Kaybedilen yarışlar F1 takımlarını nasıl etkiliyor?

Spor daha önce benzeri görülmemiş bir durumla karşı karşıya ve bu nedenle herkesin yılın nasıl geçeceğini bilmesi imkansız. Şimdiye kadar dokuz yarış kaybedildi ve teorik olarak sezona 28 Haziran'da Fransa'da başlanacak.

Çok az kişi bu tarihi gerçekçi bir seçenek olarak görüyor. Daha fazla yarışın listeden çıkarılması ve yılın ilerleyen bölümlerinde yer almayı bekleyenlerin listesine eklenmesi kaçınılmaz.

F1 CEO'su Chase Carey, yaptığı son açıklamada 15-18 yarışlık bir sezondan bahsetti, ancak en düşük rakamı bile iyimser görünüyor.

Takımlar için temel zorluk, takvim küçüldükçe gelirlerinin de küçülmesi ve bu da neden şimdi maliyetleri düşürmeye odaklanıldığını açıklıyor.

Fabrikaların kapalı kaldığı bu süreçte yeni parçalar üretilmiyor, rüzgar tünelleri çalışmıyor ve fon sağlanması gereken seyahat veya ulaşım yok. Ancak maaşlar gibi genel giderlerin hâlâ ele alınması gerekiyor.

Bu nedenle McLaren, Racing Point ve Williams gibi takımlar, sürücüler ve üst yönetimin ücretinde kesintiler yapıldığını ve personelin ücretsiz izne çıkarıldığını duyuruyorlar.

F1 ve FIA, özellikle yeni kuralları 2022'ye ertelemek, mevcut şasiyi gelecek sezonun sonuna kadar dondurmak ve genellikle diğer gelişimlere sınır koymak gibi finansal anlamda bazı mantıksal kararlar aldı.

Bu süreçte takımlar 2021 bütçe sınırını 175 milyon dolardan 150 milyon dolara düşürmeyi zaten kabul ettiler ve şimdi resmi imzalar atılmadan önce bu rakamı daha da aşağı çekmek için görüşmeler yapılıyor.

Lewis Hamilton, Mercedes AMG F1 W10

Photo by: Mark Sutton / Motorsport Images

Dikkati tamamen maliyetlere çevirmek oldukça mantıklı. Ama yeterli olacak mı? Büyük soru, denklemin diğer tarafını, yani 2020 gelirini de kapsıyor ve bu, tüm takımlar için korkutucu şekilde büyük bir bilinmeyen.

Sonuçta takımların gelirleri, gerçekleşen yarışların sayısı ile doğrudan bir ilişkiye sahip ve durum böyleyken kimse Carey'nin 2020 için belirlediği 15-18 yarışlık takvime sahip olup olmayacağımızı tahmin edemiyor.

Tüm takımlar iki nakit akışı ile çalışıyorlar. Bunlardan ilki sponsorluk gelirleri -buna Mercedes, Renault, Red Bull ve Lawrence Stroll gibi sahiplerin/yatırımcıların finansmanı da dahil- ve F1 organizasyonundan gelen para ödülü.

Her ikisinin de belirli bir programı var ve böylece takımlar genellikle ne aldıklarını, ne zaman aldıklarını bilirler. Buna göre de, bu nakit akışı çerçevesinde bütçe yapıyorlar. 2020'de her şey tersine dönmüş durumda.

Öncelikle sponsorları ele alalım. Herhangi bir sponsor sözleşmesi kapsamında yapılacak toplu ödemelerin, yıldan yıla dalgalanan yarış sayısı nedeniyle 22 yarışa bağlı olması pek olası değil. Bununla birlikte tüm sponsorlar tam sezon için anlaşma yapıyorlar ve pazarlama ile tanıtım programlarını bunun etrafında oluşturuyorlar.

