Özel röportaj: Petronas'tan En De Liow ile bir sohbet

Türkiye GP haftasında yine özel bir röportajla karşınızdayız. Petronas'tan En De Liow ile gerçekleştirdiğimiz röportajda kendisi ve aldığı görevler konusunda birçok soru sorduk. Kendisi Petronas'ın pist mühendisi olarak görev yapıyor.

Röportajı, Motorsport Türkiye editörü Can Çarpıcı gerçekleştirdi.

Can: "Merhaba En De, burada olmandan ötürü mutluyuz ve bizimle bu röportajı gerçekleştirdiğin için teşekkür ederiz. "

En De: "Beni davet ettiğiniz için teşekkür ederim Can."

Can: Röportaja takımdaki rolün hakkında konuşarak başlamak isterim çünkü bazı takipçilerimiz, bir pist mühendisi bir yarış hafta sonu boyunca ne yaptığını merak ediyor olabilirler. Bir pist mühendisi bir yarış hafta sonu boyunca ne yaptığından bahsedebilir misin?

En De: Bizim işimiz temelde iki parçaya bölünüyor. Bir tarafta, Petronas'ın takıma sağladığı tüm sıvıların; bu sıvılar Primax yakıtını, Syntium motor yağını ve Tutela transmisyon yağlarını barındırıyor, araca doldurulmadan önce doğru halde olduklarından emin olmamız gerekiyor. İşimizin ikinci bölümü ise araçta hafta sonu boyunca yaşanan aşınmaları ve bozulmaları takip etmek. Bu, takımın potansiyel sorunları belirlemesine ve motorla vites kutusunun kullanım süresi boyunca aldığı hasarları takip etmesine yardımcı oluyor. Bunlar, takımın bir yarıştan diğerine hazırlanmasına yardımcı olabilecek önemli bilgiler.

Can: 2014 senesinde V6 Turbo Hibrit motorlara geçilmesiyle birlikte, yakıt ve yağ sağlayıcıları takımların hem performansında hem de başarılarında önemli bir rol oynadılar. Bizim için yakıtın F1'deki önemini özetleyebilir misin?

En De: Bu güzel bir soru. Yakıt, tam anlamıyla bizim bütün galibiyetlerimize ulaşmamıza güç veren şey. Petronas ve Mercedes arasında yakın bir ilişki var. En iyi yakıt ve donanım ikilisini yakalamak için birlikte çalışıyoruz. Bizim yakıtlarımız, pistte en iyi seviyede performans gösterdiklerinden emin olmak için araçlara özel olarak tasarlanıyor. Pist kenarında veri toplayarak yaptığımız iş, büyük bir döngüye ekleniyor. Fabrikada çalışan arkadaşlarımız; Brackley'de, Brixworth'de, Kuala Lumpur'da ve Torino'da çalışan arkadaşlarımız, bir araya gelerek en iyi kombinasyonu bulmak ve pistte kazanmamıza yardımcı olabilmek için sıkı bir şekilde çalışıyorlar. 

Can: Sadece F1 aracının başarısına bakacak olursak, yakıt bunda ne kadar büyük bir rol oynuyor?

En De: Performans göstermemize yardımcı olan yakıtların üretiminde kullanılan birçok teknoloji var. Buna, bize yanma odasında yardımcı olan sürtünme düzenleyicileri de dahil. Ayrıca sürtünme düzenleyicileri, Petronas'ın F1 pistlerinden yol araçlarına götürdüğü bir teknoloji. Yani aslında Petronas istasyonlarından, içinde F1 teknolojisi barındıran yakıtlar alabilirsiniz. Ancak kesinlikle, bu araçların pistte performans gösterebilmesi için daha iyi yakıt üretebilmek için iyi bir test. 

Can: Petronas'ın F1'de Mercedes'le olan ortaklığının yanı sıra MotoGP'de de Yamaha ile ortaklığı bulunmakta. Birbirinden tamamen farklı bu iki kategori, en iyi yakıtların ve yağların üretilmesi konusunda birbirlerine yardımcı oluyorlar mı?

En De: Motor sporları genel olarak yeni teknolojileri kanıtlamak için iyi bir test. Ayrıca  yakıtlarımızın reklamını yapıp, onları satışa sunmadan önce onların nasıl performans gösterdiğini anlamamız için iyi. Sıvı Teknolojileri Çözümleri takımımız, bu tür fırsatları kullanmak konusunda ellerinden gelenin en iyisini yapıyor. Bu fırsatları sadece kendi alanındaki teknolojileri pazara sunmak için değil ama ayrıca sıvılarımızın dayanıklılığını anlamak için de kullanabiliriz. Yani kesinlikle, bunlar yakıtlarımızı test etmek için güzel fırsatlar. 

Can: Son olarak; F1 aracında kullanılan yağlarla yol araçlarımızda kullandığımız yağlar arasında benzerlikler bulunuyor mu?

En De: Evet, kesinlikle. Koşullar çok farklı olsa da var. Sıradan bir yol aracında motor yağınızın eksi 20 ile eksi 50 derece arasında çalışması gerek. F1 araçlarında ise bazı pistlerin %80'i tam gaz geçilebiliyor. Mesela Monza'da, aslında Monza'nın %85'i tam gaz geçiliyor. Vurgulamak istediğim şey şu: Bu sıvıların geçtiği süreçler farklı ancak pistten yol araçlarına taşıyabildiğimiz birçok teknoloji var. Pistte çalışan teknolojiler, kesinlikle yol araçlarında da size yardımcı olacaktır. Örnek vermek gerekirse; taşıyabileceğimiz yakıt limiti ve yakıt akış limiti F1'de sınırlandığından, yarış içinde yakıtı doğru harcamamız ve geçiş yapabilmek için gücü doğru zamanda kullanmamız önemli. F1'de motordaki sürtünmeyi azaltabilecek ve motoru soğutacak olan teknolojiler, yol araçlarında da yakıt tasarrufuna ve uzun vadede daha iyi yağ sağlığına dönüşebilir. Yani pistte Petronas Syntium ile kazanmamızı sağlayan bu teknolojiler, kesinlikle yol araçlarına transfer edilebilir ve müşterilere araçlarında yardımcı olabilirler.

Can: "En De tekrardan teşekkürler, sezonun geri kalanında bol şans!"

En De: "Teşekkür ederim!"