Özel: F1-FIA gerilimi, Ben Sulayem'i nasıl etkileyecek?

Son günlerde iyice açığa çıkan F1-FIA gerginliği, Netflix dizisi Drive to Survive'a senaryo sağlamaktan öte etkilere sahip olacak ve şampiyonanın gidişatını değiştirecek gibi duruyor.

Her ne kadar FIA başkanı Mohammed Ben Sulayem ve F1 CEO'su Stefano Domenicali'nin kamuoyuna verdiği görüntüler herhangi bir sıkıntı yaşanmadığını gösterse de, padok müdavimleri perde arkasında işlerin farklı olduğunu biliyor.

Geçmişte bu tür fikir ayrılıklarının çoğu kapalı kapılar ardında ve kirli çamaşırların ortaya dökülmesine gerek kalmadan dostane bir şekilde çözülmüş olsa da, bu hafta işler büyük bir değişim gösterdi.

F1 yönetiminin Ben Sulayem'e "serinin 20 milyar etmeyeceğini ve bu miktarın şişirilmiş olduğu" şeklindeki açıklamaları nedeniyle gönderdiği öfkeli mektup, üst düzey bir padok kaynağının deyimiyle bir sıcak savaşa yol açabilir.

A huge FIA flag flies on the grid

Photo by: Mark Sutton / Motorsport Images

Motor sporları dünyasının uzun süredir bu tür bir savaşla karşılaşmadığı söylenebilir, nitekim geçmişte FIA ve FOM oldukça yakındı, hatta eski FIA başkanı Max Mosley ve eski F1 CEO'su Bernie Ecclestone'un takımları bölmek ve ele geçirmek için işbirliği yaptığı da kamuoyunca bilinmekteydi.

Ancak artık spor 1980'lerin başında FISA-FOCA savaşının yaşandığı, bir tarafta Ecclestone'un, diğer tarafta dönemin FIA başkanı Jean-Marie Balestre'nin yer aldığı ve iki tarafın arasında çok az ortak nokta bulunan güç savaşı dönemine dönmüş gibi.

Her ne kadar bardağı taşıran damla Ben Sulayem'in 20 milyar dolar açıklaması olsa da FIA-F1 gerilimi son 12 aydır sürekli olarak fokurduyordu, nitekim durumu daha da gerginleştiren bir dizi olay yaşanmıştı.

Bu olayların bir kısmı, FIA'nın F1'i ele alış şekliyle ilgiliydi; örnek olarak FIA'nın 2021 Abu Dhabi GP'sine yaşananlara tatmin edici olmayan bir yanıt vermesi, Ben Sulayem'in ilk aşamada sprint sayısının altıya çıkışını engellemesi ve yarış direktörlerinin bazı kararlarından duyulan rahatsızlık (Monza'daki güvenlik aracı ve Japonya'daki puan kuralı karmaşası gibi) verilebilir.

Ayrıca bazı çevrelerde Ben Sulayem'in tipik başkanlık kanallarını kullanmak yerine meselelerle kişisel olarak ilgilenmeyi tercih etmesinden duyulan rahatsızlık da söz konusu.

Kişisel olarak meselelerle ilgilenmesinin kendisinin güçlü yanlarından biri olduğu öne sürülebilir, örneğin geçen yıl dalgalanma sorunu hakkında tüm takımların görüşünü alması iyi karşılanmıştı, ancak bu tür bir yaklaşımın padokta birtakım rahatsızlıklara yol açtığı da oldu.

FIA'nın 2023 takvimini F1 yönetiminin haberi olmadan yayınlaması ve Red Bull takım patronu Christian Horner ile Japonya GP'sindeki karışıklık üzerine FIA galasında sahnede yaşanan o garip an, seri içindeki bazı isimleri kışkırttı.

Christian Horner, Max Verstappen, FIA F1 Champion, Mohammed Ben Sulayem, FIA President, Stefano Domenicali

Photo by: FIA

Ancak geçtiğimiz hafta Ben Sulayem'in kişisel hesabındaki sosyal medya paylaşımları sayesinde işler dramatik bir şekilde tırmandı.

Bu paylaşımların ilki, takımların Andretti'nin gride katılımını reddetmesini eleştiriyordu, o günden bu yana takımlar Andretti konusundaki görüşlerini saklı tutmakta.

Suudilerin durumu belki de padok kaynaklarının tedirgin olduğu her şeyi özetliyor: Ben Sulayem'in, içeridekilerin yanlış olduğunu ve güvenle görmezden gelinebileceğini öne sürdüğü bir hikayeye güçlü bir kişisel yanıt verme ihtiyacı.

Haberin tetikleyicisi, Suudilerin F1'i satın almayı düşünmelerinden ziyade, 2021 İtalya GP'si sırasında yarışlara sponsor olmak için gerçekleştirilen ve sonuçsuz kalan görüşmelerdi. Bu haberin şimdi yeniden gündeme gelmesi, 20 milyar dolarlık fiyat etiketini ortaya çıkarmak için kasıtlı olarak yapılan bir sızıntının tüm özelliklerini taşıyor.

Bunun konuşulmasından en çok kimin fayda sağlayacağı ve neden şimdi olduğu ise belirsiz.

Yine de F1 hissedarları kazançlı çıktı; FWONA'nın hisse fiyatı Bloomberg haberinin yayınlanmasından önce Cuma günü 59 doların altındayken %7,8'lik bir artışla 63,60 dolara yükseldi ve aynı günün ilerleyen saatlerinde istikrarlı bir şekilde geri çekildi.

Hisse fiyatlarındaki artış, FWONA'nın piyasa değerinin şu anda 16 milyar dolar civarında olduğu düşünüldüğünde, 20 milyar dolarlık fiyat etiketinin aşırı görünmediği anlamına da geliyor.

