Azerbaycan GP hafta sonu, esnek kanat tartışmalarıyla geçecek

FIA, Fransa GP'den itibaren daha sert olan esneklik testlerini uygulayacak ancak bu, Azerbaycan GP'de esneyen kanatların kullanımına pratikte izin verin bir durum. Bakü'deki uzun ana düzlük nedeniyle esnek kanat kullanmayan diğer takımlar, kullanma ihtimali olan takımlar nedeniyle rahatsızlar.

Bir tarafta McLaren ve Mercedes gibi arka kanadı esnetmeyen takımlar yer alırken diğer tarafta Red Bull, Ferrari, Alfa Romeo gibi bu seneki araçlarında esneklik sınırlarını zorlayan takımlar yer alıyor.

Takımlar dışında FIA da olayı yakından inceliyor. Bu hafta sonu takımlara arka kanatların üzerine noktalar koyulması yönünde talimat geldi. FIA, o noktaları referans olarak kullanacak ve kameralar üzerinden kanatların yüksek hızda ne kadar esnediklerine bakacak.

Bu kapsamda takımlar, yukarıdaki fotoğrafta göreceğiniz üzere arka kanadın farklı noktalarına 10 mm'lik 12 adet etiket yapıştırdı.

Bu noktalar FIA için referans oluşturacak ve yüksek çözünürlüklü kamera görüntülerinden kanatların ne kadar esnediği izlenecek. Bunun statik yük testine alternatif bir silah olabileceği düşünülüyor.

Bu tarz işlemi son senelerde takımlar da aracın birçok noktasında yapıyorlar. Özellikle ön kanat kenarlarına yapıştırılan bantlarla takımlar kanatlarının esneme seviyesini görüyorlardı. FIA da benzer bir yolu takip edecek gibi duruyor.

Williams FW38 ön kanadı

Fotoğraf: Giorgio Piola

Esnek kanat tarihçesi

Esnek kanatlar F1'de yeni bir konu değil. F1 tasarımcıları her zaman düzlükte hızlı olmak için sürüklenmeyi azaltmanın yollarını arıyorlar. Kanatları esnetmek bu yolların başında yer alıyor.

Bu yüzden FIA'nın bu konuda yapması gereken çok fazla şey bulunuyor. Takımlar FIA'nın uyguladığı statik yük ve çekme testlerini başarıyla geçerken, pist üstünde kanatları esnetmenin farklı yollarını bulduğu için ortada gri nokta diyebileceğimiz bir boşluk bulunuyor.

FIA bu yüzden yeni yük testlerini Fransa GP'den itibaren uygulamaya karar verdi. Yeni testler öncesinde ise FIA, bu şekilde çalışmalar yapmaya başladı.

Takımların yeni testlere tam olarak hazır olabilmesi adına zaman verildi ve bu süreçte ilk ay kendilerine %20 tolerans tanınacağı duyuruldu.

Ancak ön tarafta şampiyonluk mücadelesi çok yakın geçtiği için, Mercedes ve Red Bull birbirlerini çok yakından takip ediyorlar. Öyle olduğu için kurallara aykırı bir durumda protesto etmenin önü açık gibi görünüyor.

FIA, 1990'lı yılların sonunda takımların esneklik konusunda sınırları zorlamasının ardından çekme testini kullanmaya başladı.

O dönemde takımlar tarafından kullanılan esnemeye meyilli kanatlar birçok kazaya sebep oldu. Kırılan kanatlar nedeniyle araçlar bir anda yere basma gücü kaybediyordu ve kaza yapıyorlardı. FIA bunun üzerine olaya müdahale etmekten başka çare bulamadı.

Arka kanat çekme testi

Fotoğraf: Giorgio Piola

FIA, takımları, yere basma güçlerini ve uygulanma şekillerini kontrol altında tutabilmek için yıllar ilerledikçe yaptığı testleri de geliştirdi. Takımlar kanatları esneterek performans bulmaya çalıştıkça, FIA da ona paralel bir şekilde testlerini iyileştirdi.

