1994 Imola hafta sonunun unutulan kahramanı: Roland Ratzenberger

O, daha önce sadece tek sefer F1 yarışına katılmıştı ancak 33 yaşındaki Ratzenberger farklı serilerde çok fazla deneyime sahipti.

Onun F1'e uzanan yolu daha uzun sürdü. En büyük adımlarından birisi, Alain Prost'un 1986 şampiyonluğunu kazandığı gün Ratzenberger'in de Brands Hatch'teki Formula Ford festivalini kazanmasıydı. O başarının ardından Ratzenberger, "geleceğin yıldızı"  olabileceğini göstermişti.

O akşam Kentagon'da başarısını kutlayan Ratzenberger'i bir önceki sene aynı etkinliği kazanan Johnny Herbert tebrik etti.

Doğal olarak bu iki isim, geleceğe dair planlarını ve umutlarını da konuştular. Roland, Dünya Binek Otomobil Şampiyonası'nda yarışmak için BMW ile anlaşmıştı. Johnny ise Eddie Jordan ile Britanya F3'te yarışacaktı. Her ikisinin de büyük hedefleri vardı.

Herbert, "Bu yolculuğun bizi nereye götüreceğinden konuştuk. O, zor zamanlar geçiriyordu ve ardından Ford Festivali'ni kazandı. Bir önceki sene o festivalde ben kazanmıştım ancak ardından FF2000 Quest'te zor bir sezon geçirmiştim."

"İşlerin nasıl daha iyi gidebileceğini ve nasıl bir anda tersine dönebileceğini konuştuk. Doğru mentaliteye sahip olursak, her zaman zorlukların üstesinden gelebileceğimizden konuştuk. F1 de konuştuğumuz şeylerden birisiydi. Oraya yükselmek için gerekli adımları biliyorduk. O yoldaydık ve her bir adımı atmamız gerekiyordu." dedi.

O görüşmenin 2.5 sene sonrasında Herbert, Grand Prix pilotu olmayı başardı ancak Ratzenberger için bu yol daha çetrefilliydi. Ford Festivali'ni kazandığında Ratzenberger zaten 26 yaşındaydı. Genç görünmek için yaşını 2 sene küçültmüştü.

Ailesinden bir desteği olmayan Ratzenberger, yarış kariyerini sürdürmek için daha az yetenekli pilotlara mekaniker olarak çalıştı ve yarış okullarında eğitmenlik yaptı. 1987'deki BMW anlaşmasıyla ilk defa yarışarak doğru düzgün bir para kazanmayı başardı.

Her zaman güler yüzlü olan Ratzenberger, daha sonra Britanya F3 ve F3000'de mücadele edebileceği sponsorlar buldu. Seçenekleri bittiğinde ise kariyerini ayakta tutabilmek için spor araç yarışlarına gitti. Büyük adım 1991'de Japonya'da SARD Toyota takımı adına yarışınca atıldı. Orada iyi iş çıkaran Ratzenberger, ardından Japonya F3000 serisinde yarışma fırsatı buldu.

O, Japonya'da iyi para kazandı ancak hedefinde hâlâ F1 vardı. 1993'ün sonunda onun F3000'den arkadaşları ve rakipleri olan Eddie Irvine ve Heinz-Herald Frentzen için F1 fırsatları çıktı. Ratzenberger onlar için mutlu olsa da aynı zamanda onları kıskanıyordu.

Irvine, "O, F1'i seviyordu. Ona bağlıydı ve onun ne kadar istediğini görmek şaşırtıcıydı. Japonya'da harika bir kariyere sahipti ancak yine de F1 için zorluyordu. Özellikle de benim ve Frentzen'in F1 anlaşmalarının ardından... Onun için zor olmalıydı ancak yine de onu cesaretlendirmeye çalıştım." dedi.

