Ferrari, 2017 öncesi F1'deki süspansiyon tartışmalarını kızıştırdı!

FRIC (Front and Rear InterConnected - Ön ve Arka Ara Bağlantılı) süspansiyon sistemleri 2014 yılında yasaklanmış olsa da bazı takımlar araçlarının yol tutuşunu arttırmak için alternatif yollar bulmayı başardı.

Mercedes, tamamen kurallar dâhilinde olan bir hidrolik sistem ile şasinin genel kararlılığını arttırarak bu hareketin öncüsü olmuştu. Frenlemede ve virajlarda dengeyi arttıran bu sistem, sürücünün bordürleri daha fazla kullanmasına, daha agresif çizgiler izlemesine ve lastik ömrünün artmasına yardımcı oluyordu.

Takım arka süspansiyon kolu düzeninin arkasına yaylı bir eleman (üçüncü bir süspansiyon elemanı da denebilir) ekleyerek süspansiyonun dikey hareketini kontrol etmeyi başardı ve bunun sonucunda yukarıda saydığımız kazanımlara ulaşmayı başardı. Bu düzen, arka süspansiyona da uygulandı.

Sistemin getirdiği artıları 2016 sezonunda açık bir şekilde gördük - Mercedes lastik kullanım ömründe oldukça büyük bir adım atmıştı. Diğer takımlar da buna benzer sistemler hazırlayarak teknolojiyi daha üst seviyelere taşımıştı.

Red Bull, son bir yılda araçlarındaki dinamiği oldukça iyi anlayarak hâlihazırda izledikleri aerodinamik konsepte uygun radikal eğim açılarından faydalanmayı başardı.

Ferrari mektubu

Ferrari'nin 2016'nın son günlerinde FIA'ya gönderdiği mektupta bu konsept üzerine bir inceleme talep etmesi üzerine şimdiye kadar kullanılan bu süspansiyon teknolojisinin durumu zora girdi.

F1'in genel uygulamalarına göre takımlar, FIA'ya mektup yazarak tanıtılan yeni fikirlerin kurallara uygun olup olmadığını tartışma hakkına sahipler. Eğer FIA yasal olmayan bir uygulama tespit ederse rakip takımlara bu konseptlerle alakalı çalışma yapmamaları yönünde bildiri yayınlıyor.

Aynı yöntem rakip takımların teknolojilerinin yasallığının tartışmasında da izlenebiliyor.

Ferrari'nin şef tasarımcısı Simone Resta, F1 yarış direktörü Charlie Whiting'e yazdığı mektupta FRIC sistemini aracın önünü ve arkasını fiziksel olarak bağlamadan taklit eden bir sistem kullanmayı hedeflediklerini belirterek bu düzenin yasallığını sorguladı.

Sorulmak istenen asıl şey, sistemin hareket ederek aracın aerodinamik karakterine yardımcı olan aerodinamik cihazları yasaklayan 3.15 numaralı teknik kuralı çiğneyip çiğnemediği konusu.

Resta'nın yazdığı ve tüm takımlara bir kopyasının gönderildiği mektupta şöyle bir ifade var:

"Tekerleklerdeki yüklere yay, amortisör ve eylemsizlik elemanlarından oluşan basit düzenden daha karmaşık bir tepki vererek performans artışı sağlayacağına inandığımız yeni bir süspansiyon elemanı grubu kullanmayı düşünüyoruz."

"Bu sistem, aracın yaylı bölümlerinin bir kısmı ile tekil aksta bulunan iki süspansiyon kolu arasına konumlanarak FRIC sistemine benzer bir etki yaratacak fakat aracın ön ve arka bölümlerinde herhangi bir bağlantı oluşturmayacak."

"Bahsi geçen tüm süspansiyon elemanlarında hareket edebilen bir yay yuvası var ve bu parçalar tekerlek yükünden ve hareketinden elde edilen enerjiyi kullanarak bağlantı yayının konumunu değiştirecek."

"Sistemin yaylı süspansiyonun - yoldaki bozuklukları yaylı elemandan izole eden ve tekerlekleri araca bağlayan parça - birincil amacına etkisi oldukça az iken sürüş yüksekliğine ve dolaylı olarak aerodinamik performansa katkısı, ekstra ağırlığı ve tasarımdaki karmaşayı karşılayabilecek kadar yüksek."

"Bu nedenle sistemin belli detayları 'süspansiyon sisteminin temel amacıyla tamamen aynı' veya 'aracın aerodinamik performansını doğrudan etkileyecek şekilde ayarlanmış' olarak ayıran Madde 3.15'e ve TD/002-11'e uygun olup olmadığını sormak istiyoruz."

Kuralların açıklığa kavuşturulması istendi

Resta, FIA'nın süspansiyon sistemlerinin iki göreve sahip oluşunun yasallığına açıklık getirmesini istiyor. Ferrari'nin sistemi aşağıdaki davranışlardan her ikisini de sergiliyor:

 1) Yer değiştirmenin bir bölümünün veya tamamının, depolanmış enerji kaynağına bağlı olmaksızın, uygulanan yüke ters yönde hareket etme.

2) Yay yuvası veya diğer süspansiyon elemanlarının iki tekerleğin asıl dikey süspansiyon deplasmanı kapsamına girmeyecek şekilde uzamasına yol açacak şekilde tekerlekte oluşan kuvvet veya yer değiştirmelerden depolanan enerjinin daha sonra kullanılmasını sağlama.

Whiting, Ferrari'ye verdiği cevapta bu tür davranışlar sergileyen süspansiyonların kurallara uygun olmadığını belirtti.

"Bize göre aracın süspansiyon sistemi tepkisini 1) ve 2) numaralı paragraflarda belirttiğiniz gibi değiştirme kabiliyetine sahip hiçbir sistem Madde 3.15 veya F1 Teknik Kuralları'na uygun değildir.

Tartışmalar sürüyor

Her ne kadar Whiting'in cevabı bu tür süspansiyon sistemlerinin kullanımını yasaklasa da benzer teknolojiler kullanan takımların durumu sorgulamaya başladığına inanılıyor. Yani 2017'de neyin kurallara uygun, neyin kural dışı olduğunun açıklığa kavuşturulması konusundaki tartışmalar sürüyor.

Yeni araçlarında bu tür sistemler kullanmayı planlayan takımları bir ikilem bekliyor: kuralları ihlal etmekle suçlanma riskine rağmen sistemi geliştirmeye devam etmek mi, yoksa daha az rekabetçi olacak alternatif bir sistem üzerinde çalışmak mı?

F1’in ilk 2017 testleri 27 Şubat'ta İspanya'nın Barselona kentinde gerçekleştirilecek.

Ek Röportaj: Franco Nugnes