Prime'a abone ol

Ücretsiz üye olun

  • Favori makalelerinize hızlı erişim sağlayın

  • Son dakika haberleri ve favori sürücülerle ilgili bildirimleri yönetin

  • Yorumlarınızla sesinizi duyurun

Motorsport prime

Premium içeriği keşfedin
Prime'a abone ol

EDİSYON

Türkİye
Özel Haber

Formula 1'in en iyi tasarımcıları ve teknik patronları

Formula 1 dediğimizde aklımıza ilk olarak yıldız pilotlar ve takımlar gelir. Bu oldukça doğal bir şey ancak her başarılı takımın, başarılı tasarımın arkasında başarılı bir tasarımcı olduğunu unutmamak lazım.

Adrian Newey, Red Bull Racing Baş Teknik Sorumlusu gridde.

Adrian Newey, Red Bull Racing Baş Teknik Sorumlusu gridde.

XPB Images

Formula 1'de başarı sadece pilotun sürüşü ve pist üstünde yaptıklarından ibaret değildir. Başarının gelmesi için pilot, takım ve araç kombinasyonu önemlidir ancak bu mükemmel kombinasyona ulaşmak her zaman kolay daha doğrusu mümkün olmuyor.

Pilotlar pist üstünde yaptıklarıyla sahnenin ön planında yer alan isimler olsa da arka planda onlara savaşabilecekleri araçları vermek takımın, teknik kadronun ve büyük ölçüde aracı tasarlayan tasarımcının ya da tasarım ekibinin görevidir. Bu yazımda sizlere Formula 1 tarihinde başarılarıyla, farklı ve yenilikçi tasarımlarıyla, teknik çalışmalarıyla öne çıkan bazı önemli kişilerden bahsetmek istiyorum.

Adrian Newey

 

Adrian Newey, Red Bull Racing Baş Teknik Sorumlusu
Adrian Newey, Red Bull Racing Baş Teknik Sorumlusu

Fotoğraf: XPB Images

Formula 1'in son 25 senelik dönemine bakarsak öne çıkan isimlerin başında Adrian Newey geliyor. Newey daha çok Red Bull ile 2010 - 2013 seneleri arasında kazandığı 4 şampiyonlukla hatırlanıyor olsa da onun başarıları çok daha öncesine dayanıyor.

1980'lerin sonunda Formula 1'e giren Newey, kısa sürede kendisini kanıtlamayı başardı ve F1 araçlarında aerodinaminin her şeyden daha çok öne çıkarak başarı sağlamasında kilit rol oynadı. İlk olarak Williams'ta, ardından McLaren'da birden fazla şampiyonluk kazanılmasında etkili olan Newey, daha sonra Red Bull'a geçerek orada şampiyonluklar kazanan araçlar tasarladı. Böylece Newey, Formula 1'de 3 farklı takımda şampiyonluk kazanma şerefine ulaşan ender isimlerden birisi oldu. Newey'in tasarladığı ya da büyük rol oynadığı 10 farklı araç şampiyonluk kazandı. Newey'in Formula 1'den önce CART'da (Indycar) 2 şampiyonluk kazanan araç tasarladığını da eklemek lazım.

Özellikle son senelere baktığımızda kim yenilikçi ve farklı çözümlerle karşımıza çıkıyor diye düşünürsek başta Adrian Newey gelir.

Newey'in geçmişte aerodinami alanında elde ettiği başarılı sonuçlar, aerodinaminin tekrar ön plana çıkacağı 2017 sezonu öncesinde Red Bull'un tekrar ön plana çıkacağını işaret ediyor. 

Newey için bu dönemde kağıt kalemle çizime devam eden nadir isimlerden birisi diyebiliriz.

Ross Brawn

 

Ross Brawn
Ross Brawn

Fotoğraf: Ferrari Media Center

Formula 1'in son 25 senelik döneminde öne çıkan isimlerden bir diğeri Ross Brawn. Newey, doğrudan tasarımcı olarak sporda yer edinse de Brawn'ın pozisyonu ona göre biraz daha farklı. Formula 1'e mühendis olarak giren ve teknik patron olarak şampiyonluklar kazanan Brawn, doğru isimleri takım içerisinde doğru pozisyona getirerek başarıya ulaşmada etkili oldu.