Özel koşullar göz önüne alındığında, birkaç kayıp yarış için manevra alanı olduğu varsayılabilir. Hatta bazı sponsorlar, Carey'nin önerdiği en düşük rakam olan 15 yarış için -başlangıçta imzaladıkları anlaşmanın %68'ini kapsıyor olsa bile- ödenmesi gereken rakamın tamamını ödemekten memnun olabilir.

Ancak sezon giderek küçülürse, bir noktada yönetimleri ve/veya hissedarları, harcanan para için uygun değerler elde edip etmediklerini sorgulamaya başlayabilirler. Harcadıkları paraların karşılığını nasıl alacakları hakkında sorular sormaya başlayabilir.

Bir F1 aracının üzerinde adı olan her şirketin kendi mali sorunlarıyla karşı karşıya olduğunu ve maliyetleri düşürmek zorunda olduğunu düşünün, bu yüzden bir takımla olan dostane ilişki sadece bir noktaya kadar devam edebilir.

Eski Force India patronu Bob Fernley “İşler de etkilendi ve bunun ne kadar kötü olduğunu bilmiyoruz. Demek istediğim, sponsorlarla olan ilişki normalde çok yakındır ve sponsorlar takıma yardım etmek için ellerinden geleni yapıyorlar. Ancak bir noktada ticari kararlar alınmalıdır. Günün sonunda bur bir hayır işi değil, bir iş” dedi.

Sonunda 10-11 yarışlık bir sezonumuz varsa, mevcut koşullar için sözleşmede belirli bir hüküm olmasa dahi, bazı sponsorların orijinal ücretin yarısını ödemek istemesini beklemek son derece mantıklı.

Sezon tamamen iptal olursa ne olabileceğini bir hayal edin; her ne kadar bazı tanıtım avantajları elde etmiş olsalar dahi bazı sponsorların paralarının çoğunu geri isteyeceğini varsaymak mantıksız olmaz. 

Takımların karşılaştığı ikilem bu. Sponsorlar genellikle sponsor ücretini taksitler halinde öderler. Ancak ilk yarıda ödenen yüzde, genellikle daha büyüktür ve takımlar zaten ödenmiş (muhtemelen harcanmış) olan tutarı iade etmek zorunda kalabilirler. Ayrıca, sezonun ikinci yarısı için yapılacak ödemeler de tamamen iptal edilecek.

Sahip ve hissedarlar daha büyük resme bakacaklar ve planlanan fonlarını geri çekmezler. Ancak kendilerini, açığı kapatmak zorunda oldukları acı verici bir durumda bulabilirler.

Kaybedilen sponsor gelirleri tüm takımları etkileyebilir. Bununla birlikte, F1 para ödülünün etkilenmesi, daha küçük takımlar için daha fazla acı verici olacak, çünkü gelirler gridde eşit olarak paylaşılmayacak.

F1 ödül parası iki parça halinde takımlara veriliyor. Birincisi F1 Grubu'nun genel finansal performansına göre, ikincisi ise Bernie Ecclestone ile imzalanan mevcut Concorde Anlaşması'nda belirlenen rakama göre sabit ücret olarak veriliyor.

Para ödülleri çeşitli sütunlara ayrılmış durumda ve Sütun 1 Ödemeleri'nde 10 takımın tamamı aynı rakamı alıyor. Sütün 2 Ödemeleri'nde ise takımlar 2019 şampiyonasındaki puanları baz alınarak para alıyor. Yani en büyük payı Mercedes, en düşük payı Williams alıyor.

Sabit ücretler arasında Formula 1'e uzun süre katılımından ötürü Ferrari'ye verilen bonusu, McLaren, Ferrari, Red Bull ve Mercedes'e verilen takımlar şampiyonluğu bonusu ve Mercedes, Red Bull ile Williams'a ödenen ekstra bonusları içeriyor.

Başka bir deyişle, beş takım; Renault, Racing Point, Alfa Romeo, AlphaTauri ve Haas, yalnızca F1'in gelirlerine dalgalanan temel ödemelerini alıyor.

