Modern F1'in kalbinde ücretsiz yayın ve paralı yayın çıkmazı yer alıyor

F1 dünyası bu hafta sonu genelde televizyonda en çok izlenen yarışlardan birisi olan Monako'da olacak. Geçen sene koronavirüs nedeniyle gerçekleştirilemeyen yarışta, daha önceki yarışlarda olduğu gibi izleyici rekoru kırılması bekleniyor.

Ancak F1'de son birkaç senenin en yakın şampiyonluk mücadelesinin yaşanıyor olmasının ardından bir kez daha yayınların gittikçe paralıya kayması konusu gündeme geldi. Sporun mümkün olduğu kadar fazla ülkede ücretsiz bir şekilde yayınlanmayarak potansiyelini kullanamadığı düşünülüyor.

Dünya Şampiyonu Lewis Hamilton, "Ücretli televizyon yayını ya da Sky gibi yayınları alamayacak insanları anlayabiliyorum. Ancak günümüzdeki dünya böyle ve bu konuda yapabileceğimiz çok fazla şey yok." demişti.

Ücretsiz ve ücretli yayınların olumlu ve olumsuz yönlerinin kıyaslanması ilk defa olmuyor. Özellikle İngiltere'de Sky'ın F1 yayınlarını aldığı 2012'den beri bu tartışmalar yaşanıyor.

Çoğu zaman argüman, canlı yayınlar için TV izleyicilerindeki düşüşün ücretli TV kanallarının sunabileceği ekstra paraya değip değmeyeceğine odaklandı.

Ancak ücretli kanalların sunduğu fırsatlar ve tehditler, pazar günkü yarışın ardından açıklanan rakamlardan çok daha fazlasını içeriyor.

Ücretli televizyon yayınlarının ekstra avantajı

Simon Lazenby, Sky TV

Fotoğraf: Mark Sutton / Motorsport Images

F1 televizyon rakamlarının 2008'de maksimum seviyesine ulaştığı genel doğrulardan birisi. O seneki şampiyonluk mücadelesinde 600 milyon tekil izleyiciye ulaşıldı.

Takip eden yıllarda ücretli televizyon kanallarına geçilmesiyle bu rakam giderek azaldı ve 2018'de 490 milyon, 2019'da 471 milyon, 2020'de ise 433 milyon olarak açıklandı. Geçen seneki düşük rakamda daha kısa takvim ve COVID-19'un olumsuz etkisi oldu.

Küresel manada trend açık olsa da bazı pazarlar oldukça iyi iş çıkarıyor. Amerika Birleşik Devletleri pazarı geçen sene rekor seviyeye ulaşırken, özellikle Avrupa da Körfez bölgesinde % 1'lik büyüme görüldü.

F1'in tamamen ücretsiz kanallara dönmesi halinde daha büyük kitleye ulaşacağı konusuna kimse karşı çıkmaz.

Ancak bu durumda ulaşılacak daha büyük rakamlar, tam olarak sporun faydasına olacak mı?

F1'in Medya Hakları Direktörü Ian Holmes, bu konu hakkında şüphelerinin olduğunu söyledi.

Holmes, ücretsiz televizyon yayınlarının her zaman daha fazla seyirciye ulaşmayı sağlayacağını kabul etse de, spor için hangisinin daha faydalı olduğunu anlamanın daha karmaşık bir konu olduğunu düşünüyor.

Bu konuda ücretli televizyonların yaptığı kapsamlı yayın taahhüdü ve yayınların daha fazla ilgi çekmesi için yapılan ekstra çalışmalar gibi diğer faktörleri de dikkate almak gerekiyor.

Holmes, "Ücretsiz yayınla ücretli yayınları karşılaştırmanın manası yok. Bu konuda sadece Sky'da değil, benzer şekilde Fransa'da oldukça gelişmiş bir televizyon platformu olan Canal+'da da insanların özel yayınlarının reklamını yapmak için ne kadar pazarlama yaptıklarını, içeriklerini ne kadar çok kişiye ulaştırdıklarını gördük. Yani sadece canlı yayınlardan daha fazlası var."

"Sky ile ilk anlaştığımız dönemde, daha sezon başlamadan dahi çok fazla etkileşim aldık. Arabayla sokaklarda dolaşırken, her yerde devasa reklam panoları vardı. Daha öncesinde hiç böyle bir şey olmamıştı."

