Analiz: FIA, 2017 lastik testini yapanların avantaj sağlamasını nasıl engelleyecek?

Pirelli, 2017 lastikleri için testlere bu hafta hız verdi. Geniş lastikler ve daha yüksek downforce seviyesi ile lastik üreticisini ve takımları yeni bir mücadele bekliyor.

Aylarca süren görüşmelerin ardından sonunda kurallar belirlendi ve Pirelli, takımlarla birlikte çok dikkatlice planlanmış bir test programı hazırladı. Modifiye edilmiş 2015 araçlarıyla gelecek senenin downforce seviyesine yaklaşıldı ve yeni lastikler test edilmeye başlandı.

Ferrari ve Red Bull şu ana kadar yeni lastiklerle ilk sürüşleri yaptılar. Mercedes ise 6-7 Eylül'de Silverstone'da ilk kez yeni lastikleri deneyecek. Takımların her birinin toplam 8 gün çalışma şansı olacak. Her takım yağmur ve geçiş lastikleriyle 2 gün; orta ve sert hamurlarla 2 gün; yumuşak, süper yumuşak ve ultra yumuşak lastiklerle 2 gün şeklinde çalışma yapma zorunluluğu olacak.

Ardından son yarış Abu Dhabi'nin ardından gerçekleştirilecek testlerde tüm lastikleri test edecekler.

Peki bu testleri niçin sadece bu 3 takım gerçekleştiriyor? Tüm takımlara bu testleri yapması yönünde teklif yapıldı ancak 4 takım direkt olarak bu teklife olumsuz cevap verdi. Haas geçen sene yoktu, bu yüzden 2015 aracı bulunmuyor. Renault, Toro Rosso ve Manor motor tedarikçilerini değiştirdi bu yüzden eski modeli kullanamıyorlar.

Bu takımlar çıktığında ise geriye kalan takımlar için kaynak sorunu ortaya çıktı. Geçici bir araç hazırlamak için yeterli parası, insan gücü ve zamanı olan takımlar testlere katılmaya karar verdiler. McLaren bile asıl projeye odaklanmayı tercih edince geriye sadece bu 3 takım kaldı.

Peki bu 3 takım, testlere katılmayan takımlara göre ne tür bir avantaj elde edecekler? Bu önemli bir soru çünkü bir kaç sene önce Pirelli'ye test için bir aracını bağışlayan Lotus takımı, ertesi sene çok rekabetçi olmayı başarmıştı.

FIA, tüm bu endişelerin önüne geçebilmek için bazı önlemler aldı. FIA'dan Charlie Whiting, en son 31 Temmuz tarihinde "Lastik Geliştirme Programı" başlığında bir direktif yayınladı. Bu belgede test programının nasıl gerçekleşeceğine dair tüm ayrıntılar yer alıyor.

Araçlar

2015 araçlarını kullanırken genel fikir, takımların mevcut araçlarla yapacakları testlere göre daha az şey öğrenecek olmalarıydı. 

Bu konudaki en büyük mücadele, 2017 downforce seviyelerine uygun şekilde aracı hazırlamaktı. Testlere katılan takımların bu alanda da rakiplerine karşı erken avantaj sağlamalarının önüne geçildi. Diğer bir deyişle, 2015 araçlarında downforce, kurallarda belirtilen alanlara göre farklı alanlarda bulunmak zorundaydı.

Bunun yanında bu hibrid araçlarda yapılacak gelişim çalışmasının mevcut aracın gelişimindeki aerodinamik test kısıtlamalarının dışında yer alması gerekiyordu. Böylece yapılan değişikliklerin mevcut araçlarda ve 2017 araçlarında kullanılmasının önüne geçildi.

FIA'nın yaptığı açıklamada "Araçlar 2017 araç kurallarına uygun olmamalı. 2015 aracı için yapılacak gelişim çalışmaları, 2017 aracının gelişimiyle alakasız olmalı ve aerodinamik test kısıtlamaları dışında yer almalı."

