FIA, 2021 F1 araçlarını inceleme seviyesini neden arttırdı?

Yeni uygulamaya göre FIA, her yarıştan sonra rastgele bir aracı seçecek ve belirlediği süre içerisinde araç üzerinde detaylı kontroller ve analizler yapacak.

Takımlar her zaman tamamen kurallara uygun bir araç hazırlama konusunda güveniliyor. F1 Sportif Kuralları'nda "Tüm takımlar, araçlarının her antrenman seansı ve yarış boyunca uygunluk ve güvenlik koşullarına uyduğundan emin olmalıdır" ve "ilk kontroller için aracın sunumunda kurallara uygun olduğu beyanı kabul edilir" sözlerine yer veriliyor.

Ancak Formula 1 araçları, her hafta sonunun başında yapılan kontrollerde detaylı bir şekilde incelenmiyor. Mesela, Bahreyn'deki yarışın ardından yarışı tamamlayan tüm araçlar tartıldı ve bazı testlere sokularak motorlarının yarış içerisinde nasıl çalışıldığına bakıldı.

Testlerin ardından Red Bull'dan Sergio Perez ve AlphaTauri'den Yuki Tsunoda'nın araçları, detaylı bir şekilde test yapılması için seçildi. Buna ek olarak 9 araç yağ yakımı açısından kontrol edildi ve Mercedes'ten Lewis Hamilton ile Red Bull'dan Max Verstappen'in araçlarından yağ numuneleri alındı. Hamilton'ın aracından ayrıca yakıt numunesi alındı.

Şu ana kadar görülmeyen şey ise yarıştan sonra ya da yarış hafta sonu boyunca FIA'nın aracın belli bileşenlerini sökerek detaylı analiz yapması ya da karoserin altına bakmasıydı.

Bu seneki detaylı analiz o kadar büyük bir değişiklik ki, takımlara hakemlerin notları aracılığıyla değil teknik direktif ile resmi yollardan bildirildi.

Ferrari mechanics in the garage with one of their cars

Photo by: Mark Sutton / Motorsport Images

FIA'nın Tek Koltuklu Araçlar Bölümü Başkanı Nikolas Tombazis, "Bu sürecin nedeni açıkçası araçların gittikçe çok daha karmaşık hale gelmeleri ve onları parçalamanın çok zor bir hal alması."

"Ve yarış hafta sonunda bir aracı yeteri kadar detaylı incelemek için ya çok az fırsat oluyor ya da hiç fırsat olmuyor."

"Tüm takımlar, rakipleri karşısında derinden şüpheci oluyorlar ve herkes bazı takımların bir şeyler yaptıklarından şüphe ediyor. Ve eminim ki zaman zaman bizim kontrolümüz dışında olan bazı şeyler olmuş olabilir."

"Şu anda herhangi bir şüphemiz ya da böyle bir durum yok ancak araçları daha detaylı bir şekilde incelemeye başlamanın iyi bir şey olabileceğini düşündük." dedi.

FIA, bu sürece yardımcı olması için 3 personel görevlendirdi.

FIA'nın bu konuda yapacaklarını erkenden bildirmesinin nedenlerinden birisi, takımların her zaman bu tür soruşturmalarda yardımcı olabilecek mühendisler görevlendirmesi içindi.

Tombazis, "Pazar günü yarıştan sonra gerekli olması halinde orada destek almaları gerekebilir. Bu durumlarda 'John şu an mangalda. Üzgünüz ama şu anda o personelimiz yok.' gibi şeyler duymak istemiyoruz. İlgili kişinin o an müsait olmasını istiyoruz." 

"Açıkçası hiçbir zaman yanlış bir şeyler olmamasını umuyoruz çünkü tabii ki insanların hile yapmalarını istemiyoruz. Ancak çok uzak bir ihtimalde olsa birileri hile yapıyorsa, kontrole başladığımızda ekibin bize diğer arabanın aynı olduğunu veya aynı olmadığını söylemesini isterdik."

"Bir araç üzerinde bir şüphemiz varsa, yine de başka bir aracı kontrol etmek için seçebiliriz. Bu bizim normal yaklaşımımızı hiçbir şekilde değiştirmez. Rastgele seçim yapıyor olmamız, teorik olarak her an bir aracı seçebileceğimiz manasına geliyor. Böylece tehlikeli bir şeyler düşünen takımların, iki kez düşünmesi gerekir." dedi.

Bu yeni kontroller, geçen senenin en büyük teknik skandalı olan Racing Point'in Mercedes'in fren kanalını kopyalaması gibi durumları ortaya çıkarmak için tasarlanmadı.

A mechanic works on the car of Valtteri Bottas, Mercedes-AMG F1

Photo by: Steve Etherington / Motorsport Images

Tombazis, "Kopyalama tarafı için farklı kontrollerimiz var. Bu sene bu konuyla alakalı şimdiden bazı çalışmalar yaptık. O, ayrı bir konu. Bu daha çok CAD ile alakalı. Onların Pazar akşam yaptıklarımızla alakası yok." dedi.

Peki süreç nasıl işleyecek?

Esasen, rastgele bir araç numarası seçilir. O araba, olağan inceleme kontrollerinden geçecek ve ardından garajına geri götürülecek.