Formula 1 kariyerine 1976'da March Racing'de frezeleme tezgahı operatörü olarak başlayan Brawn, daha sonra farklı takımlarda ve farklı serilerde çeşitli pozisyonlarda çalıştı. Williams'ın ilk kurulduğu dönemde Frank Williams tarafından işe alındı, kısa sürede takım içerisinde yükselişe geçerek deneyim kazanmaya devam etti. Williams'ın ardından Haas Lola ve Arrows'ta çalıştı, 1989'da Jaguar ile Sportcar Şampiyonası'nda mücadele etmeye başladı ve orada 1991'de Jaguar'ın şampiyon olduğu aracı hazırladı.

1991'de Benetton'ın teknik patronu olarak spora dönen Brawn 1994 ve 1995'te art arda çifte şampiyonluk kazandı. Brawn 1996'da Ferrari'ye geçti ve 2000 ile 2004 yılları arasında 5 şampiyonluk kazanan ekibin kilit isimlerinden birisi oldu. Brawn; Benetton ve Ferrari yıllarında şampiyon olan ekipte Rory Byrne, Michael Schumacher ile birlikte rüya takımı oluşturdu. Ferrari'deki başarılı yılların ardından Honda'ya geçti. Uzun süre takımı toparlamaya çalışan Brawn, Honda'nın 2008 sonunda F1'den çekilme kararıyla takıma sahip çıktı ve kendi adını verdi. 2009'daki büyük kural değişikliklerinde buldukları bir açık sayesinde (çift katmanlı difüzör) avantaj yakalayan Brawn GP, sene sonunda şampiyon oldu ve Brawn böylece 3 farklı takımda şampiyonluk yaşadı. Brawn, tek senelik Brawn GP mücadelesini takımı Mercedes'e satarak son verdi. Mercedes döneminde, Benetton ve Ferrari'de şampiyonluk yaşadığı Michael Schumacher'le yeniden bir araya geldi. Şampiyonluk kazanacak ekibi oluşturmak için mücadele etti ancak şampiyon olamadan 2013 sonunda takımdan ayrıldı. Brawn ve Schumacher'in temelini oluşturduğu takım, 2014'ten beri 3 şampiyonluk kazandı.

Formula 1'de en alttan en üst seviyeye çıkmayı başaran İngiliz mühendis, sporun yeni sahipleriyle birlikte artık sporu geliştirmek için çalışacak.

Rory Byrne

 

Rory Byrne talks about the new Ferrari F2004
Rory Byrne, Ferrari F2004

Fotoğraf: Ferrari Media Center

Formula 1'in en ilginç tasarımcılarından birisi olduğunu baştan belirtmem gerek. Üniversiteden kimyager olarak mezun olan ve ilk olarak bu alanda çalışan Byrne, daha sonra motor sporlarına olan hayalinin peşinden koşmaya başladı.

Mühendislik konusunda herhangi resmi eğitimi olmayan Byrne, kendi çalışmalarında matematik bilgilerini kullanarak ilerlemeye çalıştı. İlk yıllarda performans araçları için parça satışı yapan bir şirkette ortaklık kuran Byrne, ardından Formula Ford ve Formula 2 serilerde başarılı araçlar üretti. 

Toleman/Benetton'da geçen orta düzeyde senelerin ardından efsane tasarımcı Byre'nın ilk şampiyonluğu 1994'te Benetton'da geldi ve 1995'te şampiyonluk sayısı ikiye çıktı. Bu şampiyonluklarda Byrne'ın takım patronu Ross Brawn, pilotu ise Michael Schumacher'di. Bu ekip 1996'da Ferrari'ye geçti ve 2006 sonuna kadar devam eden birlikteliklerinde 5 şampiyonluk daha kazandılar. Bu açıdan Schumacher'in 7 şampiyonluğunda da Brawn ve Byrne'ın etkilerinden bahsetmek gerek. Byrne hala Ferrari'de danışman olarak yardıma devam ediyor.

Colin Chapman

 

Colin Chapman, Lotus kurucusu ve Bernie Ecclestone, Brabham takım sahibi
Colin Chapman, Lotus kurucusu ve Bernie Ecclestone, Brabham takım sahibi

Fotoğraf: LAT Images

Formula 1'in en yenilikçi tasarımcısı olan Colin Chapman'ın adı, yıllar önce öncülüğünü yaptığı ve hala kullanılmakta olan sistemlerle anılmaya devam ediyor.

