Avustralya GP'den önce iptal edilen ilk ve tek F1 yarışı

Formula 1'in 70 senelik tarihinde daha önce sadece bir defa takımların katıldığı hafta sonunda  yarış iptal edildi ya da ertelendi. 

O yarış 1985 Belçika GP'ydi ancak o yarışın iptali ile Avustralya GP'nin iptali arasında tek bir fark vardı. Avustralya'da takımlar daha piste çıkmadan iptal kararı alınırken, 1985 Belçika yarışında yarıştan bir gün önce yani cumartesi akşamı erteleme kararı alındı.

Spa-Francorchamps pist yönetimi, açık bir nedenle bu kararı aldı. Pist yüzeyi o seneki yarışa yakın bir dönemde yeniden asfaltlanmıştı. Araçlar antrenman turlarından itibaren piste çıktıkça, asfalt parçalanmaya başladı. Bunun üzerine yönetim yarışı erteleme kararı aldı ve 3 ayı aşkın bir süre sonra yarış sorunsuz bir şekilde yeniden yapıldı.

Belçika GP, 13 senelik aranın ardından yenilenen ve kısaltılan Spa'ya 1983'te geri dönmüştü. 1984'te yarış bir kez daha Zolder'de yapılsa da 1985'te bir daha Ardennes'e yani Spa'ya döndü ve ondan sonraki yarışlar hep Spa'da gerçekleştirildi.

1983'teki ziyarette herkes yeni pistten, Bus Stop şikanındaki tümsekler haricinde etkilenmişti ve pek şikayet olmadı. Ancak 1985'teki geri dönüş öncesinde organizatörler pist yüzeyini, yağmurda daha iyi yol tutuşu sunması düşünülen yeni bir materyal ile yeniden kaplama kararı aldı.

Belçikalı Hydrocar şirketi, SAMI adını verdikleri özel bir karışım hazırladılar. Bu karışımın içerisinde yüksek oranda kauçuk bulunuyordu.

O dönemde sporun yönetim kurulu olan FISA, yeni pist yüzeyinin iyi çalışması için zamana ihtiyaç duyduğunu biliyordu ve 1984 kurallarında, yarıştan 60 gün öncesine kadar pistteki çalışmaların tamamlanması gerektiği yazıyordu.

Bu konuda FISA'ya Ekim 1984'te yeniden asfaltlama çalışması yapılıp yapılamayacağı soruldu. Bunun üzerine FISA, 60 gün kuralına uyulduğu sürece sorun olmayacağını belirtti. Normalde zamanlama açısından sıkıntı olmayacak gibi görünüyordu ancak çalışmaların başlaması için bazı resmi yazışmaların tamamlanması gerekiyordu ve kış mevsiminin sert geçmesi ve kar örtüsünün neredeyse 1 Mayıs'a kadar kalması nedeniyle ertelemeler yaşandı.

The race was cancelled after practice when the newly-laid track broke up due to the heat

Photo by: Motorsport Images

Pistteki çalışmalar, Grand Prix hafta sonu için artık zamanın tükenmeye başladığı Mayıs ayında da devam etti. Pist organizatörleri, pistte düzenlemeler yapacağı gerekçesiyle burada düzenlenecek olan yarış öncesi testlerini iptal ettirdi. FISA, bu iptalin pistin yeniden asfaltlanmasıyla alakalı olabileceğini hiç fark etmemişti.

İddialara göre çalışmalar, 31 Mayıs'ta başlayacak yarış hafta sonundan 10 gün öncesinde tamamlandı.

FISA Pist Uzmanı Derek Ongaro, yarış hafta sonuna gelene kadar neler olduğuna dair bir fikir sahibi değildi. Yağmur yağsaydı, organizatörler sıkıntısız bir şekilde hafta sonunu geçirebilirdi çünkü yeni asfalt yüzeyi daha iyi yol tutuşuna sahip olacaktı ve aynı zamanda suyu çok hızlı emecekti.

Ancak yarış hafta sonu tamamen güneşli ve sıcak geçti. Buna ek olarak, o tarihe kadar en güçlü olan turbo motorlu araçlarla, sıralamalar oldukça hızlı geçti. Çok iyi yol tutuşuna sahip lastikler, kaçınılmaz olarak pist üstüne çok fazla yük uyguluyordu.

