotoğraf: Sam Bloxham / LAT Images

Mahindra Racing

Pilotlar:  Nick Heidfeld,  Felix Rosenqvist

Onlara göre (Vinit Patel, Şef Mühendis): "Bu sezon takvimin düzeni bize Marakeş ve Buenos Aires'ten sonra büyük aralıklar verdi. Biz de bu araları araç ile ilgili sorunları anlayıp çözmek için kullandık."

"Kodlar ve yazılım ile epey ilgilendik. Bunlara ek olarak aracın süspansiyonları gibi hareketli parçalarını da test ettik. Bütün bunlar çok güzel fakat araç piste çıkana kadar hiçbirinden emin olamıyorsunuz. Nick ve Felix gibi bize yardımcı olan iki harika pilota sahip olduğumuz için çok şanslıyız."

"Gelişim eğrisi bu sezon bizim için çok dikti. Felix Marakeş'ten itibaren aracı hemen anladı ve bize araç gelişiminde çok yardımcı oldu. Meksika'daki sinir bozucu olaydan sonra sezon boyunca istediğimiz yerlerde olmayı başardık. Podyumlar ve Süper Pol için mücadele ettik."

"Evet gelişim eğrisi bizim için dikti, fakat pist-üstü sürenin azlığını düşündüğünüzde tüm takımlar için aynı dik gelişim eğrisinden bahsedebiliriz."

"Bu yüzden yazılımınızı ve sorunlarınızı çözüp çözemediğinizi sık sık kontrol edemiyorsunuz. Nereye vardığınızı ilk kez piste çıktığınızda görüyorsunuz fakat bu şansınız da sadece yarışlarda var. Takvimde çok az yarış var, dolayısıyla her zaman için piste güncellemeleri ilk çıkardığınızda çalışıp çalışmayacaklarını anlayana kadarki süreçte gergin bir ortam oluşuyor, gerçi artık bu duruma alıştık diyebiliriz."

Bize göre: Üçüncü sezonun en çok gelişen takımının Mahindra olduğuna hiç şüphemiz yok.

Takımın rekabetçi olabileceğine dair belirtileri ikinci sezonda da yer yer görmüştük. Fakat kimse üçüncü sezonda takımın en güçlü ekiplerden bir haline gelmesini beklemiyordu.

Bu başarı büyük ölçüde takım patronu Dilbagh Gill'in Felix Rosenqvist'i takıma katarak ölümcül darbeyi vurmasıyla oldu. Rosenqvist geçtiğimiz yaz Heidfeld'in yanındaki yerini almak için Dean Stoneman'ı yenmişti.

Bu sayede Mahindra bir anda rüya takıma dönüştü. Heidfeld'in aracı geliştireye yönelik inanılmaz katkısı Rosenqvist'in yetenek ve hızıyla birleşince ortaya bir anda çok dengeli ve iyi bir takım çıktı.

Görünen o ki Mahindra, michelin'in hafif ve hızlı lastiklerine diğer takımlara göre çok daha hızlı alıştı. Bu başarının etkilerini Berlin'de çok net bir şekilde gördük. Rosenqvist Berlin'de iki yarışı da galip bitirmiş, fakat sıkıntılı bir pitstoptan dolayı aldığı zaman cezasıyla ikinci yarıştaki galibiyetini Buemi'ye kaptırmıştı

Mahindra'nın başarısında söz sahibi olan etmenlerden biri de şüphesiz Magneti Marelli ile olan partnerliği. İtalyan şirketin motoru üç aşamalı motor birimlerinin tek bir motorda bir araya gelmesiydi. Sıkıntısız ve verimli olan motor Marakeş sonrasındaki yazılımsal güncellemeler ile griddeki en güçlü motorlardan biri haline geldi.

Üçüncü sezon kesinlikle Mahindra'nın kabuğunu kırdığı sezondu. Eğer ki Rosenqvist'i IndyCar ekibi Ganardi'ye kaptırmazlarsa ve Heidfeld ile İsveçli pilotu en azından 2018 için takımda tutabilirlerse, dördüncü sezon şampiyonluk için mücadele edebilirler.

