Formula 1'in yeni pilot performans grafikleri nasıl oluşturuluyor?

Geçen hafta sonu gerçekleştirilen Fransa GP yayınında, AWS'nin ekrana getirmiş olduğu Pilot Performans grafikleri de tam olarak benzer şekilde olumlu ve olumsuz tepkiler aldı.

Paylaşılan grafikte Max Verstappen'in virajlardaki performansının %98.7 olduğunu, Lewis Hamilton'ın ise %97.1 olduğunu gösteriyordu. Bu grafik, Sky yorumcusu Martin Brundle'ın da dikkatini çekti.

Brundle, "Evet, bu kesinlikle belli verileri içeriyor. Nereden geliyor bilmiyorum ancak açıklanan bilgi o şekilde." dedi.

Birçok kişi, F1'in yayınladığı veri grafiklerinin, özellikle de lastik performans grafiğinin, geçerliliğini sorgulasa da, o grafikte yayınlanan verilerin gerçek verilere çok yakın olduğu düşünülüyor.

Uzun süre Formula 1'de üst düzey mühendis olarak çalışan ve şu anda F1'in veri sistemlerinin başında yer alan Rob Smedley, Motorsport.com'a yaptığı açıklamada topladıkları verilerin gerçek dünya ile olan uyumunun etkileyici olduğunu söylemişti.

Smedley, "Bu aslında oldukça ilginç çünkü buna ilk başladığımızda, 'Nasıl bunu yapabilirler? Hadi ama!' tarzında çok fazla yorum vardı."

"Ancak lastik performans grafiklerini yayınlamaya başladıktan sonra, takımlarda çalışan birçok teknisyen arkadaşımdan 'Bunu nasıl başardınız? Bu grafiklere baktığımızda, onların oldukça doğru olduğunu görüyoruz!' şeklinde mesaj aldım."

"Her zaman doğru olmuyor çünkü her zaman doğru olamaz. Hiçbir model % 100 doğru olamaz. Öyle olsaydı Formula 1 aşırı sıkıcı bir spor olurdu."

"Ancak bunun oldukça eğlenceli olduğunu düşündüm. Ve sadece bir takımdan bu yönde mesaj almadım. Lastiklerinin ne durumda olduğunu gösterdiğimiz takımlar verilere baktıklarında, o grafiklerin doğru olduğunu gördüler. Bunun üzerine fena olmadığını düşündüler." demişti.

Pilotlar hakkında değerlendirme

Araç bileşenlerini ve lastikleri değerlendirmek, ölçülebilir veriler nedeniyle mümkün olabilir ancak pilot performansını değerlendirmek diğerlerinden daha farklı bir konu çünkü daha subjektif ve karmaşık bir konu.

Ancak Amazon AWS ve F1, bu grafiklerle her pilotun aracından ne kadar performans çıkardığını göstermeye çalışıyor.

Yani nihai fikir, Williams aracıyla George Russell'ın 10. olması halinde pole pozisyonunu alan Max Verstappen kadar iyi bir iş çıkarıp çıkarmadığını bulabilmek.

Bunun doğru bir şekilde değerlendirilebilmesi için, Williams'ın ve Red Bull'un performansını değerlendirmek için tüm araçlara dair tam bir veri seti oluşturulmalı. Ancak bu sayede araçların etkisi denklemin dışına çıkarılabilir.

Smedley, AWS'deki en son blog paylaşımında Pilot Performans grafiklerini yorumladı.

Smedley, "Basit bir örnekle bakalım: En iyi araba ile gridin en önünde yer alan X sürücüsü, arabasının performansının %100'ünü alarak 1 dakika 30 sn'lik bir tur süresini çıkarabiliyorsa, o zaman maksimum performanstan daha azını çıkarırsa turu zamanları daha yavaş olacaktır."

"Bu basit örnekte, X sürücüsünün maksimum performansın sadece %91'ini çıkarırsa tur süresinin üç saniye daha yavaş olacağını ve dolayısıyla 1 dk 33sn'lik bir tur olacağını söyleyebiliriz."

"Ardından griddeki en yavaş araca sahip Y sürücüsünü alalım. Bu örnekte ise Y sürücüsü ise, aracından %100 performans alsa dahi 1 dk 32 sn'lik derece elde edebiliyor. Ancak diğer taraftan Y sürücüsü %91'lik performans gösterirse, derecesi 1 dk 35 sn'ye düşüyor."

"Sırasıyla 1 dk 31.1 sn ve 1 dk 32.3 sn tur süreleri olarak X ve Y sürücülerinin nominal değer niteleme sonucunun bir örneğini ele alalım. Yukarıda verilen sayıların basit bir doğrusal iç değerlemesini kullanırsak, bu şu şekilde sonuçlanır: X sürücüsü, aracından maksimum %96.7'yi çıkarıyor. Y sürücüsü ise maksimumun %99.1'ini çıkarıyor."

"Bu durumda, görünür değerde Y sürücüsünün gridde X sürücüsünün 1,2 saniye gerisinde olduğu ancak gerçekte arabasını çok daha yüksek bir seviyeye kadar kullandığı (yüzde 96,7'ye karşı %99,1) sonucu ortaya çıkıyor." şeklinde yazdı.

Araç performans faktörü

Rakamların işe yaramasının tek yolu, temel verilerin her bir aracın maksimum performansının ne olduğunu bulmaya yetecek kadar güçlü veri tabanına sahip olmaktır.

AWS'nin uzmanlığı tam olarak burada devreye giriyor. AWS, sayısız sensörlerden gelen verileri kullanarak onlarla oldukça karmaşık araç ve simülasyon modelleri oluşturdu.

Bu sayede araçların ön ve arka taraftaki yol tutuş seviyeleri hesaplandı ve ardından araç performansları ortaya çıktı. Performans açısından sınıra yakın olan pilotlar, doğal olarak Pilot Performans grafiğinde daha yüksek orana sahip oluyorlar.

Virajlar da 3 parçaya - frenleme, dönüş ve çıkış - ayrıldı. Tüm bu bölümler aynı veri parametresine sahip.

Bu süreç için Smedley, "Modelleme, araç içi kamera görüntülerinde (ivmeölçerler, hız sensörleri vb.) kullandığımız mevcut telemetri sinyallerinden lastik güçlerinin yeniden yapılandırılmasıyla başlıyor."

"Ardından verilere parametrik bir lastik modeli oluşturuyoruz ve bundan her bir lastiğin çeşitli araç koşullarında üretebileceği maksimum kuvveti hesaplayabiliyoruz." dedi.

AWS veri grafiği

Fotoğraf: Amazon

Bu modellemedeki veri girişlerini yukarıdaki grafikten görebilirsiniz.

Bir pilotun virajdaki 3 bölüm ve ardından tam bir tur boyunca aracının maksimum seviyesine ne kadar ulaştığı bu şekilde hesaplanıyor ve ardından oran olarak veriliyor.

Ancak Smedley'in de dediği gibi, araç verilerinden alınabilecek her şeyin çok ötesine geçen performans unsurları olduğu için bu oranlar %100 doğru olarak kabul edilmemeli.

Smedley, "Her zaman F1'in insan ve teknik mükemmelliğin bir karışımı olduğunu hatırlamalı ve bu nedenle aracın sonuca katkısını küçümsememeliyiz."

"Ancak, her pilotun kendi makinelerinin sınırına ne kadar yaklaşabileceğini anlamak son derece bilgilendirici bir şey." dedi.