Max Verstappen, Red Bull Racing RB18, Sergio Perez, Red Bull Racing RB18, Lando Norris, McLaren MCL36, Charles Leclerc, Ferrari F1-75, Carlos Sainz, Ferrari F1-75, the remainder of the field at the start

Photo by: Sam Bloxham / Motorsport Images

Takımların bu meseledeki rolü ne?

Takımlar şu anda F1 ve FIA arasındaki savaşın gözlemcileri olarak kenarda otururken, işlerin bundan sonra nasıl gelişeceği konusunda dikkatli davranıyorlar. F1'in rekor katılımlar ve kazançlarla güçlendiği bir dönemde, tepedeki bir güç savaşı gereksiz bir dikkat dağıtıcı olabilir.

Autosport'un konuştuğu bazı kaynaklar, tepede yaşananların şu anlık takımlara ya da F1'in sponsorlar ve taraftarlar nezdindeki küresel imajına zarar verebileceği endişesinin oluşmadığını belirtiyor.

Ben Sulayem ile FOM arasındaki ilişkiler tamamen bozulsa bile, FIA'nın karşılıklı anlayışa dayalı yönetim anlayışına devam etmesi ve FOM'un ihtiyaç duyduğu süreçlerin (yarış hafta sonlarının yürütülmesi, F1 takviminin onaylanması ve kural değişikliklerinin Dünya Motor Sporları Konseyi tarafından düzenlenmesi gibi) devam etmesine izin vermeli.

Ben Sulayem'in eyleminin yönetim organı içindeki kişiler tarafından nasıl görüldüğüne bağlı olarak, en büyük değişimin belki de FIA koridorlarında yaşanacağına işaret ediyorlar.

FOM'un, Ben Sulayem'in ticari konularda konuşmasından kaynaklanan zararlardan FIA'nın 'sorumlu' olabileceği yönündeki uyarısı yönetim kurulunun dikkatinden kaçmayacaktır, nitekim yönetim organı serinin değerini gereksiz yere etkileyen hiçbir şeyi hoş karşılamaz.

Unutmayalım ki Elon Musk, Tesla şirketini özel sektöre devretmeyi düşündüğünü öne süren bir Tweet nedeniyle yatırımcıları yanlış yönlendirmekle suçlandığında, 2018 yılında Menkul Kıymetler Borsası Komisyonu (SEC) tarafından toplam 40 milyon dolar para cezasına çarptırılmıştı.

Ayrıca FOM mektubu, FIA'nın uzun zaman önce F1 ile ilgili herhangi bir ticari meseleye karışmamayı kabul ettiğini hatırlattı.

AB'nin kartel karşıtı yetkilileri tarafından 2001 yılında atılan imzanın bir parçası olarak, FIA'nın kontrolünün nerede sona erdiği çok açık bir şekilde belirtilmişti.

O dönemde Avrupa Komisyonu tarafından yayınlanan basın açıklamasında şöyle deniyordu: "FIA'nın rolü, hiçbir ticari çıkar çatışması olmaksızın, spor düzenleyicisi rolü ile sınırlı olacaktır."

"Dolayısıyla FIA'nın Formula 1 Şampiyonasının ticari kullanımı üzerinde hiçbir etkisi olmayacaktır."

Mohammed Ben Sulayem, President FIA

Photo by: A.S.O.

Peki bundan sonra ne olacak?

Kısa vadede Ben Sulayem'in söylediklerinde ısrarcı olup olmayacağını ya da özür dileyip ileriye dönük tutumunu değiştirip değiştirmeyeceğini görmemiz gerek.

Daha uzun vadede ise F1'in bir FIA darbesinden ve yönetim organının başına başka birinin getirilmesinden daha azına razı olacağını söylemek yanlış olur. Ancak seri yönetimin büyük olasılıkla istediği şey, yönetim organının sorumluluk alanlarının daha net bir şekilde tanımlanmasıdır -özellikle de Ben Sulayem'in FOM'a engel olmaması için işlerin gelecekte nasıl ele alınacağı konusunda.

F1 yönetiminin FIA'dan on yıllar önce AB ile varılan mutabakata sadık kalınacağına yönelik garanti isteyeceği de neredeyse kesin: yani yönetim organının ticari meselelere karışmaması ya da bunları etkilemeye çalışmaması.

Uzun süredir Domenicali ile sorun yaşamadıklarında ısrar eden Ben Sulayem, geçtiğimiz hafta Monte Carlo Rallisi'nde F1 yönetiminin en iyi olduğunu düşündüğü şekilde hareket etmek zorunda kaldığı zamanlar olduğunu bilmesine rağmen, işlerin tepede iyi gittiğine bir kez daha işaret etti.

Ben Sulayem, "Günün sonunda FIA da kendi işini yapmak zorunda.

"İyi olan şu ki Stefano ile iyi bir ilişkim var. Stefano motor sporlarından ve otomobil endüstrisinden geliyor, bu da her iki taraf için de ilerlemeyi kolaylaştırıyor. Bu, tamamen ticari bilgisi olan ve spor hakkında hiçbir şey bilmeyen birinn göreve gelmesinden tamamen farklı."

"Böyle bir gerginliğe yol açan asıl taraf medya. Ne zaman birbirinizi düzeltmek için bir şey yapsanız hemen 'oh, bir bölünme oluyor' şeklinde düşünmeye başlıyorlar."

F1'in FIA'ya yazdığı mektubun gösterdiği şey, tepedeki bölünmenin gazetecilerin hayal gücünün bir ürünü olmadığıdır. Aksine, F1'in kontrolü için gerçek bir mücadelenin önümüzdeki aylarda padok gündemine hakim olması beklenebilir.