Pist dışında ise Mahindra verimli bir çalışma düzenini devam ettirmek adına Oxfordshire'da bir ARGE merkezi kurdu. Bu ARGE merkezi sezonun sonuna gelindiğinde çoktan faaliyete geçmiş ve takımla işbirliği içinde çalışmaktaydı.

Puan: 9/10

Nick Heidfeld, Mahindra Racing

Fotoğraf: Malcolm Griffiths / LAT Images

NextEV NIO

Pilotlar:  Oliver Turvey,  Nelson Piquet Jr

Onlara göre (Gerry Hughes, Takım Patronu): "Bu sezon iyi ve kötü zamanlarımız oldu. Potansiyelimizin tamamını bazı yarışlarda kullanamadık. Mesela Meksika'da aracı hazırlarken yaşanan bazı sakarlıklardan dolayı yarışı lider götüren Oliver yolda kaldı"

“Yarışlarda neden sıralamalarda olduğumuz kadar hızlı olamadığımızı biliyoruz. Üzerine çalıştık, analiz ettik ve fark ettik ki sorun tamamen motor verimliliği ile ilgili. Yarışta enerji sizi kısıtlayan bir faktör ve hem yarışı bitirmek, hem de olabildiğince fazla performans elde etmek zorundasınız."

"Çevre birimlere yolladığınız enerjiden kısamıyorsunuz, vites kutusunda kaybettiğiniz enerjiden, lastik sürtünmesinde kaybettiğiniz enerjiden kısamıyorsunuz. Pilotlara daha iyi bir araç vermeye uğraştıkça enerjiden fedakarlık etmeye başlıyorsunuz."

"Bazı hafta sonları pistlerin karakteristik yapısı ya da hava durumu yüzünden olmamız gerekenden daha da yavaştık. Bu çok sinir bozucu ve dördüncü sezona girerken bunu da çözmemiz gerektiğinin farkındayız."

Bize göre: Üçüncü sezon Çinli elektrikli otomobil üreticisi için tam bir facia değildi, fakat olmak istedikleri yerde olduklarını da söyleyemeyiz.

NextEV bu sezon ikinci sezondan 40 puan daha fazla toplamayı başardı, fakat sezonun hatırlanacak kısımları ikini sezondan bu sezona atılan büyük adımlardan ziyade yaşanan olumsuzlular olacak.

Takım için sezon Hong Kong sıralamalarındaki ilk iki sıra sürpriziyle başladı, fakat takım Hong Kong'dan Oliver Turvey'nin sekizinciliği sonucu dört puanla ayrıldı. Bazı yarışlardaki istisnalar dışında takımın sezonu tam olarak böyle geçti. Aslına bakarsanız tek istisna da Monaco'da yaşandı. Piquet dördüncü oldu ve bu dördüncülük sezon boyunca ekibin en iyi sonucu olarak kaldı.

Meksika ise takım için tam bir hayal kırıklığıydı. Turvey yarışın ilk yarısını lider götürdükten sonra yarışın ikinci yarısında işin içine insan faktörü girdi. Ekibin sakarlığı sonucu araçta çıkan sıkıntı Turvey'nin yolda kalmasına sebep oldu.

Sezonun geri kalanında da değişen bir şey olmadı. NextEV'nin sezonu hızlı sıralamaların düşük verimlilik yüzünden sonuç alınamayan hafta sonlarına dönüşmesiyle geçti. Sıralamalarda başarılan büyük işlerin yarışta eridiğini görmek takım için moral bozucuydu.

İki motorlu konsepte bağlı kalan ekip, eski Team Aguri teknik şefi Gerry Hughes ile, ikinci sezon konfigürasyonunu hafifletmeyi başardı. Çin temsilcisi bu sezoun tek vitesli enine uzanan motorlara ek olarak bataryanın üzerine yerleştirilen bir inverter kullandı.

İkinci sezon motoruna göre yeni motor büyük bir ilerlemeydi. Fakat sezonun sonuna gelindiğinde akıllarda beliren soru, NextEV'nin bu vasat sonuçlar devam ederse seride kalmaya sıcak bakıp bakmayacağı ve Nelson Piquet Jr.'ın ekiple devam etmek isteyip istemeyeceği.