"2015 araçlarının gelişimindeki kaynakları kısıtlamak için mümkün olan en basit ve en ucuz yollar kullanılmalı."

"2017 performans değişkenliği dikkate alınarak, temel aracın performansı ve geliştirme metodlarında, kullanılan araçların 2015 Melbourne araç seviyesine kıyasla hedef downforce seviyesi belirlendi." 

"Bu aerodinamik yük seviyelerine basit ve 2017 kurallarına benzer olmayan şekilde inmek çok mücadele gerektiriyor, özellikle 2017 lastiklerinin araca koyulmasıyla mevcut aerodinami üzerinde olumsuz etkisinin olacağı ve bunun bir şekilde düzeltilmesi gerektiği için." sözlerine yer verildi.

Bu yüzden FIA takımlara aerodinamik alanda çok fazla özgürlük sağladı. Bu özgürlük sonucunda Ferrari ve Red Bull araçlarında yanlarda etekler olduğu görülüyor. Bunun yanında ön tarafın yere daha yakın, arka tarafın ise yukarıda yer alarak daha fazla yere basma gücü olması için tabanda farklı yarıklar, farklı kanatlar, barge board kanatlar gibi çözümler kullanılıyor.

Yapılanların 2017 kurallarından farklı olduğunu belirtmek için bu 3 takım FIA'ya yaptıkları konusunda yazılı belge sunmak zorunda: "Lastik testleri için hazırlanan 2017 hibrid araçlarının tüm aerodinamik gelişim çalışmasının haftalık olarak FIA'ya bildirilmesi gerekiyor."

"2017 hibrid aracın gelişimindeki 8 haftalık rüzgar tüneli ve CFD verilerinin detaylı bir şekilde FIA'ya verilecek. Bunların içerisinde test edilen geometrinin açıklamaları, aerodinamik güçlerin temel sayılarının yer alması gerekiyor."

Takımlar 2017 için melez bir araç hazırladıkları için buldukları tüm verileri paylaşmak zorundalar.

"Testlere katılan tüm takımların, minimum kaynak ve para harcayarak en kısa sürede hedeflere ulaşabilmeleri gerekiyor. Dahası bu sürecin mümkün olduğu kadar adil ve açık olması tüm takımlar için gerekiyor."

"Bu yüzden testlere katılan takımların tüm bulguları ve sonuçları, her Teknik Kurallar Toplantısı'nda açık bir şekilde ve iş birliği çerçevesinde paylaşmaları gerekiyor."

"Her toplantıdan en geç 4 gün önce, teste katılan takımların güncel rüzgar tüneli ve CFD kullanım istatistiklerini FIA'ya göndermesi gerekiyor. Takımların dürüst olmaları ve ilgili bilgilerin diğer takımlarla paylaşılarak onların gereksiz alanlarda kaynaklarını boşa harcamalarının önüne geçilmesi için bu işlem yapılacak." 

Testler

FIA "testlere katılmayan takımların dezavantajını minimum seviyeye indirebilmek" için belli koşullar belirledi. Tüm takımlar kendilerine de sağlanacak test verilerine göre simülatörde çalışma yapabilecek ve ellerine geçen verileri 2017 araçlarının tasarımında ve gelişiminde kullanabilecekler. 

Testlerden önce takımların FIA'ya şu bilgileri vermesi gerekiyor:

• 2015 sezonunda kullanılan araca göre şaside yapılan değişikliklerin listesi
• Kullanılan güç ünitesi parçalarının listesi
• Elektronik sistemle ilgili tüm ilgili bilgilerin listesi. Testlerde bunlarla ilgili bir değişiklik gerekirse, her test gününden önce aynı prosedür uygulanacak
• Ek olarak testlerde kullanılacak güç ünitesi parçalarının, kullanımdan önce FIA tarafından incelenip mühürlenmesi. Uygunluk açısından yarış hafta sonunda bu işlemin yapılması gerekiyor
• Test parçalarına izin verilmeyecek. Herhangi bir modifikasyon ya da değişiklik diğer takımlarla paylaşılacak

FIA ve Pirelli, araçta takılı olması gereken sensörler konusunda detaylı bir listeyi ilgili takımlara verdi.