1960'larda önce günümüzdeki monokok olarak bildiğimiz pilotun bulunduğu bölümü bularak aracı hafifletmeyi başaran Chapman, ardından aerodinaminin Formula 1'e girmesinde etkili olan isimlerden birisi olarak ön plana çıktı. Monokok sayesinde araçlar daha hafif ve sağlam olurken, pilotların önceki senelere göre daha iyi korunması sağlandı. Monokok o günden bugüne bir çok farklı materyalden yapılsa da hala karbon fiber olarak yarış araçlarında yer almaya devam ediyor.

Chapman, radyatörün aracın önünden kenarlara alınarak ön tarafın yere daha yakın olmasını sağladı. Ağırlık dağılımını değiştirerek avantaj kazanan Chapman'ın öncülüğünü yaptığı bu sistem o günden beri kullanılıyor.

Chapman'ın büyük buluşlarından birisi de Ground Effect, Türkçe olarak Zemin Etkisi'ydi. Bu sistemle araç kanatlardan ziyade, yanlarında bulunan etekler sayesinde havanın aracın altına sokulması ve aracın yere yapışması sistemiyle çalışıyordu. Downforce gücü bu şekilde arttırılan araç düzlükte daha yavaş kalsa da virajlarda yere yapışması sayesinde daha avantajlı ve hızlı oluyordu. 

Chapman'ın bulduğu arka süspansiyon kolları hala günümüzde kullanılıyor. Chapman, teknik açıdan bulduğu yenilikler dışında sponsorlukların Formula 1'e girmesinde de etkili olan isim oldu. Chapman Jim Clark, Graham Hill, Jochen Rindt ve Mario Andretti gibi isimlerle şampiyonluklar kazandı.

John Barnard

 

 

Niki Lauda, McLaren ve Bernie Ecclestone ve John Barnard, McLaren tasarımcısı
Niki Lauda, McLaren ve Bernie Ecclestone ve John Barnard, McLaren tasarımcısı

Fotoğraf: LAT Images

 

1946 doğumlu olan Barnard, günümüzde pek tanımadığımız isimlerden birisi olsa da Formula 1'de etkisi hala devam eden önemli isimlerden birisidir. McLaren'daki başarılı dönemi öncesinde Indycar dahil farklı serilerde yarış otomobilleri üzerinde çalışan Barnhard, McLaren'a geçmesinin ardından Formula 1 tarihine adını yazdırdı.

1980'de McLaren MP4-1'i tasarlamaya başlayan Barnhard, karbonfiberi Formula 1'e tanıtan isim oldu. Karbonfiber kompozit ilk günlerde şüpheci bir yaklaşıma neden olsa da, 1981 İtalya GP'de John Watson'ın geçirdiği büyük kazadan karbonfiber monokok sayesinde yaralanmadan kurtulması şüpheleri ortadan kaldırdı ve herkes bu sisteme geçiş yapmaya başladı. Günümüzde "kola şişesi tarzı arka taraf" ifadesini çok fazla duyuyoruz. Bu tarz arka taraf paketlemesini yapan ilk kişi Barnhard oldu. Barnhard'ın tasarladığı McLaren araçları 31 GP zaferi ile 1984, 1985 ve 1986'da şampiyonluklar kazandı. 

McLaren'dan sonra Ferrari'ye transfer olan Barnhard, uzun süredir kazanamayan takıma galibiyetler getiren araçlar tasarlasa da, şampiyonluk kazanamadı. Ferrari'deki ilk döneminde Barnhard, Formula 1 tarihine 2. defa bir yenilik kazandırdı. 1989'da yarı otomatik vites kutusunu hazırlayarak vitesin direksiyon arkasındaki iki pedalla değişmesini sağladı. Bu sistem ilk başta dayanıklılık açısından zorlukları beraberinde getirse de 1995'e kadar tüm takımlar direksiyondan değiştirilen vitese geçiş yaptılar.

Barnhard, Ferrari'deki ilk döneminde Maranello'da çalışmak yerine İngiltere'de bir ofis açılmasını sağladı. Normalde böyle bir şey o dönemde de kabul edilmiyordu ve İtalyan olmayan personeller dahil herkes İtalya'daki fabrikada çalışıyordu ancak Barnhard, yeni aracın çizimine fabrikadaki engeller olmadan daha iyi odaklanmak ve İtalyan basınının baskısı altına girmemek için böyle bir şeyi kabul ettirmeyi başardı.

Barnhard, Ferrari'den ayrıldıktan sonra Benetton'a katıldı ve Michael Schumacher'in ilk şampiyonluklarını kazandığı araçta Rory Byrne'a yardımcı oldu. 