Puan: 5/10 

Oliver Turvey, NEXTEV TCR Formula E Team

Fotoğraf: Andrew Ferraro / LAT Images

Renault e.dams

P'lotlar:  Nicolas Prost,  Sebastien Buemi (10 yarış),  Pierre Gasly (2 yarış)

Onlara göre (Vincent Gaillardot, Renault Sport Teknik Şef): “Güç ünitesini geliştirme konusunda doğru yolda olduğumuzu geçen yıl anlamıştık."

"Bu seneki mücadelenin de geçtiğimiz senelerde yaşadıklarımıza benzer olmasını bekliyorduk, yani şu ana kadar elde ettiğimiz tecrübemizle üstesinden gelemeyeceğimiz bir şey değildi."

"Kurallar yazılış biçimi itibariyle bize üzerinde çalışabileceğimiz alanlar tanıyor. Bu alanlar özellikle aracın hareketli aksamlarında, lastikler, süspansiyonlar, amortisörler ve bunun gibi birkaç yer daha. Bu alanlar üzerinde çalışmamız gerekiyordu ve biz de çalıştık."

"Güç ünitenizde yüzde 96 ya da 97 oranında bir verimliliğe sahipseniz saydığım diğer alanlarda gelişmeye çalışırsınız."

"Diğer kritik alan ise motorların yazılımlarıydı. Orada da bazı özgürlüklerimiz var. Verim sadece motorun yapısından değil fakat onu kontrol eden yazılımdan da gelir. Yazılım aracılığı ile üç farklı vektörü hesaplar ve her fazda motora ne kadar akım yollayacağınızı belirlersiniz. Çalıştığımız asıl alan burasıydı, fakat diğer takımlar da buraya yoğunlaştı."

"Bu sezonki gelişimimizden memnunuz. Bazı hatalarımız vardı, mesela Berlin'deki gibi, fakat genele bakarsanız yarışların yarısını kazandığımızı görürsünüz. Performansımızı düşünürsek buradan çalışmaya devam edebilir ve dördüncü sezon için bu sezonu temel alabiliriz. Tabi bir de sonrasında büyük beşinci sezon var."

Bize göre: Renault üçüncü sezona, 2015/2016 sezonunda kendisine her iki şampiyonluğu da kazandıran güç ünitesinden evrilmiş bir motor ile geldi. 

Geçtiğimiz yıldan farklı olarak ekip bu sezon Zytek Automotive'in motoru ile gücü lastiklere bir redüksiyon dişlisi üzerinden vitessiz olarak aktarmayı başardı.

Bu Vincent Gaillardot ve ekibie gelişim için daha fazla alana tanıdı. Vitessiz güç iletiminin en büyük katkısı ise motorun hafiflemesi ve daha aşağıya konumlandırılmış vites kutusuydu. Ağırlık merkezinin daha aşağıda olması sayesinde araç rakiplerine göre virajlarda daha stabil ve çekişte daha verimli oldu.

 Sezonun başında Buemi'nin peş peşe aldığı üç galibiyet Renault'nun bu sezon iki tacını da koruyabileceği izlenimini verdi. Monako ve Paris'teki galibiyetlerden sonra ise artık İsviçreli pilotun bütün yarışları kazanması bekleniyordu. Fakat Montreal'de görüldü ki peş peşe gelen hatalar korkunç hayal kırıklıklarıyla sonuçlanabiliyor.

Gerçi Kanada'dan önce de ekip bazı sorunlu hafta sonları yaşamıştı. Bu sorunlara örnek olarak Meksika'yı gösterebiliriz. Buemi yarış içerisinde spin attı fakat spinden önce de galibiyet için mücadeleden çok uzaktı. Berlin'de düşük lastik basınçları yüzünden İsviçreli pilotun diskalifiye edilmesi pilotun ve takımının çok değerli puanlar kaybetmesi ile sonuçlandı. Belki de bu son problem Kanada'da pilotun üzerinde baskı oluşturdu ve korkunç bir hafta sonuna sebep oldu.

Takımın Berlin'de şartları bu kadar zorlamasının nedenini hala bilmiyoruz fakat takım her ne denediyse, Berlin'de pilotlar şampiyonluğu için çok önemli puanlar kaybedildi.

