Esneyen 'Kurallar'

"/> Padokta hayal kırıklığı yaşayan mekanikler hurdaya dönmüş aracı bir kamyona yükleyip 'tamir' edilmesi için Paris'teki fabrikaya gönderirler. Bu onların tek seçeneğidir çünkü yedek aracı kullanmak demek yarışa en son sıradan başlamak demektir. Ve Peugeot pole pozisyonu ile elde ettiği büyük reklam fırsatını kaçıracak anlamına gelir. Ertesi gün kamyon geri gelir ve içinden yepyeni bir araç çıkar. Aracın şasi numarasını kontrol edip aynı olduğunu tasdikleyen yarış organizatörleri herşeyin yolunda olmasından memnundur. Alliot yarışa birinci cepten başlayacak. Ancak, aracın kazadan sonraki halini yakından gördüğüm için birşeylerin yanlış olduğundan şüphelenmeye başladım ve güvenilir bir kaynağa neler olduğunu sordum. Kaynağım benim şüphelerimi doğrularcasına takımın kuralları çiğneyip aracın monokokunu değiştirdiğini söyler. Görünüşe bakılırsa Peugeot takımı kural ihlalinden paçayı yırtmış vaziyette. Bu bilgilerden güç olarak o zaman Peugeot'nun araba yarışlarından sorumlu olan patronu Jean Todt'a gittim. 'Çalışanlarınızın yaptığı kurallara uygun mu?' diye sordum. İlk başta Todt sorum karşısında şaşkınlığını gizleyemedi fakat hemen ardından kendini toparladı. 'Eğer aracın tamir edildiği kabul edilmişse bizim hiçbir sorunumuz yok' diye cevap verdi Todt Ben olayın biraz daha üstüne gidince gözlerini üzerime dikip: 'Sen polis misin? Eğer polissen neden polis şapkan yok?' dedi. Pazar akşamı Malezya'da bir kez daha polis şapkamı giydim ve Jean Todt'un karşısına dikildim. Fırtınanın öncesi İsterseniz olaylara en baştan başlayalım. Ferrari'nin iddialara göre esneyen arka kanadı daha Bahreyn'den önce rakip takım patronları tarafından şüpheyle karşılanıyordu. Yarış sırasında Felipe Massa iki hız tuzağından da en hızlı geçen sürücüydü. FIA görevlisi Michel Lepraist Ferrari araçlarını Malezya'dan önce inceledi. İşin özünde Ferrari'nin rakiplerine göre arka kanadın ana parçası arka çarpışma mekanizmasına çok sıkı bir şekilde sabitlenmiş. Geri kalan arka kanat parçalarının ise ayrı bir sabitlenme noktaları var. Yüksek hızlarda arka kanada binen yük ile kanadın üst parçasının esneyerek alt parçasına yaklaşmasıyla düzlüklerde daha hızlı gitme imkanı oluşuyor. Bu kanat mekanizmasını eleştirenlerin en büyük sorunu ise, bütün delillerin aksine, Ferrari'nin FIA incelemelerini geçmiş olması. ¨Bence şu anda bir çok takım sınırların nerede olduğunu merak ediyor¨ diyerek sözüne başlayan Pat Symonds şöyle devam ediyor: ¨Kanat üzerinde yapılan tek ölçüm var fakat yük kanadın her yerine dağılıyor; tek bir noktasına değil. Dolayısıyla yapılan ölçüm kanatta olabilecek herşeyi göstermiyor. Bir noktada ve bir yönde yapılan bir ölçüm gerektirmez mi? Bence siz Ferrari ve Red Bull takımlarının hızlarını kıyaslamalısınız çünkü ikisi de aynı motoru kullanıyorlar...¨ Sözlerini tamamlarken Symonds çok önemli bir konuya parmak basıyor: ¨Hangi noktada olduğunuzu bilmek zorundasınız. Biz FIA'yı eleştirmiyoruz. Herşeyi içine alan kurallar yazmak imkansız. Bir kuralı ne kadar detaylı yazarsanız, onu atlatmak o kadar kolay olur. Bazen kuralların biraz da geniş olması kötü birşey değil.