Daha ilk seanstaki tur zamanları oldukça etkileyiciydi. İki senelik arada araç gelişimlerine izin verilmiş olsa dahi, cuma günkü ilk seansta Ferrari pilotu Michele Alboreto'nun Alain Prost'un 1983'teki pole pozisyonu derecesini 8 sn geride bırakması dikkat çekiciydi. Yeni pist yüzeyi, gerçekten çok iyi yol tutuyordu.

Buna karşı sıcak hava ve çok güçlü araçların bir araya gelmesi, pist yüzeyine zarar veriyordu. Cuma günü bitene kadar ortada bir sorun olduğu açıktı, özellikle de halka açık olan yola bağlanan yeni 3 virajın olduğu bölümde.

Bir önceki sene Temmuz ayında Dallas'ta gerçekleştirilen yarışta, pist yüzeyi bozulunca birçok sürücü kaza yapmıştı. Bu herkesin zihninde henüz taze bir anıydı. Böylesi çok daha hızlı bir pistte durum çok daha ciddi olabilirdi. Bu konuda sıkıntı sadece tur zamanlarında değildi. Nelson Piquet'in kask vizörü kopan asfalt parçasından çatlarken, Nigel Mansell'in lastiği patladı.

Tüm bunlar, o dönemde Brabham takımını yöneten Bernie Ecclestone için büyük bir baş ağrısıydı. Belçika onun yarışlarından birisiydi, yani pistin sürekli işletmesinden ve pistin yeniden asfaltlanması kararından sorumlu olmasa da, organizatör oydu.

Gece hızlı bir tamir işlemine başlandı ve sorun görülmeyen virajlarda dahi işlem yapıldı.

Ayrton Senna, Lotus 97T Renault

Photo by: Motorsport Images

Cumartesi günkü antrenman seansında 25 dakika geçmişken, herkes aslında sürüş yapmanın bir manasının olmadığını düşünüyordu. Elio de Angelis, Lotus ile en hızlı isimdi ancak cuma günkü derecesinden 23 saniye daha yavaştı. Pilotlar arasında koşulların imkansız olduğu yönünde görüş birliği vardı ve bazı toplantılar gerçekleştirildi.

O ana kadar ortaya çıkan tavsiye, F3000 yarışı dahil cumartesi günkü sıralama seansını, ardından pazar günkü ısınma seansını atlayıp doğrudan pazar günü yarışa çıkmaktı.

Ancak beklenmedik bir anda, saat öğleden sonra 4.40 iken Renault Alpine destek serisi pilotları antrenman için piste çıkarıldı. O esnada F1 pilotlarının bazıları da pisti incelemek için minibüse binerek yola çıktılar.

17:50'de pistteki taraftarlara pazar günkü yarışın planlandığı gibi gerçekleşeceği bildirildi. Ancak kapalı kapılar ardında görüşmeler devam ediyordu.

2020 Avustralya GP öncesinde Autosport'a konuşan Jackie Stewart, "Birisinin evet ya da hayır demesi, yani bu kararı alma cesaretini göstermesi gerekiyordu. Bu FISA'dan birisi olmalıydı. Karar için pilotları öne atamazlardı. Bu olamazdı. Yaşanan her şey sizi umutsuzluğa sürükler, öyle değil mi?" demişti.

Bu arada cumartesi öğleden sonra gerçekleşecek F3000 yarışı planlandığı saatte başlamadı. Ecclestone, destek yarışı esnasında padokta görünüp destek serisi takım patronlarını toplayana kadar, kimsenin ne olduğuna dair pek bilgisi yoktu.

Ecclestone onlara yarışı pazar günü gerçekleştirmek istediklerini söyledi. Ya Grand Prix yarışından sonra yapılacaktı, ya da Grand Prix yarışı olmazsa onun yerine ana yarış olarak gerçekleşecekti. Televizyon yayını olacağına dair de söz verildi. Takımlar bekleme konusunda anlaştılar. Yani cumartesi günkü yarış için piste çıkmak yerine bir gece daha beklemeye karar verdiler.

F1 padoğunda ise görüşmeler devam ederken pilotları temsil eden kişi Niki Lauda'ydı. Sonunda akşam 7:30'da takım patronları toplantıdan çıktılar ve F1 yarışının olmayacağını açıkladılar. Bunun hemen ardından, FISA yarış hakemleri resmi duyuruyu yaptı. Hakemler, pistin F1 araçlarına uygun olmadığını, bu yüzden yarışın "güvenlik" gerekçesiyle ertelendiğini duyurdular.

