F1 takımları, kirli havayı dışarı yönlendirme engeliyle nasıl savaşıyor?

Geçmişte bunu sınırlayan faktörler, ön kanat tarafından üretilen kirli hava akışının ön fren kanalları ve aks ile kullanılan çeşitli hilelerle dışarı doğru yönlendirilmesiydi.

F1 ve FIA, bunu bilerek yeni kurallar üzerinde büyük çaba sergilediler ve bu olumsuzluğu daha baştan engellemeye çalıştılar.

2019'da ön kanat geometrisinde bazı değişiklikler yapılıp bazı tasarımların yasaklanmasıyla yumuşak geçiş yapıldı. Aynı dönemde üflemeli akslar da yasaklandı.

2022'deki kural değişiklikleriyle daha büyük adımlar atılsa da, takımlar zamanında kullandıkları bu alanları değerlendirme çabasından vazgeçmiş değiller.

Dahası, kuralların yarışı iyileştirme konusundaki amacı sağlam olsa bile, takımların amaçlananları takip etme zorunluluğu bulunmuyor. Bunun yerine onların sorumlulukları, kuralların sınırları içinde kalarak araçlarının performansını artırmaktır.

Bunun bir örneğini, 2022 Miami Grand Prix'sinde Mercedes tarafından yeni bir konseptin tanıtılmasıyla gördük.

Kuralları inceleyen Gümüş Oklar, ön kanat kenar plakasının arka alt kısmında, ön kanat planyalarından kenar plakasına geçiş bölgesinde bir fırsat olduğunu fark etti.

Bu kapsamda ön kanadın üst iki planyası kıvrıldı ve kuralların hedeflediğinden çok daha önde bir noktadan kenar plakasına bağlandı.

Mercedes W14 ön kanadı

Fotoğraf: Giorgio Piola

Bu çözüm tabii ki 2022 öncesinde gördüğümüz tasarımlar kadar güçlü olmayabilir.

Ancak yine de, hava akımını daha fazla dışarı yönlendirebiliyorsa, kesinlikle takımlar için sahip olmaya değer bir şey. Bu nedenle, kural değişiklikleriyle azaltılmış olsa bile, etkiyi yaratmak için hâlâ bir yol bulunuyor.

W14 benzer bir konsepte sahip olduğundan, Mercedes'in FIA tarafından bu yılki düzenlemelere getirilen değişiklikleri atlatmanın bir yolunu bulması şaşırtıcı değildi.

W14'teki ön kanadın üst planyaları kendi üzerlerine açılı değiller. Bunun yerine daha içeride bitirilmişler ve kenar plakasına metal braketlerle bağlanmışlar.

Bu, artık öndeki kanadı da içeren her planyanın uç kısmının daha kesin bir aerodinamik niyetle şekillendirilmesini ve muhtemelen o uçlardan kirli hava akımını dışarıya yönlendirecek girdaplar oluşmasını sağladı.

Buna, her ikisi de kanat uçlarına doğru bakan, kenar plakasından filizlenen iki kanatçık olduğunu da ekleyin.

Bu kanatçıklardan arkada bulunan, en üst planyaya bağlanmış durumda. Bu, şüphesiz iki parçanın hava akımını dışarı doğru yönlendirme özelliklerini geliştirmek için birlikte çalışacağı manasına geliyor.

Kenar plakasının iç arka kısmında bu tür kanatçıkları kullanan tek takım Mercedes değil. Haas ve Red Bull takımlarında da bu bölümde kanatçıklar bulunuyor. 

Bu kanatçıkların yapısı farklı olsa da, uç bölümlerinin ve kenar plakası bağlantı noktalarının aerodinamik özelliklerine uymaları gerektiğinden, yönelimlerinin de farklı olduğunu belirtmekte fayda var.

Haas'a baktığımızda, yüzeyde bulunan ve aşağıdaki kanatlardaki yuva boşluğu ile aynı hizada olan bir yuva ile iki katmanlı bir kanatçık düzenlemesi olduğunu görüyoruz.

Mercedes ile kıyaslarsak, VF-23'teki kanatçık da yukarı doğru açılıyken, Red Bull RB19'da oldukça nötr bir şekilde monte edilmiş tek parçalı bir kanatçık bulunuyor.

Tüm çözümlerde bu tür kanatçığın kanadın geri kalanıyla uyumlu bir şekilde çalışması gerekir, aksi takdirde onların varlığı herhangi bir ek performans sağlamayacaktır.

Aston Martin Racing AMR23, ön kanat kenar plakası

Fotoğraf: Giorgio Piola

Aston Martin'in ön kanadınının kenar plakasında benzer kanatçıklar bulunmuyor.

Ancak onda da diğerlerinde olduğu gibi hava akımını dışarı doğru yönlendirecek bir tasarım yer alıyor.

Aston Martin, AMR23'ün ön kanadının en üst planyası ile kenar plakasının bağlandığı yere odaklanmış ve metal kısımla kenar plakasına bağlanan planyanın ucu, kenar plakasına göre daha fazla dışarı doğru kıvrılmış. Böylece bu bölümde girdap oluşturmak için çoklu yüzey hazırlanmış.

Kanadın uygulanan yük testlerini geçebilmesi için, o bölgeye metal bağlantı kolu eklenmiş. Bu sayede üst planyanın uç kısmı, önündeki parçaya doğru uzatılmış.

İronik bir şekilde, 2023 için kurallarda yapılan değişiklikler, istemeden de olsa daha güçlü çözümlerin kapısını açmış olabilir.

Bu açıdan sezon ilerledikçe bu bölümde daha fazla güncelleme çalışması görebiliriz. Takımlar mümkün olan her noktada hava akımını dışarı yönlendirmenin yollarını arayacaktır.