¨ Symonds'ın son sözleri olayları özetlemişti. FIA'nın yaptığı belirli testler var ve Ferrari onları geçti. Bu test siyah ve beyazı ayırt ediyor. Ama görünüşe bakılırsa bu durumda arada biraz da gri olması gerekiyor. Malezya'ya gelindiğinde padokta Ferrari'nin en yakın müttefiği Red Bull bile Symonds'ın sorularına cevap istiyordu. Cuma öğleden sonra üçüncü pilot Robert Doornbos aracında minimum kanatla diğer RB2'lerle kıyaslamak için data topladı. Ross Brawn her zamanki gibi Cuma öğleden sonra bir basın toplantısı düzenledi ve tabiki kanatlarla ilgili soru geldi. FIA'nın test metotlarıyla ilgili bir soruya yanıt olarak kendisinin kuralları yorumlayışıyla ilgili ilginç açıklamalarda bulundu: ¨Test yeterince hassas. Ölçüm yapan cihazın üstüne bir ağırlık koyup esnemeyi ölçüyorlar. Bu yeterince hassas bir işlem ve sonuçta hepimizin uyması gereken bazı kurallar var. Bu kuralları gözardı etmeden F1 takımlarının kurallardan mümkün olduğunca fazla yararlanmaları onlara kalmış. F1'e girdiğimden beri de bu böyleydi ve başarılı olmak isteyen her takım böyle bir yaklaşım içinde olmalı. Sonuçta da önemli olan bu. ¨diyen Brawn kanatlarla ilgili de şu açıklamaları yaptı: ¨FIA kanatların ne kadar sert olması gerektiğini söylüyor ve siz ya o sertlikte ya da daha sert yapmalısınız. Tabiki onlar kuralları ne zaman isterlerse değiştirirler, ki sanırım böyle bir değişiklik olabilir. Belki kanatların istemedikleri bir yönde geliştiğine karar verirler ve kuralları değiştirirler. Fakat bu onların insiyatifinde. Kurallar da buna göre yazılmış ve belkide önümüzdeki günlerde yeni testler göreceğiz. Ancak bence şu anki testler yeterince hassas ve başarılı.¨ Brawn FIA'nın eğer isterse farklı bir test metodu geliştirebileceğini ve bunu hiçbir uyarı olmadan devreye sokabileceğini belirtti. ¨Teoride bugün bile değiştirebilirler. Sorun şu ki, arka kanat gibi kritik bir parçaya yapısal bir değişiklik getirmek çok mantıklı değil. Eğer takımlar arka kanatlarını yeni bir test yüzünden değiştirmek zorunda kalırsa ve bunun üstüne bu testi bir yarış haftasonu uygulamaya kalkarlarsa, arka kanat gibi kilit bir parça tehlikeye atılmış olur. Dolayısıyla bence böyle bir değişiklik çok anlamlı değil. Tarih gösteriyor ki böyle şeyleri hep yarış aralarında yapıp takımlara adapte olmak için zaman verdiler. Eğer bir değişiklik yapacak olurlarsa, yine böyle bir zamanda yapmak en yüksek ihtimaldir.¨ Olaylar büyüyor Cumartesi öğleden sonra herşey altüst oldu. Alman Premiere televizyon kanalı Ferrari'nin burnundan yakın çekim görüntüler yayınladı. Sunucuların ön kanattaki sıradışı dikey hareketi kaçırması hemen hemen imkansızdı. Bu hareket sonucu ön kanadın üst parçası burundan ayrılıyordu. Geniş açı kameranın olayları olduğundan daha kötü gösterdiğini düşünsek bile bu hareket sonucunda burunla ön kanat parçası arası yaklaşık 2 mm açılıyordu. Kulağa çok gelmeyen bu miktar F1 aerodinamiğinde oldukça önemli. Bazı takımların odağı bir anda bu görüntülere döndü. Takım mühendisleri patronlarına bu olayın kesinlikle yanlış olduğunu - hiçbir şekilde bir malzeme esnemesi sonucu böyle bir sonucun ortaya çıkamayacağını anlattılar. Peki bu ayrışma ne işe yarıyordu? Bazılarına göre arka kanat üst parçasının esneyerek sürtünmeyi azalttığı gibi bu da ön kanadın etkisini azaltıp yine sürtünmeyi azaltıyordu. Bir başka teknik patrona göre durumun açıklaması çok daha karışıktı: önde boşluğun açılması bir hava akımına sebep oluyordu ve bu hava akımı da arabanın dengelenmesine yardımcı oluyordu. Hızlı virajlarda arka kanat esnemiş pozisyondayken, öndeki boşluk aracın önünün yere tutuşunu ayarlıyordu. Yavaş virajlarda da arka kanat normal pozisyonuna dönüyor ve öndeki boşluk kapanıp ön tarafın tutuşunu dengeliyordu. Geoff Willis, Nick Fry, Pat Symonds ve Charlie Whiting pazar sabahı toplanıyor Gerçek ne olursa olsun takımların tepkisi çabuk oldu. Özellikle, Honda ve Renault duruma çok