Formula 1, ekip ödeme sistemi hakkında kamuoyu önünde konuşmaktan hoşlanmıyor. Bununla birlikte, Ocak 2017'de Liberty Media tarafından yayınlanan bir belge yararlı bilgiler verdi.

Açıklamada, “FIA Formula 1 Dünya Şampiyonası'nda yarışan takımlar, her yıl değişken ücretler ve sabit yıllık ücretlerin bir kombinasyonundan oluşan para ödülü alıyorlar."

"Değişken takım ücretleri, herhangi bir yıl içinde grup tarafından rapor edilen faaliyet kârına düzeltmeler uygulanarak hesaplanan düzeltilmiş faaliyet kârının hesaplanmasıyla belirleniyor."

"Para ödülünün çoğunluğu, önceki takımlar şampiyonasındaki sonuçlara göre takımlara ödenir. Ayrıca Formula 1'in prensiplerine göre belirli dönüm noktalarına ve performans ölçülerine ulaşan takımlara ödenir." denilmişti.

Chase Carey, Chairman, Formula 1 talks to the press

Photo by: Mark Sutton / Motorsport Images

Takımlar bu parayı Şubat ayının sonunda başlayarak, aylık taksitler halinde alıyorlar.

Ödemenin değişken kısmı, gelecek yıl için F1'in toplam tahmini gelirine dayanıyor. Normal şartlarda tahmin yapmak o kadar da zor değil, çünkü genellikle yarış organizatörleri, yayın ücretleri ve sponsorlardan elde edilen gelir gibi önceden hazırlanmış sözleşmelere dayanıyor.

Daha sonra, gerçek finansal performans ile uyumlu olacak şekilde düzeltmeler yapılıyor, böylece yılla ilgili nihai rakam kesinleştiriliyor.

En önemlisi, F1'in Şubat ödemelerini ekiplere yaptığı zaman, bu 2020 için öngörülen genel performansa ve dolayısıyla da 2019'da elde edilen 2 milyar dolara yakın bir nihai ciroya dayanıyordu. Çin GP daha yeni ertelenmişti, ancak yeniden planlanacak şekilde ayarlanmıştı.

Ancak F1, Mart sonunda Avustralya, Bahreyn, Vietnam, Hollanda, İspanya, Monako (iptal edildi) ve Azerbaycan gibi daha fazla yarışı kaybetti. Şimdi Nisan ayındayız ve Kanada GP'yi de kaybettik.

Carey'nin tahmin ettiği gibi, F1 bu sezon 15-18 yarışa ev sahipliği yapacaksa, 3-6 yarış için yarış ücretlerini kaybedecek. Bu kayıp 100 ile 200 milyon dolar arasında.

Bu, tek başına toplam ciroya büyük bir darbe vuruyor ve muhtemelen takımlara beklediklerinden daha düşük aylık ödemeler yapılacak.

Bununla birlikte Carey’e göre 15-18 yarış, olabilecek en iyi senaryoydu ve nihai yarış sayısının daha düşük olma ihtimali oldukça yüksek. Her kayıp yarış da, geri dönmesi gereken bir başka ev sahipliği yapma ücreti daha anlamına geliyor.

Buna ek olarak, 15'ten az Grand Prix olması halinde, yayıncılara geri ödeme yapılması gerekecek. Bir noktada F1'in Heineken ve DHL gibi kendi sponsorları da takım sponsorlarıyla aynı nedenlerden dolayı daha az ödeme yapmayı bekleyebilirler.

Bu yüzden sezon boyunca yapılan yarış sayısı azaldıkça, F1’in cirosu daha da düşüyor ve bu nedenle takım ödemelerinin değişken kısmı da bununla aynı ölçüde azalıyor.

Sonuç olarak en kötü senaryo, 2020'de hiç yarış olmayan ve pistlere, yayıncılara ve sponsorlara geri ödemenin yapılması gereken senaryo olacak. O zaman F1’in cirosu sıfıra yakın olacak.

