F1'deki son esnek kanat tartışmasının arkasındaki "kanat çırpma" olayı

Bu konu, Lewis Hamilton'ın Red Bull'un düzlükte hızını arttırmak için "esnek" arka kanat kullanıyor olabileceğini söylemesiyle gündeme oturdu.

Bu suçlamaların ardından farklı takımlar da endişelerini dile getirdi ve FIA, böyle bir durum varsa bunu engellemenin yollarını aramaya başladı.

Şu anda tüm arka kanat tasarımları mevcut statik yük ve deformasyon testlerinden geçmiş durumda ancak söylendiği gibi bir durum varsa bazı arka kanatlar araçlar hareket halindeyken izin verilenden fazla hareket ediyor ya da esniyor.

Bunun sonucunda FIA, Teknik Kurallar'ın 3.9.9 maddesine göre sezon ortasında şüphe edilen bölgeye ekstra test uygulamaya karar verdi.

Bu kapsamda takımlara böyle bir şey varsa dahi düzeltmeleri için fırsat verildi ve yeni testlerin 15 Haziran'dan itibaren uygulanacağını belirten bir mektup gönderildi. Bu, mevcut takvime göre yeni testin ilk olarak Fransa GP'de uygulanacağı manasına geliyor. Buna ek olarak yeni testler uygulanmaya başlandıktan sonra bir ay içerisinde, geçiş dönemi için % 20 tolerans tanınacak.

Yük ve deformasyon testleri arka kanatların aşırı esneyip esnemediğini görmek için uygulanıyor. Takımlar, arka kanatların hız arttıkça geriye doğru esneyebileceğini ve bunun sonucunda sürüklenmenin azalmasıyla pilotların düzlükte hız kazanabileceklerini biliyorlar.

Bu konuyla alakalı takımlar ve FIA arasında uzun zamandır bir mücadele yaşanıyor. FIA, takımların bir süre sonra statik testlerden geçip yarışta yeni yollar buluyor olması nedeniyle, uygulanan testleri değiştiriyor.

Ancak takımlar, o testleri geçip kanatları pist üstünde esnetebilirlerse bu şekilde performans kazanabileceklerini biliyorlar.

Mevcut kurallara göre uygulanan testlerde parçaların dikey ya da yatay bir şekilde izin verilenden fazla esneyip esnemediğine bakılıyor.

Ancak uygulanacak yeni testlerde, kanada yük uygulandığında kanadın merkez çizgisinde 1 derece hareket edip etmediğine odaklanılacak.

FIA genelde yük testlerinde simetrik bir şekilde güç uyguladığı için yeni rotasyonel testler kanadın merkez çizgisi üzerinde hareket edip etmediğine odaklanacak.

Red Bull'un motor kapağı üzerinden arka tarafı gösteren araç üstü kamerasında, o bölgede bir esneme olduğundan şüphe duyulmuştu.

Hareketli görüntüler yakından incelendiğinde, arka kanadın üst planyasının yanal olarak "çırptığını", kenar plakaların göreceli titreşimi ile yanal hareket ettiğini ve tasarımları nedeniyle de kendilerini salınım halinde bulduklarını görülüyor.

Bu, arka kanadın yük altında nasıl geriye doğru esnediğini açıklıyor olabilir. Yani kanat, merkezi eksen etrafında dönüyor ve kanadın bir tarafı diğerinden önce artarak geriye doğru hareket ediyor.

Red Bull Racing RB16B rear wing comparison

Photo by: Giorgio Piola

İlginç bir şekilde Red Bull İspanya'ya yeni bir yüksek yere basma gücü üreten arka kanatla geldi. Takım ilk iki antrenman seansında yeni yüksek yere basma gücü üreten kanadı kullanırken Cumartesi günkü 3. antrenman seansında düzlükte daha hızlı olacak orta seviye arka kanada geçti ve virajlarda yavaş kalma pahasına düzlükte hızlı olabilmek için kalan bölümde onu kullandı.

Yeni yüksek yere basma gücü üreten kanat genel yapı itibariyle, kanat açısı harici orta seviyenin aynısıydı.

Ancak kanadın üst parçasının yüksekliği ve geometrisi ile arka uçta kullanılan Gurney kanatçığı değiştirilmişti. Diğer taraftan en belirgin değişiklik, kanadın ana planyasının uç kısmındaydı. Ana planyanın merkezinin uç kısmı yukarı doğru kıvrılmıştı.

Orta seviye yere basma gücü üreten kanatta ise ana planyada kaşık şekli vardı. Yani ana planyanın orta kısmı yere basma gücü üretecek şekilde kalınken, kenar kısımları düzlükte sürüklenmeyi azaltması için yukarı doğru kaldırılmıştı.

Red Bull Racing RB16B rear wing comparison

Kanattaki bu değişiklik ve Hamilton'ın hem sıralamalardan sonra, hem de yarıştan önce söylediği sözler tartışmayı alevlendirdi.

Sıralamaların ardından "esneyen kanat" diyen Hamilton, yarıştan önce Sky'dan Rachel Brooks'a, "Red Bull sahip olduğu kanatla gerçekten hızlı" şeklinde bir ifade kullandı.

Esnek kanatlar Formula 1'de ilk kez tartışılmıyor ve muhtemelen son da olmayacak. Jenson Button, Sky'daki yayında daha önce sahip olduğu esnek kanatlı BAR006 aracından şu şekilde bahsetti:

"Aslında bunu yapan ilk takım 2004'te BAR-Honda'ydı. Buna sahiptik. Onunla ilk yarışın Hockenheim olduğunu ve kanadın iyi fark oluşturduğunu hatırlıyorum." dedi.

Aslında bu tarz kanadı yapan ilk takım BAR-Honda değildi. Ancak BAR-Honda, daha önceki girişimlerden ders çıkarıp kurallara uygun bir şekilde o kanadı çalıştırmayı başarmıştı.

O dönemde takımlar, sürüklenmeyi azaltmak için kuralları ilginç yöntemlerle zorluyordu.

BAR-Honda, ana planya üzerine resimde göreceğiniz şekilde kanatçıklar eklerken diğer taraftan planyanın kenar plakasıyla birleştiği yeri inceltmişti. Günümüzde, arka kanat kenar plakaları üzerindeki panjur şeklindeki kesiklere izin verilmediği için benzer şekilde kenar plakası inceltilerek yüzey kanatçıkları kullanılıyor.

BAR 006 2004 rear wing

Photo by: Giorgio Piola

Bir ay sonra uygulanmaya başlanacak olan yeni yük testinin performans dengelerini etkileyip etkilemeyeceği, etkileyecekse nasıl etkileyeceğini görmek ilginç olacak.

Kanatlarında değişiklik yapmak zorunda kalan takımların performansı kadar bütçeleri de etkilenmiş olacak çünkü pek hesapta olmayan bir şey için harcama yapacaklar.

Bir diğer konu ise değişiklikten önce yapılabilecek protestolar. Takımlar yeni test gelmeden önce dahi arka kanadının esnediğinden şüphe duydukları takımları protesto ederlerse ilginç bir durumla karşılaşabiliriz.