öfkelenmiş ve McLaren'i de yanlarına alarak bir plan ortaya koydular. Kulağımıza gelen duyumlardan biri FIA'nın pazar sabahı Ferrari garajına bir 'baskın' düzenleyeceğiydi. Bunun beklentisinde olan zavallı bir gazeteci belki birşey yakalarım diye bütün sabah Ferrari garajının önünde bekledi. Ama hiç birşey olmadı. Gerçek plan pazar sabahı takım sorumlularının toplanmasında hazırlandı. Meşhur mektup yazıldı ve sekiz takım patronu tarafından imzalandı. Red Bull ve Toro Rosso takımları bu mektuba aşikar politik sebeplerden katılmadı. Bu mektup, bir Honda çalışanı tarafından, Charlie Whiting'e sunuldu. O da mektubu yarış görevlilerine iletti. Mektubun özünde sekiz takımın protesto etme resti vardı. Bu mektup eşi görülmemiş bir dokümandı; şöyle ki, FIA'nın resmi prosedürleri içinde yeri yoktu. İşte bundan dolayı da bu mektup Whiting'i muhtemelen fazla etkilemedi - aslında bir bakıma bu mektup geçen sene İndianapolis'te takımların piste bir şikan eklenmesi isteğine benziyordu. Fakat Whiting en azından mektubun altında yatan iddialara biraz önem vermiş olmalı ki FIA'da Ferrari'nin kanatları hakkında bir şühe oluştu. Sabah saatlerinde padokta muhtelif takım sorumlularıyla Whiting arasında görüşmeler oldu. Bernie Ecclestone'da olayları yakından takip ediyordu. Neticede olayların ne kadar içindeydi bilemiyorum ama neler olup bittiğinin son derece farkındaydı. Sorum üzerine ¨Takımlar eşit şartlarda yarışmak istiyor¨dedi. Sabahın en önemli olayı ise Geoff Willis, Pat Symonds ve Martin Whitmarsh'ın Ross Brawn ile Ferrari'nin kanatlarına olan itirazları hakkında yaptıkları toplantıydı. Brawn aracın kuralları çiğnemediğini ve FIA'nın bütün testlerini geçtiğini söylüyordu. Sinirler gerildikçe, en iyi savunma ataktır taktiğiyle, ortaya diğer araçların çiğnediği iddia edilen kurallarla ilgili bir dosya çıkardı. Böyle bir karşılaşmaya bu kadar iyi hazırlıklı olması diğer takımlar için büyük bir sürpriz oldu. Sabahın en önemli diğer bir olayı da Jean Todt'un eline protesto mektubunun geçmesiydi; anladığımız kadarıyla bu mektubu Todt'a veren Flavio Briatore. Zaten son derece zor geçen bir haftasonunda Todt'un en son ihtiyacı olan şey böyle bir sorundu. Rakiplerinin bir araya gelip Ferrari'nin üstüne gelmesi onu son derece germişti fakat, bu olay sayesinde Todt durumun ne kadar ciddi olduğunun farkına varmış olmalı. Ferrari pes ediyor Öğle yemeği sırasında hikaye yeni bir boyut kazandı. Brawn ile yapılan toplantıdan ve ardından Whiting ile yapılan konuşmalardan sonra Ferrari Melbourne'e daha değişik kanat getirmeye dair bir söz verdi. FIA'da bunu göz önüne alarak bu konuyu daha fazla üstelemeyeceğini belirtti. Diğer takımlarda Melbourne'da yeni kanatlar olacağı sözüyle protesto etmekten vazgeçtiler. Bunu tasdik etmek için yarıştan hemen önce Briatore ile konuştum: "Ferrari sonunda uslu çocuk olacak öyle mi?¨ diye sordum. "Melbourne'da uslu çocuk olacaklar!¨diye cevapladı. ¨Ve siz bugün kazansalar bile itiraz etmeyeceksiniz doğru mu?¨ dedim. ¨Ben söz verdim. Bundan sonra çok zor...¨ diyerek sözlerini tamamladı İtalyan patron. Yarıştan sonra Honda'dan Nick Fry ile Honda'nın pozisyonu ve Ferrari ile konuştum. Fry şöyle konuştu: ¨Ferrari'nin kuralları yorumlama şeklinden son derece rahatsızız. Ve bu hemen hemen bütün takımlarda böyle. Ferrari diğer herkesten son derece farklı anlamışlar kuralları.