Roland Ratzenberger, Simtek S941

Photo by: Sutton Images

Roland'ın karşısına, Gerhard Berger'in menajeri Burkhard Hummel'ın kurmuş olduğu Simtek takımında fırsat çıktı. Avusturyalı iş adamı, Roland'ın kariyerinde pek bilinmese de destekte bulunmuştu.

1993-94 kış döneminde Roland anlaşma imzaladı ve zengin bir Monaco kökenli Almandan destek buldu.

Simtek'in patronu Nick Wirth, "Barbara Behlau'nun desteğini aldı. O, Roland'ın arkadaşıydı ve onun motor sporları kariyerine destek vermeye karar verdi. Bu yüzden onun için çok fazla para verdi ve onun koltuk bulmasına, bizim de takımı kurmamıza yardımcı oldu. Gerçekten onun desteği, Roland'ın isteği, Burkhard'ın yardımıyla her şey bir araya geldi."

"O, benimle aynı yaştaydı ancak çok istekliydi. Onu gerçekten sevdim. Size şunu söyleyebilirim ki, iyi bir geçmişe sahipti ve onunla anlaşmak doğru karardı." dedi.

Sonunda Roland'ın David Brabham'ın yanında ikinci aracı sürmesi konusunda kesin anlaşma yapıldı. Roland sonunda F1 pilotu olmuştu ancak anlaşması sadece ilk 6 yarışı içerecekti. Etrafta parayla bekleyen başka pilotlar da olduğu için Roland, iyi bir iş çıkarması gerektiğini biliyordu.

Herbert, "Bunu duyduğumda onun adına gerçekten mutlu oldum çünkü onun burada yarışmak için ne kadar aç olduğunu biliyordum. Onun, etrafındaki diğer isimlerin buraya gelmesinin ardından ne kadar hayal kırıklığı yaşadığını biliyorum. Sonunda ihtiyacı olan desteği buldu."

"Onu gördüğümde sarıldım ve ona sonunda başardığını söyledim. Bunun üzerine bana göre biraz daha fazla zorlandığını söyledi. O muhtemelen kendi Formula Ford aracında mekaniker olarak çalışıp F1'e giren son kişi oldu." dedi.

Test yapmak için çok zaman yoktu ve Roland'ın şasisi, Brezilya GP'nin hemen öncesinde tamamlanabildi.

Brabham'ın mühendisi Rod Nelson, "Garajda çok fazla parça ile çalışmaya başladık. Onun aracını tamamlamaya çalışıyorduk. McLaren ve Williams takımlarından vida ve somun gibi şeyler alıyorduk. Aracı tamamlamak için yeteri kadar parçamız yoktu ancak onu piste çıkarmayı başardık." dedi.

Her yarış iki araç sıralamaları geçmeyi başaramıyordu. Yani 26 araç vardı ve 24'ünün yarışma şansı bulunuyordu. Simtek, bir başka yeni gelen Pacific takımıyla son sıra için mücadele ediyordu ve baskı büyüktü. Mekanik sorunlarla boğuşan Roland, elenme bölgesini geçemeyince hayal kırıklığı yaşadı.

Wirth, "Ya yarışacaksın, ya yarışmayacaksın gibi bir durum vardı. Ya başarılı olacak, ya da başarısız olacaktı. Şu anda olmayan bir baskı vardı. Şu anda Q3'ten Q2'ye geçemeyince sorun yaşıyorlar. Ancak 1994'te elenmekten kurtulamazsanız, yarışamıyordunuz ve eve gitmek zorunda kalıyordunuz."

"Yeni bir takım, yeni araçlarla karşımızda olanlara baktığımızda, Pacific ile olan mücadelemizdeki baskı çok büyüktü. Gerçekten çok büyük bir öğrenme süreci olacaktı." dedi.

Ancak Roland, bilgisi ve yaklaşımı ile küçük takımını etkilemeyi başarmıştı.

Yarış mühendisi Humphrey Corbett, "Tüm araç çok hızlı bir şekilde bir araya getirildi. Doğru düzgün bir test yapmak için zamanımız yoktu. Bu açıdan bir iki sorun olması şaşırtıcı değildi. Ancak bu durumda dahi bir şey söylemiyordu. Mümkün olduğu kadar başarılı olmak istiyordu."

