Formula 1'in zorlu 24 yarışlık 2023 takvimi nasıl hazırlandı?

Padokta çalışanlar için, gelecek yıl kaç hafta sonunun evden uzakta geçirileceğinin ilk işaretiydi. İnsanlar, çoğu F1 takımının bulunduğu Oxfordshire civarındaki boşanma avukatlarının işlerinde patlama olacağı yönünde şakalar yaptılar ve gelecek sezon boyunca uçuşlarda harcanacak çok fazla zaman nedeniyle ürperdiler.

İnsanlar için 2023 F1 takvimindeki şaşırtıcı olan şey, yarış sayısı değildi. Las Vegas ve Katar GP'lerinin takvime katılması, Çin'in yeniden takvime dönmesi ve Spa ile Monako'nun takvimde kalacağının kesinleşmesinin ardından yarış sayısının ne kadar olacağını biliyorduk. Concorde Anlaşması'nda yazılı olan maksimum yarış sayısına ulaşılacağı biliniyordu.

Takvimin açıklanmasının ardından F1'de çalışan insanları kızdıran şey, yarışların toplanma şekliydi. Bir ay sonra Montreal olacakken Bakü ile Miami'yi eşleştirmek; Katar'ı takvimde diğer Orta Doğu yarışlarının yanına koymamak; Las Vegas'tan sadece bir ay önce Austin varken, o yarışı Abu Dhabi GP ile sezon finaliyle birleştirmek. İlk bakışta, özellikle F1'in mümkün olduğu kadar aynı coğrafyadaki yarışları gruplandırma niyetini belirtmesinden sonra, bazı şeyler pek de mantıklı gelmiyor.

Bir de art arda üçlü yarışlar var. 2018'de ilk defa bu yapıldığında, takımlar bunu bir daha istemediklerini söylediklerini hatırlıyor musunuz? Bu format, 2020'de COVID-19'un oluşturduğu durum nedeniyle zorunlu olarak yeniden uygulandı. Gelecek sene yine iki defa üç yarışlık seri olacak: Emilia Romagna/Monako/İspanya ve ABD/Meksika/Brezilya. Altı hafta içerisinde 5 yarış düzenlemek, taraftarlar için heyecan verici olabilir ancak bu, padoktaki insanlar için sınırları zorlayan bir şey olacak.

Hazırlanan programın arkasındaki gerekçeler

2023 takvimini hazırlamak, F1 için pek kolay olmadı. Sezonun ilk bölümü aslında Güney Afrika GP düşünülerek hazırlanmıştı ancak orada bir yarışın en erken 2024'te yapılabileceği belirlendi. Onun yokluğunun diğer yarışlar üzerinde yan etkileri oldu. F1'in Güney Afrikalı ya da onsuz bir takvimi değerlendirdiği dönemde, Çin GP konusu da devreye girdi. Bu açıdan Çin GP'nin mümkün olan en kısa sürede yapılması hedeflendi. 

Sezon başında Bahreyn ve Suudi Arabistan yarışlarını ayırmak, mesafe olarak yakınlıkları düşünüldüğünde tuhaf görünebilir ancak bunun arkasında lojistik sebepler yer alıyor. Kış testleri, sezonun ilk yarışı olan Bahreyn GP'den bir hafta önce aynı pistte gerçekleştirilecek. Buna göre Bahreyn ve Suudi Arabistan GP'leri aralıksız yapılsaydı, takımlar için bir başka peş peşe üçlü etkinlik olacaktı. Verilen bu ara sayesinde personele ve takımlara, Bahreyn GP'den sonra en azından evlerine dönebilecekleri bir haftalık ara bırakılmış oldu.

Splitting the Bahrain opener from the Saudi Arabia follow-up does remove an effective triple-header

Photo by: Andy Hone / Motorsport Images

Bu sene Avustralya'nın tek başına takvimde yer alması da eleştirilere neden oldu. Gerçekçi olarak Avustralya'nın sadece Çin ile birleşme şansı olabilirdi ancak orası her zaman, giriş kısıtlamaları nedeniyle daha fazla boşluğa ihtiyaç duyulan bir yer. Bir diğer ihtimal Katar olabilirdi ancak o da senenin son bölümünde genelde Singapur ve Japonya GP'leriyle eşleşiyor. Melbourne'e gelmek ya da oradan ayrılmak için 48 saatlik boşluk, şu aşamada pek kolay görülmüyor.

Spa'nın takvimde kalmasıyla programlama konusunda yeni sıkıntılar ortaya çıktı. Normalde takvimde yer almaması planlanan Spa'nın takvime yeniden dahil olmasıyla geleneksel yerini alması planlanmıyordu. Sezonun ikinci yarısı için tüm yarışlar planlandığı için, yaz tatilinden sonra Avrupa'da sadece iki yarış - Zandvoort ve Monza - yapılabilecek. Spa'yı temmuz ayına sıkıştırınca Imola'nın yerinden oynaması gerekti ve bunun üzerine Monako ve İspanya ile birlikte üçlü bir bölüm oluştu. Bu değişikliğin Bakü yarışı üzerinde yan etkisi oldu.

Yarışları coğrafi açıdan gruplandırma planlarına ne oldu?