¨ ¨Yarıştan önce Charlie Whiting'den önümüzdeki yarışta kuralların kesin bir şekilde açıklanması konusunda söz aldık. Böylece hepimiz eşit şartlarda yarışacağız. Ve biz bunların olacağına dair söz aldık. Melbourne'e kadar bütün takımların kuralları yorumlama konusunda birbirine oldukça yakın ya da aynı noktada olmalarını bekliyoruz. Ferrari'nin Charlie ile yaptığı anlaşma bizi ilgilendirmez. Ama anladığım kadarıyla aralarında diğer takımların yaklaşımlarının doğru olduğu konusunda bir uzlaşma var.¨ Briatore ile Nick Fry Bütün bu olaylardan sonra Ross Brawn'a söz hakkı vermek gerekiyordu. Brawn bana şunları söyledi: ¨FIA bize ne derse ona yapacağız. Ve onlar bize şu ana kadar hiç birşey söylemedi. İzlenecek bir prosedür var ve biz bunu takip edeceğiz.¨ Brawn başka soru kabul etmedi. Ama Jean Todt her yarıştan birkaç saat sonra bir basın toplantısı düzenler. Bu toplantıların en meşhuru 1999 Malezya'da oldu. O zaman Todt'un yanında Brawn da vardı. O zaman Brawn Schumacher ve Irvine'in diskalifiye olmasına sebep olan olayı açıklamıştı. Brawn, kuralı çiğneyen parça elinde gazetecilere neyin yanlış olduğunu gösteriyordu. Yaklaşık 5 mm'lik bir sapma sebep olmuştu herşeye. Ama geçtiğimiz haftasonu Sepang'da Ferrari kanatları hakkında var güçleriyle itiraz eden takımların unuttuğu birşey var: 1999 Suzuka yarışından önce olan olaylar. Her halikarda, yedi sene sonra yine aynı odadayız ve ben sorumu sormak için doğru anı bekliyordum. Sonunda beklediğim fırsatı görünce şöyle sordum: ¨Direk bir soru sormak istiyorum - önümüzdeki yarışa yeni kanatlarla mi geleceksiniz?¨ Todt cevap vermeden önce sorumu tekrarlattı ve keskin gözlerle etrafa bakarak şöyle dedi: ¨Melbourne'da değiliz. Bu soruyu oradayken sor. Ben bir direktör olmaya çalışıyorum. Ama bir teknik sorumlu değilim. Benim çalışanlarım çok daha iyi bilirler ve zamanı gelince bana tavsiyede bulunacaklar. Hayatta sınırlarınızı bilmelisiniz. Ben benimkileri bilmeye çalışıyorum.¨ Yani bir anlaşma olmadı mı? ¨Ben hayatımda bu meslekte olan kimseyle anlaşma yapmam. Yaptığım tek anlaşma Ferrari ile olan...¨ Peki bundan sonra ne olacak? Ferrari dışardan bakınca hala FIA'nın kararlarına saygılıyız çizgisinde. Bu durumda sanırım farklı da birşey yapamazlar. Tabi ki Todt pazar günü bir anlaşma olduğuna dair bir açıklama yapamazdı. Belki anlaşma kelimesi yaptıkları konuşmalarda aklına bile gelmedi. Bir diğer senaryo da şu: ya FIA kanatlar veya kanat testleri hakkında resmi bir değişiklik yapmazsa? Eğer değişiklik olursa Ferrari yeni kanatlarla gelecek ve bakın biz yeni kurallara uyan kanat getirdik diyecek. Ama eğer bir değişiklik olmazsa ve onlar hala yeni kanat getirirse? Bunun tek anlamı onların eski kanatlarının tekrar yarışamayacağını kabul etmiş olmalarıdır, FIA'nın test sonuçları ne olursa olsun. Son sözler Pazar günü olanlar ileride olabilecek büyük olaylara engel olmuş olabilir. Geçen sene Imola'da BAR'ın başına gelenleri hatırlayalım. BAR'ın yakıt deposuyla ilgili bazı takımlarda, Ferrari de dahil, şüpheler vardı. Fakat kimse sesini yükseltmedi. Ta ki Imola'da BAR sürücüleri üçüncü ve beşinci bitirince. Bu haftasonu takımlar protesto etmek niyetlerini belli ederek belki de aldıkları sonucu beklemiyorlardı fakat niyetlerini açıklayarak olayları açıklığa kavuşturdular - tabi Ferrari Avusturalya'ya yeni kanatlar getirirse. Ferrari'de de şüphesiz ki bu soruna sessiz bir son görmeyi tercih ederler. Kim bilir belki de bu çözümden Ferrari'nin yararına bir sonuç da çıkabilir. Belki Ross Brawn F399'un '99 Malezya'dan diskalifiye olmasına sebep olan duvarında asılı parçaya bir daha bakmalı. Sonuçta '99 Malezya altı senelik bir başarı öyküsünün başlangıcıydı... Derleyen: Ahmet Akgiray