Tombazis, "Damalı bayraktan hemen sonra bir araç seçilecek ve bu konuyla alakalı tüm takımlarla iletişim kurulacak."

"Araç hızlı bir şekilde platformda kontrol edilecek, ağırlığına bakılacak ve normal kontroller yapılacak. Ardından araç mümkün olan en kısa sürede takımın garajına gönderilecek."

"Orada FIA'dan 2 ya da 3 kişi çalışmalara başlayacak. Ardından yarış sonrası normal kontrollerini tamamlayan FIA çalışanları onlara katılacak. (Detaylı) Kontroller 2-3 kişiyle başlayacak, 5-6 kişiyle tamamlanacak." dedi.

Aracı parçalarına ayırma işlemi, takımın kendi mekanikerleri tarafından yapılacak.

Tombazis, "Bu konuda bilgiye sahip değiliz. Ekibimizde en az 2 üst düzey mekaniker ya da geçmişte mekaniker olarak çalışan kişiler var. Araçları tanıma seviyesi yüksek olan kişiler olması için bunu yaptık."

"Ancak günümüzdeki araçlar özeller. Gidip doğrudan aracı parçalarına ayıramazsınız." dedi.

FIA personeli, işleme başlamadan önce aracın hangi bölümleri üzerinde çalışacağını bilecek.

Tombazis, "Aracı yaklaşık olarak 20 ayrı bölüme ayıracağız. Ve her seferinde iyice kontrol etmek için iki veya üç tane seçeceğiz. Bu konuda güven kazandıkça ve lojistik açıdan idare edebildikçe, bu sayıyı arttırabileceğimizi umuyorum." dedi.

Kaçınılmaz olarak bu incelemede zaman baskısı olacak. Deniz aşırı yarışlarda, araçların ve tüm kargo parçalarının Pazar akşam hazır olması gerekiyor. Diğer taraftan Avrupa'daki yarışlarda da araçların hızlıca paketlenip tırlara yüklenmesi gerekiyor. Bu seneki gelişmeyle birlikte, inceleme altındaki takımlar FIA çalışanlarının işini bitirmelerini beklemek zorunda kalacaklar.

Mechanics push Daniel Ricciardo, McLaren MCL35M, back into the garage

Photo by: Charles Coates / Motorsport Images

Tombazis, "Zaman konusunda sınır yok. Bu yüzden, derinden rahatsız edici bazı yönler olduğunu tespit edersek, o zaman en kötü senaryo olarak, takıma 'Üzgünüz, bitirene kadar burada kalmanız gerekiyor' deriz."

"Açıkçası, makul olmaya çalışacağız. Ve kargolarını kaybetmelerine ve uçağı kaçırmalarına neden olarak tüm dünyayı üzmek istemiyoruz. Ve bir şey çok karmaşıksa, onu bir kutuya koyup mühürleyerek daha sonra inceleme seçeneğimiz var."

"Maksimum süre koymadık, ancak makul olmaya ve herkesin programını bozmamaya çalışacağız." dedi.

Kontrollerin ilginç bir yönü ise, öncelikle teknik uygunluk ile ilgili olsalar da, FIA'ya bütçe sınırının denetlenmesi ile ilgili değerli bilgiler verecek olmaları.

Tombazis, "Bütçe sınırından bağımsız olarak bu işi yine de yapıyor olacağız. Ancak bu süreçte daha ayrıntılı olarak yapacağımız şey arabanın parçalarını kaydetmek olacak."

"Takımlar, kullandıkları envanteri bütçe sınırında beyan etmek zorunda. Açıkçası bir araçta 15.000 parça olabilir. 15.000 parçayı kontrol edemeyiz. Ancak bir takım, araçta 15.000 parça olduğunu söylerse, biz onlardan 50 tanesini rastgele kontrol ederek listede olanlarla kıyaslayabiliriz ve temelde bu şekilde dürüst olmalarını sağlarız." dedi.

Bahreyn GP'den sonra kontrol için seçilen ilk araç, Mercedes'te Valtteri Bottas'ın aracı oldu ve genel olarak süspansiyonlarına odaklanıldı.

İlk yarışın ardından her ne kadar Mercedes seçilmiş olsa da, FIA bir sonraki yarış yine Mercedes'i seçebilir. Bir gerekçesi varsa 2. aracı da kontrol için çağırabilir.

Tombazis, "Her yarıştan sonra bunu yapacağız. Belki başka bir büyük dram varken, belki dikkatimiz dağılırsa veya buna benzer bir şey olursa o zaman bir iki yarışta bunu yapamayabiliriz. Bunu kurallar açısından yapmamız gerek diye düşünmüyoruz ancak bu işi yapmak istiyoruz." 

"İlerleyen dönemde buna daha fazla alıştığımızda gerekirse iki araç seçebiliriz. Ya da rastgele süreçte 15 yarış civarında seçilmemiş bir araç varsa, onu da eklemeye karar verebiliriz. Ya da şüphelerimiz varsa, yine bunu yapabiliriz."

"Ancak herhangi bir zaman yapacağımız kontrolde, bu rastgele sürecin devam etmesini istiyoruz. Bu açıdan teorik olarak aynı aracı 5 kez inceleyebiliriz." dedi.