"O zaman, 'Bu adam araç içerisinde ne yapması gerektiğini biliyor' diye düşünüyordum. O da, 'kendimden daha fazla zaman çıkarmalıyım' diyordur muhtemelen." dedi.

Araç ile ikinci haftasında Roland, cuma sabah kaza yapıp cuma sıralamalarını kaçırdı. Ancak cumartesi günü 11. olan Roland, pazar günkü yarışı da 11. sırada tamamlamayı başardı.

Wirth, "Japonya'da her iki aracın birden yarışı tamamlaması gerçekten inanılmazdı çünkü her şey bizim aleyhimizeydi."

"Herkes Pacific aracının daha iyi olduğunu biliyordu. O, Rory Byrne aracıydı ve Mario Ilien V10 motoruna sahiplerdi. Onlara karşı bir şansımız yoktu. Ancak şüphe duyanları hatalı çıkarmak gerçekten aşırı keyifliydi." 

"Roland için de çok mutluydum çünkü Brezilya'da yarışamadığı için ne kadar hayal kırıklığı yaşadığını biliyordum. 

Ratzenberger ise kendi performansından, özellikle yavaş virajlarda pek memnun değildi.

Wirth, "Yavaş virajlarda ancak kendi yetenekleriyle doğru dönebilirdi. Hızlı virajlarda ise David'le performansı aynıydı ya da bazen daha hızlıydı."

"Ancak yavaş virajlarda F1 aracını doğru kullanamıyordu ve bu durum onun geride kalmasına neden oluyordu. Cesaret ve adanmışlık genelde hızlı virajlarda ortaya çıkar. Bu konuda bir eksiği yoktu." dedi.

Roland Ratzenberger, Simtek S941

Photo by: Sutton Images

Roland, Monaco'daki evinden sıradaki yarış olan Imola'ya yeni Porsche'si ile arkadaşı ve Benetton pilotu JJ Lehto ile birlikte gitti. Artık kazandığı paralar sayesinde memleketi Salzburg'da bir apartman dairesi almıştı. Birisi İtalya'ya ona aldığı evin anahtarlarını getirdi. Japonya'da geçirdiği yılların ardından artık hayatı değişiyordu.

Wirth, "Sanırım o dönemde, sponsoru kendisiyle olan anlaşmasını uzatmayı planlıyordu. İlk 4 ya da 6 yarışın ardından neler olacağını görecektik. Sponsoru ilk iki yarışa gelmemişti ancak Imola'ya gelmişti." dedi.

Roland, cuma günkü antrenmanlarda frenlerinde sorun yaşadı ve takımı bir süre sonra onun aracına Brabham'ı geçirdi.

Brabham, "İkimiz için de en iyi senaryolardan birisi değildi. Çok az kaynaklara sahip küçük bir takımda F1'de kalmaya çalışıyorduk. O, frenlerden maksimumu alma konusunda zorlanıyordu. Sürekli olarak frenlerden şikayet ediyor, onların düzgün çalışmadığını hissettiğini söylüyordu."

"Cuma günü, onun söylediklerini doğrulamak için aracına oturdum. Bu tür frenlerde benim daha çok deneyimim vardı. Ve frenler gerçekten berbattı. Şikayet ettiği her şey kesinlikle doğruydu." dedi.

Roland, Brabham'ın kendisini desteklemesiyle rahatlamıştı.

Brabham, "Yeni frenlere geçmesinin hemen ardından iyi gelişme kaydetti. Bunun üzerine 'Harika. Sonunda takım içerisinde iyi bir mücadele olacak' diye düşündüm."

"Bir anda, normalde olması gereken yere geldi. Araç içerisinde daha mutluydu, frenlerinden daha mutluydu ve performansı çok yakındı. Yeni frenlerle piste çıktığında, performansı çok hızlandı. Kendine has bir momentum yakalayacak ve beni zorlayacak gibiydi. Bu benim için de iyi olacaktı." dedi.