"Yani şunlardan daha fazlası var: Televizyon izleyicisi nedir? Sporu nasıl takip ediyorlar? Sporu nasıl pazarlıyorlar? Spor için ne kadar zaman ayırıyorlar?"

"Ve sonuç olarak tüm sezon boyunca neler yaptıklarına bakmak lazım."

"Doğrudan canlı yarışları izleyen sayılarına bakarsanız, o zaman tabii ki daha az rakamla karşılaşırsınız. Ancak sezon boyunca izleyici büyümesi nasıl olacak?"

"Bu yayınların ücretli olup olmamasından daha önemli. Ve artık şununla yüzleşmemiz lazım. 4 senede bir yapılan Olimpiyatlar, Dünya Kupası, Avrupa Futbol Şampiyonası gibi etkinlikler dışında artık neredeyse ücretsiz yayınlanan spor etkinlikleri bulunmuyor. Ve bunun bir nedeni var." dedi.

Farklı pazarlar

Lewis Hamilton, Mercedes W12, Max Verstappen, Red Bull Racing RB16B, Valtteri Bottas, Mercedes W12, Charles Leclerc, Ferrari SF21 ve diğerleri

Fotoğraf: Jerry Andre / Motorsport Images

F1 için, Sky gibi sürekli spor hakkında yayınlar yapan kanalların yaptığı içeriklere ücretsiz kanallarda ulaşma şansı bulunmuyor. Bu durum takımlar, sponsorlar ve taraftarlar için açık bir şekilde avantaj sağlıyor.

Ancak bu, F1'in her ülkede en yüksek ödeme yapan platformu aramaya takıntılı olduğu anlamına gelmiyor. F1 anlaşmalar yaptığında, sahip olduğu şeyin spor için sadece kâr hanesinin ötesinde çalıştığından emin olmak ister.

Tabii ki ücretli kanallarda ulaşılan izleyici sayısı, ücretsiz yayın yapan kanallara göre daha az oluyor ancak sezon boyunca etkisi düşünüldüğünde, ücretli televizyonlar avantaj sağlıyor.

Bazı pazarlarda ise ücretli televizyon kanallarının zararı daha büyük olabiliyor. Bu açıdan F1 için platform değiştirmek iyi bir çözüm olmuyor. Bu yüzden oralarda ücretsiz yayın olması daha iyi oluyor.

Holmes, "Gelişmiş bir pazar yerine gelişen pazarlarda farklı bir pozisyon alabiliriz."

"Singapur ve Hindistan gibi birinin küçücük, birinin devasa olduğu yerlerde farklı pozisyon alabiliriz." dedi.

Bunun haricinde, anlaşmalar ekstra bir dijital içerik paketini ve tabii ki F1'in kendi F1TV platformunun o ülkenin izleyicileri için bir eklenti olarak sunulup sunulmayacağını değerlendirmelidir.

Dijital içerik

Karun Chandhok, Sky TV, Jenson Button, Sky Sports F1 ve Simon Lazenby, Sky TV

Fotoğraf: Mark Sutton / Motorsport Images

Günümüzde sporun çekiciliğini sadece canlı yayını izleyen insanların sayısına bakarak değerlendiremezsiniz.

Televizyondan izleme rakamları, sporun popülaritesini değerlendiren ölçütlerden birisi ancak F1 hiçbir zaman taraftarlarla bu kadar iç içe olmamıştı. Hiçbir zaman F1 içeriklerine bu kadar çok erişilmemişti.

Bernie Ecclestone, zamanında F1'in sosyal medyada ücretsiz içerikler sunması yönünde teklifte bulunulduğunda buna ters bir şekilde cevap veriyordu. Ancak Liberty Media döneminde F1, tam tersi yaklaşım sergiledi.

Facebook, Twitter, Instagram ve Tiktok gibi sosyal medya platformlarındaki agresif yaklaşım sayesinde F1, diplerde yer aldığı sosyal medyada dünyadaki en hızlı büyüyen ikinci spor ligi haline geldi. 

Geçen sene internet üzerinde 5 milyardan fazla video görüntülenme sayısına ulaşıldı. Bu sayede takımlar, pilotlar ve sponsorlar her zamandan daha fazla görüntüleniyorlar.