Orada kazanılacak fazladan 10 puan Buemi'ye Kanada hafta sonu öncesinde 20 puanlık bir avantaj verir ve daha geniş bir nefes alma alanı sağlayabilirdi. Bu bütün hafta sonunu değiştirebilecek bir fark.

Tüm olumsuzluklara rağmen Renault takımlar şampiyonasını peş peşe üçüncü kez kazanarak hat-trick yaptı ve Formula E'deki gücünü herkese göstermiş oldu. Üçüncü sezonun sonuna geldiğimizde hala Renault gridin en hızlı takımı konumunda.

Puan: 9/10

Sébastien Buemi, Renault e.dams

Fotoğraf: Patrik Lundin / LAT Images

Techeetah

Pilotlar:  Jean-Eric Vergne,  Ma Qing Hua (3 yarış),  Esteban Gutierrez (3 yarış),  Stephane Sarrazin (6 yarış)

Onlara göre (Mark Preston, Takım Patronu): “Takımın ne kadar geç bir araya geldiğini düşünürsek sonuçlarımızdan gayet memnunuz. Hong Kong dışında her yarışta Süper Pol'deydik. Orada da JEV [Vergne] Frijns'in kazası sebebiyle Süper Pol'e katılamadı."

"Hızlıydık ve hedeflerimizin çoğuna ulaştık. Evet, başlangıçta operasyonel ve teknik anlamda sıkıntılarımız vardı, fakat sorunlarımızın asla büyük sebepleri olmadı. Daha çok tecrübesizlikten kaynaklı sinir bozucu sorunlardı."

"İhtiyaç duyduğumuz istikrar bize birkaç zor yarışın ardından 2017 yılının başlamasıyla geldi. Tabi yine de bazı ufak sorunlarımız oldu. Mesela Paris'te direksiyon kremayeri ile ilgili sıkıntılar çıktı ve tedarikçimiz bizi yüz üstü bıraktı. Fakat yavaş yavaş ne olup bittiğini anlıyoruz ve her hafta sonu daha da güçleneceğiz."

Berlin'de ise istediğimizi yapamadık çünkü testlere katılamamıştık. Hatırlarsanız biz Renault'nun müşteri takımıyız ve müşteri takımları testlere katılamıyorlar. Aşırı ısınan arka lastikler ve aşındırıcı yüzey Berlin'de yavaş kalmamıza sebep oldu."

"JEV ise harikaydı ve takımla yarışmaktan çok keyif alıyor. Bence dördüncü sezonda birlikte çok çok güçlü olabiliriz."

Bize göre: Eğer Jaguar'ın ilk sezonu takdire şayan ise Techeetah'ın ilk sezonu kesinlikle mükemmeldi. 

Geçtiğimiz yaz yok olmaya yüz tutmuş Team Aguri'nin küllerinden doğan Techeetah, Çinli medya devi SECA'nın takımı devralmasından sonra piste çıkmak için yeterince hazırlanamadan kendilerini Hong Kong'da buldular.

Takımın sezona başlamak için ne kadar da hazırlıksız olduğu kısa sürede gün yüzüne çıktı. Cezalar ve operasyonel alandaki tecrübesizlikler yüzünden puanlar kaybedildi. Öyle ki takımın Marakeş'te kronometreyi kontrol etmeyi unutması sonucu JEV Süper Pol'e katılamadı.

Fakat sezonun ilk yarısı ne kadar karanlıksa baharın gelmesiyle takım o kadar parladı. Takıma Dave Stubbs gibi çalışanların dahil olması ve takımın eline ulaşan yeni ekipman ile birlikte takım dönüşmeye başladı.

Vergne'ün ilk podyumu Buenos Aires'te geldi ve o andan itibaren takım mücadeleye hazır bir görüntü çizdi. Elbette takımın sezonun en iyi motoruna sahip olması da yardımcı oldu.

Tabi Preston'ın da söylediği gibi, kurallar gereği müşteri takımların sezon öncesi testlere katılamaması takımı olumsuz yönde etkiledi.

Bu durum takımın sezon boyunca rakiplerinin gerisinde kalmasına sebep oldu. Ekibin 2018/2019 sezonu için DS ile anlaşmasına belki de bu yüzden şaşırmamak gerek.