Wirth ise "Cuma gecesi vicdan muhasebesi yaptık. Hepimiz, onun gerçekten derinlere inmek zorunda olacağını biliyorduk. Bunu onunla konuşmuştum. Cumartesi günü yaşanan her şey bunun bir parçasıydı. İyi iş çıkarması yönünde baskı vardı." dedi.

Bu arada o günün büyük hikayesi, Jordan pilotu Rubens Barrichello'nun korkunç kazasıydı. Brezilyalı sürücü, o kazadan minik yaralarla kurtulduğu için şanslıydı.

Herbert, "Cuma günü Roland'la konuştum. Ne gördüğümüzü, kazanın ne kadar şiddetli olduğunu konuştuk. Bana kazanın 'korkunç' olduğunu, güvenlik konusunda herkesin birlikte hareket etmesi gerektiğini söyledi." dedi.

Wirth, "Tüm hafta sonu gerçekten kötü bir karma gibiydi.Cuma günü Rubens kaza yaptı ve bir şeyler yanlıştı. Cuma günü bizim için sorunsuz değildi. Tüm hafta sonu boyunca havada tuhaf bir his var gibiydi."

"Ben normalde böyle şeylere inanmam ancak cumartesi sabah kalktığımda, bir şeylerin doğru olmadığını düşündüğümü hatırlıyorum. Sebebi her ne olursa olsun, cumartesi günü mutlu hissetmediğimi hatırlıyorum. Ancak hepimiz, iki aracı birden yarışa sokabilme şansımızın olacağını düşünüyorduk." dedi.

Roland Ratzenberger, Simtek S941

Photo by: Sutton Images

Aracı artık daha iyi çalışan Roland, iyimser bir havadaydı. Barrichello'nun kazasından sonra geride 25 araç kalmıştı. Yani Pacific pilotlarından birisini, muhtemelen Paul Belmondo'yu geçerek gridde yer alması gerekiyordu.

Corbett, "Her zaman çok iyimser, her zaman pozitifti. Sıralamalar için sabırsızlanıyordu. Neredeyse ilk defa iyi bir performans gösterebileceğini düşünüyordu ve normalde olduğundan daha neşeliydi."

"Şu anda o gün yaşanan koşullara bakarsanız, çaresiz olduğunu söyleyebilirsiniz. Sponsorları oradaydı, Japonya'dan sonra yine yarışabilirdi ve bunu yeniden yapmak istiyordu." dedi.

Seansın başında Roland, Belmondo'dan hızlıydı. Simtek'in verilerine daha sonra bakıldığında, Roland'ın o turunda hafif pist dışına taştığı, her şeyin yolunda olduğunu anlamak ve lastiklerini temizlemek için direksiyonunu sağa sola çevirdiği ortaya çıktı. Ardından hızlı bir tura daha başladı.

Corbett, "Ben de tam olarak aynısını yapardım. Araç içindesiniz, her şey yolunda hissettiriyor. Bunu anlamak için direksiyonu sağa sola çevirirsiniz. Bundan emin olduğunuzda, tekrar hızlı bir tura başlarsınız. Normal şartlarda, bu iyi bir şey." dedi.

Brabham, "Çok fazla zaman kaybetmedi ancak yine de 'Aracı kontrol etsem iyi olur' diye düşündü. Verilere baktığımızda zigzag yapıp frenlediği görülüyor. Muhtemelen aklından 'Pite girip kontrol ettirmeli miyim?' diye düşünmüştür. Neden bunu yapmadığını anlayabiliyorum. Ön kanatta bir sorun olduğunu hissedememiştir. İşte bu yüzden pist dışına çıktı. Ve o turu tamamlayamadı." dedi.

