Formula 1'i tanıyalım: Kokpit güvenliği

Aracın şasisinin temeli bu parçadır ve motor ile ön süspansiyonlar doğrudan monokoka bağlanır. Hem güvenlik parçası hem de yapısal bir parça olan monokok, çok güçlü olmak zorundadır. Formula 1 araçlarının çoğu parçası gibi monokok da karbonfiberden yapılır. Monokokun bazı yerleri 60 katman karbonfibere sahiptir. Yüksek yoğunluklu dokuma laninat paneller, güçlü hafif bal peteği şeklindeki yapıyı kaplar.

İlk alüminyum monokok şasi 1962 Lotus 25 F1 aracında kullanılmıştı. İlk karbon fiber monokok şasiyi ise McLaren, 1981'de MP4-1 aracında kullandı.

Monokokun kalbinde yaşam hücresi yer alır ve onun içinde kokpit bulunur. Güvenlik gerekçesiyle, kokpite hiç bir şekilde yakıt, yağ ya da su gibi şeyler geçmeyecek şekilde tasarlanır. Pilot, kemer ya da direksiyon haricinde bir şey çıkarılmadan 5 sn içerisinde araçtan çıkarılabilmelidir. Kokpitin genişliği direksiyon bölümünde 50 cm, pedal kısmında 30 cm olmalıdır. Kokpit içerisindeki ortalama sıcaklık 50 derece civarında olur.

Pilotların çıkışını kolaylaştırmak için, kokpit girişinin boyutları yıllar içerisinde değişikliğe uğradı. Şu anda kokpit girişinin genişliği 450mm, uzunluğu 850 mm, pedal kısmı 350 mm civarında. Kafa kısmının korunması için kafa koruma duvarlarının 16 derecelik açıyla yükselmesi gerekiyor. Kokpit etrafındaki korumalar en az 100 mm kalınlığında olmalı ve enerjiyi emecek materyalden üretilmeli.

Yaşam hücresi, bozulabilir kaza koruma yapısıyla çevrelenmek zorundadır. Kaza anında bu kaza yapıları öncelikle enerjiyi emer. Yaşam hücresi, 6 mm kalınlıkta karbon ve Zylon ile korunur. Daha önceki içeriklerimizden hatırlayacağınız üzere bu madde kurşun geçirmez yeleklerde kullanılıyor ve kokpit içerisine karbon fiber kıymık parçalarının girmesini engelliyor.

Pilotların koltukları tek plastik kalıptan yapılıyor ve pilotu tam destekleyecek şekilde özel olarak tasarlanıyor. 1999'dan beri kurallara göre koltukların araçtan ayrı şekilde hazırlanması ve sonradan yerleştirilmesi gerekiyor. Kaza anında koltuğun pilotla birlikte çıkarılabiliyor olması gerekiyor. Böylece pilotun daha fazla hasar almasının önüne geçiliyor. 1972'den beri zorunlu olan ve günümüzde 6 bağlantı noktasına sahip olan kemer sistemi, pilotun tek bir hamlesi ile serbest bırakılabiliyor.

Tüm Formula 1 araçlarında yangın söndürücü sistem yer alması gerekiyor. Olası bir yangın halinde sistem devreye girerek motor ve şasi alanına köpük sıkıyor. Sistem otomatik olarak devreye girse de pilot ya da pist görevlileri tarafından da çalıştırılabiliyor. Bunun yanında kokpit içerisinde aracın elektroniklerini, yakıt pompasını ve kırmızı ışığını kontrol eden bir sigorta bulunuyor. Bu sigorta ile tüm bu sistemler kolayca kapatılabiliyor.

Kazaları kayıt eden sistemin araçta bulunması zorunlu. Tıbbi uyarı sistemine bağlı olan bu sistem, kaza anında hızlanma ve yavaşlama gibi bilgileri, kazanın ne kadar şiddetli olduğunu kayıt altına alıyor. Kokpit içerisinde pist üstünde hangi bayrağın olduğunu gösteren kırmızı, mavi, sarı ve yeşil ışıklar yer alıyor.

2007 Kanada GP'de çok büyük bir kaza geçiren Robert Kubica'nın Formula 1'deki güvenlik çözümleri sayesinde sadece birkaç sıyrıkla bu kazayı atlattığını hatırlıyor musunuz? Bu kazada Kubica, yer çekimi ivmesinden 28 kat daha fazla enerjiye maruz kaldığı ve vücudu 73 kg yerine 2 ton civarında hissettirdi.