Analiz: F1'de yeni bir esnek kanat savaşı mı başlıyor?

Esnek kanat serisinin son olayı, İspanya GP'sinde Sebastian Vettel'in SF16-H'sinin arka kanat ve maymun koltuğunun yüksek hızda geriye gitmesinin kameralara takılmasıyla ortaya çıktı.

Düşük hızlarda maksimum yere basmayı sağlarken düzlüklerde sürüklenmeyi azaltmak için yapılan bu davranışın benzerini Red Bull'un ön kanadının da sergilediğine dair imalar vardı.

Önümüzdeki hafta Bakü'de yapılacak yarışta maksimum yere basma ve minimum sürüklenme istendiği düşünülürse, muhtemelen takımların neler yaptığı yeniden sıkı bir inceleme altına alınacak.

FIA'nın Kanada'da istenmeyen bir şey olup olmadığını görmek için belirtilenden %50 daha fazla yük uygulayarak yaptığı testler düşünüldüğünde denetimin sıkılaşacağını beklemek kesinlikle normal. Geçtiğimiz hafta sonu bahsi geçen takımların araçları kurallara uygun bulunmuştu.

Eğilmez parçalar

Jo Bauer, FIA Temsilcisi

Fotoğraf: XPB Images

Karoserde özellikle yük altındaki parçalarda esneklik kaçınılmaz bir şey. Parçalar sonsuz derecede eğilmez yapılamıyor, aksi takdirde yük altında bükülüp kırılırlardı.

Ancak parçalar teknik kuralların 15.3 numaralı başlığına göre hareketli aerodinamik cihaz olarak değerlendirilmemek için görevlilerin yaptığı yük ve sapma testlerinden geçmek zorunda.

Bu testler birkaç yıldır yapılıyor ancak takımlar sınırları zorladıkça uygulama kuvvetleri de zamanla arttırıldı. 

Esnek arka kanat

Fotoğraf: Giorgio Piola

Esnek kanatlar, 2010 yılından beri takımların bir yıl önceki kural değişiklikleriyle kaybettikleri performansı geri kazanmak için yoğun bir şekilde savaştığı bir alan oldu.

İlk esnek kanat konsepti, dış sınırlarından eğilerek kanadın çalışmasını etkilemek ve hava akımının aracın etrafındaki hareketini iyileştirmek için tasarlanmıştı.

FIA, takımların uygulamalarını engellemek için yük testlerini giderek arttırsa da tasarımcılar her zamanki gibi bu sorunla baş etmek için yeni yollar buldu. 

Aerodinamik elastiklik bazı takımların kanadın hücum açısını değiştirmek için tüm kanat yapısını döndürme fikrini bulmasıyla çok farklı yönlerde zorlandı.

Red Bull, 2014 sezonunun sonunda ön kanadın yük altında serbestçe eğilmesini sağlamak için kanatçıkları mafsallayarak büyük tepki çekmişti. Bu tasarım hem sürüklenmeyi azaltıyordu hem de aşağıya doğru gönderilen hava akımının şeklini değiştiriyordu.

Bu, FIA'nın itme testi yapmaya başlamasına neden oldu. Test, kanatçıkların arka kenarına yük uygulayarak parçanın hareketinin kabul edilebilir aralıkta olup olmadığını anlamak için yapılıyor.

Yeni ön kanatların çoğundaki en üst ve bir altındaki kanatçık arasında hareketi sınırlayan bir katmanı görmemizin nedeni bu testten sorunsuz bir şekilde geçmek.

Bundan önce, neredeyse tüm takımlar aracın hızına bağlı olarak Y250 girdabının şeklini değiştirebileceğini fark etmişti.

Son 'esnek' kanat iddiaları

Max Verstappen, Red Bull Racing

Fotoğraf: Red Bull Content Pool

Red Bull'a yönelik son suçlamalar, ön kanadının kanatçıklı bölümünü taban levhası ve kenar plakasından tamamen bağımsız olacak şekilde tasarlaması etrafında dönüyor.

Bu tasarımla kanatçıklar hız altında esneyebilir. Başlı başına itme ve yük testlerin etrafından dolaşmasına rağmen araç tüm kontrollerden herhangi bir sıkıntı yaşamadan geçti.

Bu arada İspanya GP'sine ait araç üstü görüntülerde Ferrari'nin maymun koltuğu ve destek sütunu dâhil tüm arka kanat yapısının arkaya doğru eğildiği görülüyor. Bu parçaların yük altında geriye doğru hareketinin düzlük hızını önemli ölçüde arttırdığı düşünülüyor.

Bu olayı da ilk görüşümüz değil, en yakın örnek 2014 senesinde Williams'da vardı. FW36'ya ait görüntülerde Ferrari'dekine benzer bir hareket gözleniyordu.

FW36'nın arka kanat tasarımında diğer takımların aksine ortadaki destek sütunu bulunmuyordu. Ancak bunun kasıtlı bir tasarım fikri veya hesaba katılmamış bir yan etki olduğu konusu net değil.

Tahmin edileceği üzere FW36, 2014 sezonunda hız ölçüm noktalarında en üst sırada yer aldı; ancak sürücüler aerodinamik tutarlılıktan şikayetçiydi. Acaba bu, düzlüklerde eğilen kanadın virajlarda dik pozisyona dönerken hava akımıyla yeniden karşılamasının bir yan etkisi miydi? 

Doğal olarak, eğilen kanadın normal pozisyonuna geçişi sırasında kanadın düşük hızlarda sağladığı kadar yere basma sağlayamadığı bir süreç oluyor.

Bunun nedeni kanadın hava akımıyla bağlantısını kaybetmesi. Yere basma kuvveti kaybına ve dengesizliğe neden olan şey, havanın aerodinamik yüzeyi terk etmesi. 

Bu nedenle, muhtemelen değişken koşullarda dengesiz bir yere basma kuvvetiyle yarışan Ferrari pilotlarının İspanya'da araçlarını kontrol etmekte zorlanması şaşırtıcı değil.  

Şimdi ne olacak?

Ferrari ve Red Bull'un kuralları çiğneyip çiğnemediği bir tartışma konusu. Ancak FIA şimdilik her iki takımın tasarımlarını da kurallar dâhilinde buluyor.

Bu durum, iki takımın rakiplerine iki seçenek bırakıyor: Ya FIA'ya ortada kurallara aykırı hiçbir şey olmadığını kanıtlama konusunda baskı kuracaklar, ya da kendileri benzer 'esnek' tasarımlar yapacaklar.

Formula 1'in aerodinamik savaş alanının bu noktadan sonra gideceği yönü görmek oldukça ilginç olacak.

Arka kanat gerilme testi

Fotoğraf: Giorgio Piola