Bunların arasında kablosuz basınç görüntüleme sistemleri, kızılötesi kameralar ve ön ile arka taraflar için kızılötesi sıcaklık sensörleri yer alıyor. Takımların ekstra bilgi elde etmelerinin önüne geçilmesi için takılan sensörlere dikkat edilecek.

"Testlere katılan takımların Standart ECU konfigürasyon belgelerini ve kaydedilen verileri FIA FTP'si ya da belirlenen diğer sistemler üzerinden paylaşacaklar."

Geçmiş testlerde olduğu gibi kilit nokta ise takımların tam olarak test ettikleri lastiklerle ilgili detayları bilmeyecek olmaları. Tüm bu bilgiler lastik üreticisi tarafından kontrol edilecek.

"Testler kör olacak ve test edilen prototiplerle ilgili detaylar tam olarak takımlara verilmeyecek. Sadece gerekli bilgiler araç mühendisine verilecek."

"Sürüş planları tamamen lastik tedarikçisi tarafından belirlenecek ve FIA tarafından onaylanacak. Sadece FIA tarafından istenen testlerin yapıldığını görüntülemesi için her teste gözlemciler gönderilecek. FIA gözlemcisi pilot ve takım telsiz konuşmalarına tamamen erişim hakkına sahip olacak."

"Testlere katılmayan takımların da testlere gözlemci göndermesine izin verilecek." 

Sonuç

Testlerden sonra Pirelli'nin şeffaflık ilkesi gereği verileri tüm takımlarla paylaşması gerekiyor.

"Detaylı test raporu Pirelli tarafından tüm takımlara gönderilecek. Bu raporlarda her sürüş yer alacak ve tur - tur şu bilgiler verilecek:

• Tur zamanları ve sektör zamanları
• Lastik aşınma profilleri
• Ölçülen yol tutuşu ve aksa göre viraj sertlikleri (telemetri verilerinde hesaplanacak). Tüm bunlar 2016'daki verilerle kıyaslanacak.
• Ölçülen stabil iskelet sıcaklığı, stabil sürüş basıncı ve başlangıç verileri. Tüm bunlar 2016'daki verilerle kıyaslanacak. 
• Araç davranışıyla ilgili normal bilgiler
• Pirelli tarafından kaydedilen pilot yorumları

Ek olarak 3 takımın da bulduğu bilgileri rakipleriyle paylaşmaları gerekiyor.

Teste katılan her takım, test sonu raporunu tüm takımlara ve Pirelli'ye göndermesi gerekiyor. Bu raporda, her sürüş için:

• 2017 hibrid aracı için aero dengesi, mekanik denge ve ağırlık dağılımı ve 2016'ya göre kıyaslanması
• Pilot yorumları

Pirelli ve takımların sunacakları raporlar dışında takımlar, FIA'dan ek bilgi talebinde bulunabilecekler. Bu durumda FIA gerekli değişikliklerle raporu yeniden gönderebilecek.

Tüm bunlar dikkate alındığında FIA, teste katılan ve katılmayan takımlar arasında bir adaletsizlik olmaması ve aynı zamanda testlere katılanlar arasında mümkün olan en az şüphe için gerekli tüm önlemleri almış gibi görünüyor. 

Yine de testleri gerçekleştirecek olan Mercedes, Red Bull ve Ferrari takımlarının, yeni lastikleri diğerlerinden daha önce test ederek hissedecek olan yarış pilotlarının  bu testlerden az da olsa avantaj sağlayacaklarını düşünenler haksız sayılmazlar. Bu takımlar ayrıca pilotlarının yeni lastiklerden hissettikleriyle yeni araçlarının gelişim yönünü değiştirebilirler.

Ancak testleri gerçekleştiren takımların şu anda zaten zirvedeki 3 takım olması nedeniyle, gelecek sene yine bu 3 takımın önde olması şaşırtıcı bir durum olmaz...