Üç yarıştan men cezası olan Irvine ise o anları, "Oturup onun turuna başlamasını izliyordum. Yavaşladığını ve ardından turuna başladığını gördüm. Tuhaf bir durumdu. Kırmızı bayrakları görür görmez, bir şeyler olduğunu biliyordum. Televizyonda olanları görmek için hemen Jordan garajına koştum." diyor.

Roland, Villeneuve virajına doğru ilerlerken, ön kanadı koptu. Muhtemelen kerblere vurmasının ardından burun altındaki 4 somundan 2'si gevşemişti. Ön kanadın çıkması sonucu Roland pist dışına çıktı ve çok yüksek hızda beton duvara vurdu.

Damon Hill, kaza sonrası için, "Roland'ın aracının yanından geçerken kalbim acıdı çünkü gerçekten çok kötü görünüyordu. Aracın etrafındaki görevliler geçmemiz için işaret ediyordu ancak onu araçtan çıkarmak için acele etmiyorlardı. Hamur gibi görünüyordu." diyor.

Herbert, "Kırmızı bayrakları gördüm. Simtek aracıydı ancak hangisiydi bilmiyordum. Ona yaklaştığımda yavaşladım ve baktım. O an düştüğümü ve 'Lanet olsun' dediğimi hatırlıyorum." dedi.

Şaşkına dönmüş F1 padoğunun Roland'ın öldüğünü öğrenmesi çok uzun sürmedi. Bernie Ecclestone ölüm haberini bizzat Wirth'e ve takıma iletti.

Wirth, "Bu, kimsenin yaşamasını istemediğim bir andı. Aracı tasarlarken, birçok şeyden sorumlu oluyorsunuz. Bunun yanında Roland'la buluşup onunla arkadaş olmuştuk... Bu gerçekten tarif edilemez bir acı. Sanki tüm dünya ayaklarınızın altından kayıyormuş gibi hissediyorsunuz."

"Çok zordu, uyuşmuş gibi hissediyordum. O gün hakkında konuşmak hâlâ çok zor geliyor. En zor anı, Bernie'nin gelip Roland'ın öldüğünü haber vermesiydi."

"O gün, bir arkadaşımızı kaybettik. Elinden gelenin en iyisini yapan, bizim de onun için en iyisini yapmaya çalıştığımız bir arkadaşımız. Normalde hiç umut vermeyen bir takıma gelmeye karar vermişti. Bizimle ilerlemeyi tercih etti ve direkt rakiplerimizi yenebileceğimizi, gelecek için umut olduğunu gördü. Bu yaşananlar gerçekten berbattı." dedi.

Corbett, "Paul Warwick'in de mühendisi olmuştum. Bu iki ölüm her zaman aklımda kaldı. O dönemde günlüğüme Roland'ın ve Paul'un öldüğü günleri not almıştım." diyor.

Herbert, "Benim için gerçekten duygusal bir gündü. Haberi duymamın ardından otelde ağladığımı hatırlıyorum." dedi.

Senna'nın defin tarihi 5 Mayıs, Ratzenberger'in defin tarihi ise 7 Mayıs'tı. Pilotların çoğu Sao Paulo'daki cenazeye gitmişti ancak aynısı Ratzenberger'in cenazesi için söylenemez. O cenazeye sadece 5 pilot katılmıştı. Berger ve Herbert, Brezilya'nın hemen ardından Avusturya'ya giderek cenaze törenine katılan birkaç isimden birisi oldular. Roland, Ford Festivali zaferi sonrası Brands Hatch'te Herbert ile konuştuğu kariyer planının artık sonuna gelmişti.

Herbert, Ratzenberger için son olarak şunları söyledi: "Pazar günü yaşananlar, o günün neredeyse tamamen unutulmasına neden oldu. Bu yüzden, her ikisine de son kez saygımı göstermek için iki cenazeye de katıldım. Onun F1'de düzgün bir şekilde mücadele etme fırsatı verilmeden bu şekilde alınması adil değildi." 

* Yazı günün anlam ve önemi kapsamında öne çekilmiştir.

Roland Ratzenberger, Simtek

Photo by: Photo 4