Formula 1, sosyal medyadaki etkileşimin taraftarların ücretli televizyon kanallarına üye olmasını engelleyen bir etmen olarak görmüyor. F1 aslında bunu, farklı bir izleyici kitlesi çekmede faydalı olarak görüyor.

Holmes, "Bizim veya bir başkasının yayınladığı içeriğin, temel yayın ortaklarımızın ödediği hakları tamamladığını gösteren pek çok kanıt var."

"Dönüşüm hunisinin üst kısmında bu pazarlama ifadeleri var ama bu kesinlikle çok önemli. İnsanlar genç nüfus hakkında konuşuyorlar ama illa ki onlar olmak zorunda değil, bir grup insan zaten oturup yarışı izlemeyecek."

"Bu yüzden bir şekilde canlı yayınları izlemeyen insanlar bu sayede spordan uzaklaşmıyor. Onları ancak dönüştürebilirsiniz. Herkes bunun değerini anlamış durumda." dedi.

Almanya ve Brezilya'nın etkisi

Lewis Hamilton, Mercedes AMG F1 W10 leads Max Verstappen, Red Bull Racing RB15, Sebastian Vettel, Ferrari SF90 ve Alexander Albon, Red Bull RB15

Fotoğraf: Andy Hone / Motorsport Images

Bu sene, F1'in televizyon rakamları açısından iki büyük değişiklik oldu. Almanya ve Brezilya gibi büyük pazarlarda, yayıncı kuruluşlar değişti.

Bu iki pazarda olan değişiklikler, Pazar günleri yarışlarda ulaşılan izleyici rakamlarının aslında tam olarak gerçeği yansıtmadığını işaret ediyor.

Almanya'da yıllardır yarışlar ücretsiz bir şekilde RTL'de yayınlanıyordu ancak artık RTL sadece 4 yarışı canlı olarak yayınlayacak. Onun yerine Sky tüm seansları canlı olarak yayınlıyor.

RTL'nin F1'le olan anlaşmasının bitmesi Almanya açısından büyük bir olaydı ancak Holmes, yayıncı kuruluşun sürekli olarak reklam gelirlerinin düşmesi nedeniyle RTL'nin bu tür yayınlara devam etmesinin mantıklı olmadığını söyledi.

Holmes, "Son 9 senedir ve RTL ile yaptığımız anlaşma yenilemelerinde hep yayın hakları açısından değişiklik olduğunu gördük. Her bir anlaşma yenilemesinde, yayın hakları daha da aşağıya gitti."

"Bu bir iş ve artık reklamları eskiden olduğu gibi satamıyorlar. Reklam pastası aynı olsa da, artık farklı alanlarda paylaştırılıyor." dedi.

Diğer taraftan F1, Almanya pazarının ücretli yayına hazır olduğundan emindi. Sky Almanya'nın çalışmaları ülkedeki yayınları daha kaliteli bir hale getirdi.

Bu açıdan Almanya'daki yarışları canlı izleyen sayısı RTL dönemindeki kadar yüksek olmasa da, Sky Sport News, ARD ve ZDF'de yayınlanan F1 içerikleriyle tüm sezon sağlanan etkileşim bu kaybı dengelenecek.

Brezilya'da ise F1, uzun zamandır partneri Globo ile yollarını ayırarak daha küçük bir mecra olan Bandeirantes'e geçti. Orada ücretli televizyona geçilmesi pek mantıklı değildi.

Holmes, "Brezilya, kısmi bir ücretli televizyonu bile değerlendirme konusunda boyut açısından çok önemli bir pazardı."

"Ve Bandeirantes'in Globo'ya kıyasla sadece pazar payı eksikti. Ancak onların yayın hakları konusundaki istekleri daha büyüktü."

"Globo'nun yalnızca bir kanalı var, bu yüzden muazzam bir izleyici kitlesi sunan tüm bu hikayelerle oraya gitmek çok zordu."

"Bandeirantes, yıl boyunca her bir yarışı ve sıralama turunu yayınlamak için bize çok daha geniş bir taahhüt verecek. Globo, yıllardır Brezilya yarışı dışında Amerika'dan canlı bir yarış yayınlamadı."

"Sıralama seanslarında genelde, başka bir program içerisinde 2 ya da 4 dakikalık yayınlar yaptılar. Artık her bir yarış ve sıralama seansı Bandeirantes'te canlı ve ücretsiz bir şekilde yayınlanacak."