Bu büyük bir çağrıydı. On yıllardır spor, pist üstünde ve pist dışında her tür güvenlik ya da politik sorun yaşadı. Bazen farklı, bazen aynı hafta sonunda bu sorunlar yaşandı ancak hiç bir zaman yarış iptal edilmemişti. O yarışa kadar pilotlar öyle ya da böyle piste çıkıp yarışmıştı.

Bernie Ecclestone and Alain Prost in coversation at the drivers meeting

Photo by: Motorsport Images

Pazar günü, seyirciler için ana gösterinin F3000 yarışı olacağı açıktı. Teoride, en azından bu hafta sonuna Belçika GP denebilirdi.

Hızlı bir şekilde tamir edilen pistte, saat 12:30 itibariyle ısınma seansı başladı. Pilotlar pistin ıslak gibi olduğunu söylediler. Buna rağmen yarış gerçekleştirildi. Ne yazık ki bir heyecan yoktu. Mike Thackwell, Ralt fabrika takımı aracıyla 50 sn fark açarak kazandı. En hızlı turu, pole pozisyonu derecesinden 15 sn daha yavaştı. Rakiplerinin çoğu spin atarken taraftarlar ek olarak Renault Alpine yarışı izleme şansı da buldular.

FISA Başkanı Jean-Marie Balestre, Spa'da değildi ancak telefonla sürekli bağlantıda kaldı. Balestre, Belçika GP hafta sonunda yapılan ciddi hataları görüşmek üzere 21 Haziran'da FISA Yönetim Kurulu'nu Paris'te topladı ve onlara çok ağır yaptırımlara maruz kalacaklarını belirtti.

Yaşananların ardından Belçika Motor Sporları Federasyonu'na F1 Dünya Şampiyonası'na verdiği zarardan dolayı 10.000 dolar para cezası verildi. Buna ek olarak şartlı 100.000 dolar cezası verildi ve ertelenen yarışın sorunsuz bir şekilde tamamlanması halinde bu cezanın silineceği belirtildi.

Yaşananların ardından Ecclestone'un farklı bir tarih bulması gerekiyordu. O dönem için F1 takvimi, neredeyse 2020'dekine benzer oranda doluydu. Roma ve New York yarışları gerçekleşecekti. Bu yarışların takvimden düşmesi ve Brands Hatch'in geç de olsa Avrupa GP olarak takvime girmesiyle bir fırsat ortaya çıktı.

Belçika GP, 15 Eylül'de yani Monza'dan bir hafta sonra, Brands Hatch'ten ise bir hafta önce gerçekleşecekti. Takımlar, 6 hafta içerisinde 5 yarış yapacakları için bu durumdan pek memnun değildi. Önce peş peşe iki yarış, bir haftalık aranın ardından ise peş peşe 3 yarış gerçekleşecekti.

Ancak Brands Hatch'in bir hafta sonraya ertelenmesiyle biraz da olsa nefes alma aralığı bulundu. İlk başta Spa yarışının, 2020'de Avustralya için düşünüldüğü gibi cumartesi ve pazar gününü içerecek iki günlük bir organizasyon olması planlansa da sonunda 3 günlük normal bir hafta sonu gerçekleşti.

Eylül ayına kadar pist zamanında yeniden asfaltlandı. F1 yarışından önce 7 Temmuz'da motosiklet yarışı, ardından 1 Eylül'de 1000 km WEC yarışı düzenlendi.

F1 hafta sonu sorunsuz bir şekilde tamamlanırken yağmurlu geçen pazar günü, Ayrton Senna F1'deki ikinci zaferini kazanmayı başardı.

Spa'nın şanı bu şekilde kurtarıldı ve o hafta sonundan gerekli dersler çıkarıldı. O yarışın ardından hiç bir Grand Prix pisti benzer hatayı bir daha yapmadı ve yönetim kurulu, pist inceleme ve onaylama prosedürlerini sıkılaştırdı.

Spa'da yaşananlardan 35 yıl sonra bir daha bazı hatalar yapıldı ve kontrol kaybedildi. Ancak bu sefer, araçlar hiç çalıştırılmadan hafta sonu iptal edildi.

The race was cancelled after practice

Photo by: Motorsport Images