Bu ödemeler Şubat ayından bu yana aylık olarak yapılıyor, bu nedenle takımların çok fazla ön ödeme almalarından ötürü yıl sonunda F1'e borçlu olacakları bir senaryo ortaya çıkabilir.

Ancak büyük takımlara ödenen sabit ücretlerin hâlâ ödenmesi gerekiyor. 

Sebastian Vettel, Ferrari SF1000

Photo by: Steven Tee / Motorsport Images

Teorik olarak büyük takımlar, Grand Prix olmasa bile bu sabit rakamlar sayesinde (Ferrari açısından önemli bir miktar) F1'den makul seviyelerde para alacaklar. Diğerleri ise muazzam bir gelir kaybıyla karşı karşıya kalacak.

2020'de hiçbir yarışın olmadığı en kötü senaryoda, Racing Point veya Alfa Romeo gibi bir takım teorik olarak sponsorlarına ücretlerini geri iade edecek ve F1'den para ödülü alamayacak. Bu nedenle yıl boyunca çok az gelire sahip olacaklar. Yine de yarış olmasa bile faturaların ödenmesi gerekecek.

Yarışların olmadığı en kötü durum hâlâ biraz uzakta görünüyor. Eylül ayında başlayacak bir sezonla bile hâlâ 10-12 yarış yapılabilir ve Ross Brawn Temmuz'dan itibaren 19 yarış yapmanın mümkün olduğunu tahmin ediyor. 

Ancak 2020 sezonunun gerçekleşmemesi, bir olasılık olmaya devam ediyor. Bu nedenle takımlar acil olarak bu duruma hazırlanabilmek adına mevcut masrafları kısmaya çalışıyor.

F1'in, Dorna'nın MotoGP'de yaptığına benzer bir şey yapabileceği ve takımlara bakmanın bir yolunu bulabileceği düşünülüyor. Ancak, gelirleri düştükçe F1'in kendi nakit rezervleri ve kredileri ile kendi faturalarını ve sabit ücretlerini ödemesi gerekecek.

Arka planda yeni bir Concorde Anlaşması var. Henüz hiç kimse 2021 ve ötesinde sporda kalacağını doğrulamadı. Tüm takımların ve üreticilerin büyük kararlar alması gerekiyor.

Daha adil para dağılımı gelecek. Ancak 2021'de normal bir programa sahip olsak bile, F1'in 2019'da elde ettiği 2 milyar doları gelire ulaşacağına dair bir garanti yok. Bu, takımların gelirine bir darbe daha vurabilir.

Buna ek olarak, sponsorların geri döneceğinin garantisi de yok, çünkü ele almaları gereken kendi sorunları olacak.

Mclaren'den Zak Brown bu hafta Sky'a verdiği demeçte, "Bu sene daha az bir gelir elde edeceğiz. Ancak herkes bu durumda, herkes evlerinde kalmış durumda. Bu, gelir eksikliğinde hayatta kalmak için parayı korumanın bir yolu."

“Bu, dünyadaki birçok şirkete çok fazla zarar verecek ve bu, hiçbir şekilde F1'e özgü bir şey değil. Bence herkes aynı gemide ve iyi liderlikte birlikte iyi yürütülen bir iş güzel işleyecektir."

“Sponsor partnerlerimizin bu dönemde yaşadıkları zorluklar var, bu yüzden onlara yardım etmek istiyoruz. Hükümetler teşvik paketleriyle yardım etmeye çalışıyor, ancak maalesef dünya çapında, iş dünyasında çok fazla kayıp olacak." dedi.

Peki bunlar arasında Formula 1 takımlarından birisi olacak mı? Sadece herkesin, hayatta kalmanın bir yolunu bulmasını umut edebiliriz.

A scenic view of personnel and cars on the grid

Photo by: Jerry Andre / Motorsport Images