Techeetah'ın güçlü yanı ise cesur kararlardan korkmamasıydı. Bu kararların belki de en kritiği serinin seviyesine ayak uyduramayan Ma Qing Hua'nın koltuğunun Esteban Gutierrez'e verilmesiydi. Meksikalı pilot ise üç yarışın ardından IndyCar'a geçerek arkasında yasal sıkıntılar bıraktı.

Sezon sonunda gelen galibiyet ise takım için büyük bir sevinç kaynağıydı ve dördüncü sezona girerken takıma büyük bir özgüven verecektir.

Puan: 7/10

Jean-Eric Vergne, Techeetah

Fotoğraf: Malcolm Griffiths / LAT Images

Venturi Formula E

Pilotlar:  Maro Engel (11 yarış),  Tom Dillmann (7 yarış),  Stephane Sarrazin (6 yarış)

Onlara göre (Franck Baldet, Şef Mühendis): “Kağıt üzerinde projemiz güzel gidiyor ve ikinci sezona göre verimlilikte bir artış yakaladık, fakat bu sezon da yakamızı dayanıklılık sorunları bırakmadı."

“Sezonun başında vites kutusu ile ilgili sorunlarımız vardı. Biz de vites kutusunu değiştirmeye karar verdik ve bu yüzden Meksika'da ceza aldık. Fakat bu değişim sayesinde sonraki yarışlarda motoru tam gücünde kullanabildik ve performansımız arttı."

"Bu noktadan itibaren eksik olan şey ise gerçekten de şanstı. Maro sezonun son yarışlarında birkaç kişiyle temas etti ve puanlar kaybetti. Genel olarak en hızlı turları toplamaya çalıştık ve iyi bir paketimiz olduğunu gösterdik. Maro çok hızlı bir genç."

"Bence bu sezon gerçek potansiyelimizi gösterdik. Daha fazla puan toplamalıydık fakat bazen yarışlarda olumsuzluklar yaşanır. Yazılım alanında çok efor sarfettik ve son yarışlara gelirken birkaç güzel şeyi yanımızda getirmeyi başardık."

Bize göre: Eğer bu sezon Formula E'de bir sır kutusu varsa o da Venturi idi. Bazen garip, yönü ve düzgün bir planı yok görüntüsü çizen Monako ekibi istediğinde podyum grafiğini tutturabilecek gibi görünüyordu.

Sezona ZF teknoloji grubuyla yaptıkları anlaşmayı açıklayarak başlayan ekip istikrarlı Stephane Sarrazin'in yanına Maro Engel'i getirdiğinde Venturi üçüncü sezon için güçlü ekiplerden biri olacağı umudu verdi.

Fakat bu hiç olmadı. Sezon dayanıklılık sorunları ve Maro Engel'in Hong Kong'da elde ettiği dokuzunculuk ile başladı.

Takım durumu analiz etti ve sorunların kaynağını aşırı derecede yüksek ısılara sebep olan vites kutusu olarak buldu. Sorunlar sezon sonunda çözülmüş olsa da ekip ilk kez performansını gösterebildiğinde zaten sezon bitmişti.

Takım içinde teknik partnerler ZF ve ROHM'un etkileri hissedilmeye başladı fakat gerçekten bazı değişimler görmek için beşinci sezona kadar beklememiz gerekecek. Bu sezon ZF aracın hareketli aksamlarıyla ilgilendi, önümüzdeki sezon ise tamamen yeni bir vites kutusu tasarlayacaklar.

Takımı bırakması sezon boyunca gündemde olan Sarrazin Monako sonrasında Venturi ile yollarını ayırdığını açıkladı. Sarrazin'in koltuğunu ise yedi yarışta dört kez puan alan Tom Dillmann doldurdu.

Takımın kaderini belirleyecek bir diğer olay ise 2019 öncesinde Mercedes spora girmeden önce HWA'nın Venturi ile spora girmeyi isteyip istemeyeceği sorusu olacak.

Venturi'nin büyük üreticilerin spora dahil olacağı ve mücadelenin seviyesini yükselteceği altıncı sezondan itibaren nasıl dayanacağı ise bir muamma.

Puan: 5/10

Maro Engel, Venturi

Fotoğraf: Malcolm Griffiths / LAT Images