2023 F1 takviminin açıklanmasıyla, sporun yöneticilerine yapılan en büyük eleştiri buydu. 2030'a kadar sıfır emisyonu hedefleyen sporda, insanların evine hiç gitmeden sadece yarışlar için bir senede 133.570 km'lik mesafe kat edecek olması, geri yönde atılan büyük bir adım olacak gibi duruyor.

F1 CEO'su Stefano Domenicali, mayıs ayında takım patronlarına yaptığı açıklamada, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşabilmek için 2023'ten itibaren yarışları coğrafi özelliklerine göre grup yapmayı planladıklarını söylemişti. Buna karşı sırasıyla Singapur, Japonya, Katar, Amerika, Meksika, Brezilya ve Las Vegas'ı gerçekleştirmek, pek bu açıklamaya uygun görünmüyor.

F1 bu konuda yarışları gruplandırmak için çaba sergilese de, birçok yarış için çoktan anlaşmalar yapıldığı ve tarihler belirlendiği için, bunların tarihini/dönemini değiştirmek pek mümkün olmadı. Bu kapsamda ülkelerin üst düzey yöneticileriyle de görüşüldü ancak değişiklik pek mümkün olmadı. Organizatörler, kendileri için planlanan tarihleri ve o dönemdeki hava şartlarını da düşünmek zorundaydı çünkü alınan kararların, yarışların düzenlenmesine maddi katkı sağlayan taraftarların deneyimi üzerinde etkisi oluyor. Bu bir anda olabilecek iş değil.

F1, takvim içerisindeki yarışları gruplandırmak için çalışmalar yapacaktır ancak bu pek kolay olmayacak. F1'in bunu yaparken hem iyi bir tarih belirleyip hem de organizatörleri mutlu etmesi gerekiyor. Tabii aynı zamanda sürdürülebilir olması da gerekiyor. Gezegeni düşündüğümüzde, bunu 

Ülkeleri coğrafi olarak gruplandırarak yapılacak bir takvim, F1'in gelecek için çalışacağı bir alan ama bu çetrefilli olacak. 

Ancak gruplandırmalı bir takvim yapıldığında; etkinlik tarihlerini değiştirmekle, organizatörleri sürdürülebilirliğe gösterilen bağlılıkla mutlu etmek konusunda bir denge kurulması gerekecek. 

Gezegenimizin iyiliği için, burada tek bir çözüm olmalı ama takvimde gerçek bir coğrafi gruplandırma yapmak zaman alacak. 

Staff rotation has been much mooted - but not realistic in current F1

Photo by: Steven Tee / Motorsport Images

Takvimin insanlar üzerindeki etkisi

F1'in sürekli olarak büyüyen ve yoğunlaşan programının padokta çalışan insanlar üzerindeki etkisi, takımların son yıllarda giderek daha da farkına vardığı bir durum oldu. 

Personel arasında rotasyon yapılması artık sadece istenen bir şey değil, gerekli de bir şey. Bu rotasyon sayesinde, personel taze tutulabilir. 

Mercedes F1 takım patronu Toto Wolff, geçtiğimiz yıl Autosport'a konuşmuş ve F1 personeli arasında rotasyon olmasının regülasyonlara yazılması gerektiğini söylemişti. 

Ancak her personel arasında rotasyon yapılamıyor. Bazı durumlarda, bazı kişiler fazlasıyla uzman ya da önemli oluyorlar yani o rolde sadece bir kişi görev alabiliyor, o görevi sadece bir kişi yapabiliyor.  Yarış mühendislerini düşünün, radyodan pilotlara farklı bir kişinin konuştuğunu duymak oldukça nadir oluyor. 

Takımlar, gerektiği durumlarda yarış mühendisi rolünde değişim olması için protokollere sahipler ama pilotlarla yarış mühendisi arasındaki ilişki çok önemli olduğundan, bu rolde rotasyon olmayabilir. 

Yüksek yetenekli insanların sporda kalarak, F1'de sadece iyi değil ama uzun bir kariyer de geçirmesi gerek. Fazla çalışmadan dolayı oluşan bunalımla kısa süren bir kariyer değil. F1 takımları, yetenekli insanları F1'de tutmak istiyorlarsa bununla mücadele etmeliler. 

Bir başka endişe ise F1 takviminin 24 yarışta kalmayacağı ve büyümeye devam edeceği. Domenicali, geçtiğimiz yıl 30 yarış yapabilecek kadar talep olduğunu söylemiş ama F1, planlarının 30 yarış yapmak olmadığını açıkça söylemişti. 

Concorde Anlaşması, bir yılda maksimum 24 yarış olacağını söylüyor ve bu limit korunmalı. Sadece bu yarışların düzenlenmesini sağlayan insanların sağlığı için değil, seyircilerin ilgisini korumak için de bu limit korunmalı. 

Takvime eklenen ekstra yarışlar, ödül parasını artıracağından ve F1'in genel olarak büyümesini sağlayacağından takımlara çekici dursalar da yarış takvimi, gelecek yıl sınırına ulaşacak. 

Personel, halihazırda evinden uzak kaldığı büyük periyotlar geçiriyor ve takvimin büyümesiyle durum kötüleşecek

Fotoğraf: Andy Hone / Motorsport Images