"Bandeirantes, Band Sport'a da sahip. Yani onlar tüm antrenman seanslarını yayınlayacaklar. Bunun yanında F2 ve F3 yarışlarını da yayınlayacaklar. Tüm bunlar çok önemli."

"Ardından orada F1 taraftarlarına süper bir hizmet vermek için, F1TV'yi de sunabiliriz. Daha önce orada F1TV yoktu."

"Pazar açısından orada çok ciddi bir değişiklik olmaz ancak en azından tutkulu F1 taraftarları için ekstra izleme fırsatları olur." 

"Almanya ve Brezilya çok kalabalık ülkeler olduğundan, bu gelişmeler kesinlikle rakamları biraz etkileyecektir ancak geçen seneye göre çok ciddi düşüş olacağından emin değilim. Diğer her yerdeki işaretler, gerçekten iyi olduğumuz yönünde." dedi.

Kabullenme

Daniel Ricciardo, McLaren MCL35M, Nicholas Latifi, Williams FW43B, Mick Schumacher, Haas VF-21, and Nikita Mazepin, Haas VF-21

Fotoğraf: Zak Mauger / Motorsport Images

Televizyon sektöründe, ücretli televizyon içerikleri konusunda son senelerde dramatik bir değişiklik olduğunu da kabullenmek gerek.

Bir dönem F1 taraftarları içeriklerin artık ücretsiz olmaması nedeniyle buna karşı çıkarken, Netflix'in Drive to Survive dizisi, içeriklerin başarılı olması için ücretsiz olmasının zorunlu olmadığını göstermiş oldu.

Artık insanlar kaliteli içeriklere ödeme yapma konusunda daha istekliler. Ücretli TV kanalları daha fazla ayrıcalık sağlıyor. Görünüşe göre Sky'ın Birleşik Krallık'taki izleyici rakamları da son senelerde daha büyük ivme yakalamış durumda.

2018'de Channel 4 F1 yarışlarını yayınlamayı bıraktığında, ülkede yarışları izleyen sayısının 2 milyon civarında olduğu düşünülüyordu. Sky'dan izleyen sayısı ise 1 milyondan daha azdı.

Bu seneki sezonun açılış yarışı Bahreyn'de ise Sky, maksimum 2.23 milyon izleyici sayısı ile rekor kırdı. O yarışı Sky üzerinden ortalama 1.98 milyon kişinin izlediği açıklandı.

Farklı pazarlarda da önemli büyümeler görüldü. Geçen sene F1 yarışlarını izleyen sayısı Çin'de %43, Hollanda'da %28, Rusya'da ise %71 arttı.

Zaman değişiyor

Martin Brundle of Sky TV commentates on Lando Norris, McLaren MCL35M

Photo by: Mark Sutton / Motorsport Images

F1'deki araç gelişiminin yerinde saymaması gibi televizyon sektörü de sürekli olarak değişiyor.

Yaklaşık 10 sene önce Sky, Amazon, Netflix, Youtube, F1TV, Autosport ve hatta Motorsport.tv gibi OTT platformlarında F1 yarışlarını izlemeyi kimse hayal etmiyordur.

Hatta şu anda olmayan yerlerde dahi F1'i izleyebiliriz.

Ancak gerçek olan bir şey var: Üst düzey spor, canlı televizyon yayınları için mükemmeldir ve bu çekicilikle birlikte, en yüksek doları ödemeye istekli televizyon ağları gelir. Bu, F1'in uzun vadeli sağlığı için başlı başına büyük bir destek.

Gelecek 10 sene içerisinde televizyon sektörünün nasıl olacağının sorulması üzerine Holmes, "Sporun hâlâ yatırıma değer bir içerik olduğu senaryo görüyorum."

"Canlı etkinliklerde çok fazla deneyim var. Ve ortada çok fazla canlı deneyim gerektiren fazla sayıda içerik yok. Yani bu bir nevi Premium Plus gibi bir şey. İnsanlar bunu aramaya devam edecek, böylece spor değerini koruyacak."

"Bizim için en önemlisi, hazırladığımız içeriğin mümkün olduğu kadar iyi olması. Ve bununla demek istediğim şey; diğer insanların pist üstünde benim yapabileceğimden çok daha zekice şeyler yapabilmeleri. Bunun için iyi kurallar, araçların nasıl yapıldığı ve yarışların rekabetçi doğası gibi şeyler var." şeklinde cevap verdi.