Bu kapsamda FIA, İspanya GP'den sonra takımlara bir teknik direktif gönderdi ve durumu yakından takip ettiğini, teknik kuralların 3.9.9 maddesine göre statik testleri geçen bazı takımların pist üstünde kanatlarını esnetiyor olabileceği gerekçesiyle yeni testler uygulayacağını duyurdu.

Teknik kuralların 3.9.9 maddesinde, "FIA; araç hareket halindeyken aracın herhangi bir yerinin esnediğinden ya da oynadığından şüphe ederse daha fazla yük ve bozulma testi yapma hakkına sahiptir." deniyor.

Arka kanat bozulma testi

Fotoğraf: Giorgio Piola

Teknik düzenlemelerde belirtilen sapma testlerine ek olarak FIA, arka kanat uç plakasının ön kenarının 20 mm ilerisine 750N ve arka tekerlek merkez çizgisinin 350 mm arkasında, referans düzleminin 890 mm üzerinde ve araç merkez düzleminden 300 mm uzağına 1000N yük uygulandığında bir derece tolerans maddesini ekledi.

FIA ayrıca, takımların yeni testleri geçmek için arka kanatların doğrusal olmayan deformasyon kullanmadığından emin olmak için araçtaki arkaya bakan kameralar tarafından çekilen görüntüleri izlemeye devam edeceğini açıkça belirtti.

Yani FIA, yeni testlerin de düzenlenmesi ya da ekstra test uygulanması gerektiğini hissederse, 3.9.9 maddesi gereğince yine düzenleme yapabilir. Ancak bu tüm taraflar için pahalıya mal olan bir süreç olur.

Lewis Hamilton, Mercedes W12 ön kanadı

Fotoğraf: Steven Tee / Motorsport Images

Ancak şu anda tartışma konusu olan sadece arka kanatlar değil. Red Bull da Mercedes'in ön kanadının davranışlarına dikkat çekti ve kendilerinin protesto edilmesi halinde Mercedes'i protesto edebileceklerini duyurdu.

Red Bull Racing'in Takım Patronu Christian Horner, Monako GP hafta sonunda yaptığı açıklamada, "Eğer kamera rakibimizin aracında diğer tarafı gösteriyor olsaydı, yine aynı tartışmaları yapıyor olurduk." demişti.

Bu, (esnek kanatlar ve parçalar) Red Bull'un oldukça deneyimli olduğu bir alan. Takım şampiyonluk kazandığı yıllarda birçok kez benzer çözümler bulmaya çalışmaktan çekinmedi. O dönemde de statik testleri geçen takımların pist üstünde esneklik buluyor olması nedeniyle yük ve sapma testlerinde değişiklikler yapıldı.

Ön kanatlara dair çıkan son görüntülerde, kanat flaplerinin düzlükte geriye doğru aşırı esnediği ancak frenleme noktasında ideal pozisyonuna geri döndüğü görüldü.

Bu kanadın genel yük şemasını değiştirmekle kalmıyor, aynı zamanda düzlükte sürüklenmeyi azalttığı için hızın artmasına yardımcı oluyor.

Tıpkı arka kanatlarda olduğu gibi, ön kanatlardaki bu esneme de sadece bir araçta olmuyor. Takımların çoğu aracın aerodinamik yapısını geliştirmek için bu tür yollar deniyorlar.

Bu yüzden FIA'nın yapacağı değişiklikler, takımların tasarımlarını yeniden tasarlamasını gerektireceği için tüm takımlara pahalıya patlayabilir. Yani takımlar bütçe sınırı harcamaları içerisinde pek planlamadığı bir harcama yapmak zorunda kalabilir.

Bu yüzden takımlar güncelleme için planladığı bütçeyi kanatları kurallara uygun hale getirmek için kullanırsa güç dengeleri bu gelişmeden de etkilenebilir.