John Cooper

 

Jack Brabham, Cooper T51-Climax
Jack Brabham, Cooper T51-Climax

Fotoğraf: LAT Images

Babası Charles ile Cooper otomobil şirketini kuran John Cooper, Formula 1 ve Indycar başta olmak üzere yarış araçlarında en büyük değişikliklerden birisinin olmasını sağladılar.

Motor sporlarının ilk dönemlerinde motorlar araçların ön tarafında yer alıyordu. O dönemde araçlarında motosiklet motoru olan Cooper, daha pratik olacağını düşünerek motoru önden arka tarafa aldı ve pek ummadıkları bir şekilde tarihi bir adım atmış oldu.

Bu şekilde tasarlanan Cooper T-45 1958 İtalya GP'yi kazandı ve takip eden iki senelerde Jack Brabham, Cooper aracında art arda iki şampiyonluk elde etti.

Gordon Murray

 

Gordon Murray, Bernie Ecclestone ve Carlos Reutemann, Brabham BT44B-Ford
Gordon Murray, Bernie Ecclestone ve Carlos Reutemann, Brabham BT44B-Ford

Fotoğraf: LAT Images

Brabham ve McLaren ile Formula 1'de çalışan Murray, bir çok yarış ve şampiyonluk kazanan araçlar hazırladı.

Murray daha çok çıktığı ilk ve tek yarışı kazanan Brabham BT46B modeliyle dikkatleri üzerine çekti. Bu radikal Brabham aracının arkasında kocaman bir fan bulunuyordu.

Brabham'da çalıştığı dönemde 22 galibiyet ve 2 şampiyonluk kazanan Murray daha sonra McLaren'a geçti. Burada Murray doğrudan tasarımcı olarak bulunmasa da kazanılan 4 şampiyonlukta büyük etkiye sahipti.

Patrick Head

 

Patrick Head ve Mark Webber
Patrick Head ve Mark Webber

Fotoğraf: BMW AG

Williams takımı ismini kurucusu Frank Williams'tan alsa da aslında takımı Williams ve Patrick Head birlikte kurmuştu.

Takımın kuruluşundan sonraki 27 sene boyunca teknik patronluk yapan Head, 2004'te tam zamanlı görevini Sam Michael'a devretti.

1977'de takımın kurulmasının ardından Head'in 1980 tasarımı takıma ilk şampiyonluğu getirdi. 1980'lerde Mansell ve Piquet ile iki şampiyonluk kazanıldı ancak Head'in takıma Adrian Newey'i getirmesinin ardından Williams yeni bir seviyeye ulaştı. 1991 ve 1997 yılları arasında bir çok zafer ve 4 şampiyonluk kazanıldı.

Head, 2004'te bıraktığı teknik patronluğun ardından 2012'de tamamen emekliliğe ayrıldı.


Formula 1'de başarılı olmak için ön planda pilot olsa da ilk dönemlerden beri hep onların öne çıkmasını sağlayan araçlar olmuştur. Bu kapsamda sizlere bu şahısları hatırlatmak istedim.

Günümüzde hala Formula 1'de çalışmayı sürdüren Paddy Lowe, Aldo Costa, James Allison, James Key gibi bir çok önemli isim bulunuyor. Bir gün onlar da efsaneler arasına isimlerini yazdırabilir ya da yazdıracaktır. Listede daha çok başarılarını kanıtlamış ve Formula 1'e yaptıkları gelişimlerle isimlerini yazdırmış isimleri toplamaya çalıştım.

Bir sonraki yazı, 2017 Formula 1 sezonuna ön bakış, sportif ve teknik kural değişiklikleri şeklinde olacak. 

Motorsport topluluğunun bir parçası olun

Yorumlara katılın
Önceki haber Zak Brown: Alonso dünyanın en iyisi
Sonraki haber Danner: F1'in Super Bowl'a değil, Grand Prix'e ihtiyacı var

Öne Çıkan Yorumlar

Henüz hiç yorum yapılmadı. İlk yorum yapan olmak ister misiniz?

Ücretsiz üye olun

  • Favori makalelerinize hızlı erişim sağlayın

  • Son dakika haberleri ve favori sürücülerle ilgili bildirimleri yönetin

  • Yorumlarınızla sesinizi duyurun

Motorsport prime

Premium içeriği keşfedin
Prime'a abone ol

EDİSYON

Türkİye